Benetako komunikazioaren alde

Batzuetan izaten da, ba, barnean distira egiten  dizun ideia txikitxo bat.  Ustez potoloagoak diren batzuk  une batez ilundu arren, dir-dir jarraitzen duen horietakoa. Honelakoa da gaur dakarkizuedana. Noizbait arituak gara beroni buruz Karrajua honetako bazterren batean baina  iruditu zait merezi duela, une batez sikiera, teleskopioa berari begira jartzea. Hara:

Etengabe ari  gara komunikazioaz berbetan, dela metodo komunikatiboa, dela ekintza komunikatiboa, dela egoera komunikatiboa, dela ‘eta  abar’ buztan luze bat. Eta ondo dago. Bat nator honelako planteamendu askorekin. Baina , eta orain mikroskopioa erabilita, ikasgelan erabiltzen ditugun  egoera / ekintza komunikatiboak aztertuz gero, lau motatakoak bereiz ditzaket:

1. Simulazio hutsezkoak. Adibidea: medikuaren kontsultan (ikasle batek mediku rola hartzen du eta besteak gaixoarena; ondoren, beraien arteko elkarrizketa egiten da). Honelako ariketen funtsa  ikasleak bizi litzakeen egoera komunikatiboetarako prestatzean datza. Ikasleen balizko egoera komunikatiboak identifikatu eta ikasgela probaleku bezala erabiltzen dugu honelakoetan.
2. Ikastalde barneko benetako  komunikazioa. Ikasgelako edo euskaltegiko pertsonen artekoa. Rolik gabea,  ikasleak edo irakasleak bere benetako ahotsa darabil. Adibidea: ikasgelako baten bati  gaixorik daukan semeari buruz galdetzen  zaionean edo ikasle batek ikusi berri duen filma gomendatzen digunean…
3. Ikastaldetik kanporako benetako komunikazioa. Interakzioaren xede euskara hiztun komunitatea duena. Adibidea:  ikasleak/ ikastaldeak  interesgune duen blog batean parte hartzen duenean edo Kultur Etxeak antolatutako hitzaldiren  batera joaten denean.
4. Ekintza komunikatibo ordezkatzailea. Ordura arte H1en egindako ekintza komunikatiboak H2n egiteko bide ematen duena. Adibidea: GPSa euskaraz, kutxazain automatikoa euskaraz…

Nire ustetan, gaur gaurkoz lerratuegia dugu programazioa simulazio hutsezko egoera komunikatiboetara eta beharrezkoa dugu, akaso, 2-3-4 motetako  ekintza komunikatiboei gehiago erreparatzea . Programatu eta programazioan leku zabalagoa eman beharko litzaiekeelakoan nago.

Konbentzituta nago ikasgela eta euskaltegiaren probaleku izaera  ez ezik, komunikazio gune eta hiztun sareko adabegi  izaera ere  sendotu behar ditugula. Baita eskolen programaziotik bertatik ere.

Irudia: 团队开会3D小人高清图片_zcool.com.cn. Egilea: 姒儿喵喵 (Flickr). Lizentzia.

Zenbat pisatzen du kiloak?

Hauxe zioen lehengo egunean egunkarian irakurri nuen izenburu batek: zenbat pisatzen du kiloak? Antza denez, kiloaren definizio berri baten bila ari dira fisikariak. Hara, zein oinarrizko kontzeptuak diren oraindik ere birdefinitu beharrekoak.

Eta pentsatzen jarrita, zenbateraino dakite sendagileek zein den burmuinaren funtzionamendua eta nola sortzen diren emozioak, adibidez?

Erantzungo al didate ekonomialariek egun pairatzen dugun krisia estrukturala ala koiunturala den?

Ba al dakite filosofoek nondik gatozen eta nora goazen?

Honezkero, okertu du muturra baten batek, adarra jotzen ari natzaiolakoan edo. Baina ez, ez, inolaz ere ez nuke horrelakorik nahi. Nabarmendu nahi dudan bakarra pellokeria hutsa da: ez dagoela dena jakiterik, alegia. Oro ez dela beti urrea.

Bada, orduan, zergatik eskatzen zaigu irakasleoi guztia jakitea? Buruan izatea euskara guztia: dela lexikoa, direla arauak, dela dena delakoa? Bada, hara, sekretutxo batzuk kontatuko dizkizuet: nik ,sarritan, ez dakit komak non jarri; zalantza ugari izaten ditut hitzen ordenarekin; intentsiboen erabilerak buruhauste ugari ematen dizkit, kale egiten dut EGAko atariko probako item batzuetan eta… jarrizue ‘eta abar’ buztan luze bat…

Ez naiz, ez, irakasle orojakilea. Ezin didazue hainbeste eskatu. Ikasleari, nola edo hala, laguntzeko beste badakidala uste arren, ni ere ikasten ari naiz.

Argazkia: Grocery variations (Flickr). Egilea: Feliciano Guimarães. Lizentzia.

Zer da jarrera ona?

Oskar Elizburu AEK-ko lankideak euskara eta euskalduntzeaz kolaborazioa egiten du Info7 irratian. Lehengo ostiralean ikasleen motibazioaz eta administrazioaren jarrerez gogoeta utzi zigun ipuinaren soinekoaz jantzita. Info7n duzue entzungai: Euskara ikasteko aitzaki ezberdinak.

Hemen ere ipuinzaleak gara, eta zer pentsatuta eta zer esana ematen duten ipuinak badira, gehiago. Horra Oskarren kontakizuna:

Epa, lagunok!

-Zer da jarrera ona?

Galdera, bilobak egin dio amamari. Amamak badaki azalpenak emateko modurik onena ipuin estiloko zerbait dela eta hala kontatu dio mutikoari.

Behin  bazen herri bat eta bertan, bere hizkuntza bultzatzeko eta zabaltzeko, laguntza sorta jarri zuten. Dirudienez, sailaren ardura zuenak ez zeukan oso argi baliagarri izango ziren ere, baina, probatzea pentsatu zuen. Laguntzen berri egunkarietan eta bestelako medioetan ere eman zen eta herritarrek informazioa jaso eta begi onez ikusi zuten. Gehienek behintzat, bertako hizkuntza ikasteko bideak eta laguntzak jartzea komenigarria zela pentsatu zuten eta.

Hiru lagun agertu ziren ikasteko asmoz;

Lehenak lanerako behar zuen, baina ordura arte, beti, dirua  aipatzen zuen aitzaki gisa. Nola liteke, ba, bertako hizkuntza ikasteko horrenbeste ordaindu beharra? Egunen batean, ikasteko erreztasunak badaude, ikasiko dut. Ez zeukan, ez, motibazio afektibo edo identitario handiegirik, baina… Ikastarora joan zen eta zintzo-demonio bete zuen egutegia; klase guztietara joan zen eta, ikasi, ikasi zuen. Ikastaroaren bukaeran irakaslearekin komunikatzeko gaitasuna eskuratu zuen eta pozik zegoen. Baina bere lanpostuan eta inguruan ez zen erabiltzen hasi; hobeto eta erreztasunez egiteko gauza naizenean, orduan bai, orduan erabiliko dut! Esaten hasi zen.

Bigarrena kanpotarra zen, etorri berria, eta gizartean txertatzeko aukera moduan ikusi zuen hizkuntza ikastea. Baliabide gehiegirik gabe dagoenarentzat laguntza ekonomikoa izatea ederra da beti, dirurik xahutu beharrik ez izatea. Laguntzak jasotzeko asistentzia ona eduki behar zela eta, lagun honek ere egoki erantzun zion ikastaroari. Bertan aritzearen eraginez, motibazioa pizten joan zitzaion, gainera, eta ikastaro erdirako erabiltzen hasi zen. Txertatzen hasi zen bere ingurukoen artean, eta, horretan, hizkuntzak asko lagundu zion. Ikastaroa bukatu eta 2 hilabetera, baina, lana dela eta, herri hartatik alde egiteko beharra izan zuen,  zoritxarrez.

Hirugarrena aurrez hizkuntza jakin eta erdi galdu zuenetako bat zen. Bizitzaren bueltak eta birak eraginda zeukan galduta. Laguntzak egoteak zirikatu egin zuen eta barruan zeukan harra berpiztu. Ez zeukan denbora libre gehiegirik eta ikastarora halamoduz joan zen, asistentzia ez zen egokia izan, baina lehendik zekienarekin moldatzen joan zen, berreskuratzea lortu eta eguneroko bizimoduan moldatzeko beste ikasi zuen. Helburua lortutzat emanda, ez zuen ikastaroa bukatu ere egin eta, jakina, ez zioten dirulaguntzarik eman.

Hurrengo ikasturteari begira, sailaren ardura zuenak emaitzen irakurketa egin zuen: bik kobratu zuten eta batek ez. Erabilerarako pausorik hirurek eman zuten, baina eraginkorregiak ez: lehenengoaren martxa motelegia zen eta bidean egongo zen luzaroan, ausardia faltagatik; bigarrenarena, berriz, ondo zihoanean eten egin zen eta, azkenik, hirugarrenaren helburua motzegia zen eta bere hortan geratu zen prozesua.  

Horren guztiaren aurrean, arduradunak honako neurri hauek hartu zituen: Hasteko, gutxieneko asistentzia  malgutu egin zuen, apur bat bazen ere, denbora arazoa zutenek  laguntza jasotzeko aukera izan zezaten. Bestalde, sustapen kanpaina bat bultzatu zuen, bertakoen alfabetatzearen beharra zabaltzeko. Bestetik, ausardia nahikorik ez zutenentzat, erabilera-gune bat sortzeko programa bultzatu zuen. Azkenik, etorkinaren ibileraren txostena beste herriko hizkuntza arduradunari bidali zion, han ere kontuan har zezaten.

Ipuina bukatu eta amamak galdetu egin zion bilobari - zure ustez zeinek eduki zuen jarrera ona?

-Jo amama, ez dakit, hirurek egin zuten zerbait, ahalegindu ziren, baina bidean geratu zirenez…jarrera onena… ez dakit ba!

Eta orduan amamak – Begira, maittia, jarrera ona izan duena, arduraduna izan da; lehenengo aukera eman zuelako eta ondoren, aukera hori hobetzen eta eraginkor egiten saiatu delako.

Gurean ere, ipuinean bezala, horrelako jarrerak beharko genituzke administrazio zein gizarte eragileen artean; Euskara ikasteko prozesuan laguntzak eta bideak zabaltzeko jarrera hain zuzen ere. Gure hizkuntza ikasteko doakotasunerako pausoak eman beharra dago, alde guztietan, ikasten duenaren lepora jausi ez dadin kostea. Dena dela, gero, ikasten diharduen horrek ere bere partea bete beharko luke, erantzukizunez jokatu, doakotasun hori irabazi.

Ipuinetan bakarrik ote horrelako arduradunik? Amamaren lezioa baliagarria izango ote zaio inori, aldaketa egiteko?

Ondo ibili eta euskara erabili! 

Irudia: Niño con su abuela (Flickr). Egilea: Francisco Ponce Carrasco. Lizentzia

Interakzioaz (2)

Interakzioa eta konektibismoa

Lehengo batean, sarean ez dakit non (hau paradoxa!), Siemensen hitzok topatu nituen:

Google-n bilatu ahal izanda, zertarako behar dugu memoria? Zer esanahi du gaur egun ‘jakin’ aditzak? Zerbait buruan izatea esan nahi du? Ala esanahia klik batera izatea? Nire ustetan, jakiteak sarean ondo kokatua egotea esan nahi du; testuinguruaren arabera, beharrezko ezagutza eskuratzeko behar besteko konpetentzia izatea.

Zerbait kanporatzen dudanean, informazioa da. Norbaitek nolabait informazio hori konektatzen duenean, ezagutza bilakatzen da. Ezagutza funtsean erabilgarritasuna / konektibitatea da.

Lehenengo galderara itzuliko naiz. Google izanda, zertarako behar dugu memoria? horretara, alegia. Oso ondo jasotzen du konektibismoaren ideia nagusienetako bat: jarioaren tutua ezagutzaren oinarrian jartzen duena, hain zuzen.

Baina honela gertatzen al da hizkuntzaren irakaskuntzan?

Bai eta ez. Nire ustetan zenbait geruza ditu ezagutzaren tipulak. Har dezagun ordenagailuaren beraren adibidea. Sinple-sinple esanda, lengoaia-geruza bat baino gehiago bereiz genitzake sakonenetik hasita: makina-kodea, sistema-eragilea eta softwarea dira horietako geruza batzuk. Gizakiaren kasuan, burmuinaren oinarrizko funtzioek eta emozioek osatzen dute oinarrizko geruza; interakzio-sistemek (lengoaiek, hizkuntzek eta bestek) bigarrena eta interakzioak berak hirugarren geruza.

Ezin ahaztu, halaber, sistema konplexu baten aurrean gaudela, geruza hauek etengabe elkar eragiten dutela eta elkarreragin horrek aldaketak ere sor litzakeela geruza bakoitzaren egituran. Alegia, barrutik kanporako ibilbideak daudela, baina baita kanpotik barrurakoak ere.

Nire ustetan, konektibismoak aipatu dugun hirugarren geruza aztertzen du gehienbat, baina zailtasunak ditu beste bi geruzak esplikatzeko orduan.

Gatozen geurera. Onartuko dugu ez dugula buruan gorde beharrik interakzioak berak eman liezazkigukeen zenbait ezagutza-mota. Adibide bat jartzearren, tresna bat erosten dugunean ez dugu instrukzio-liburua goitik behera ikasi beharrik , nahikoa dugu zenbait funtzio ikasi eta liburuxka zein kajoitan gorde dugun jakitearekin. Geruza honetan jartzen du azpimarra konektibismoak eta, zalantzarik gabe, gehiegikeriak gehiegikeria, aurrerapausoa da ezagutzaren eskurapenaren azterketan. Baina hizkuntza ikasten duen ikaslea ez da soilik hirugarren geruza horretan ari. Hirugarrena eta bigarrena ditu helburu, interakzioa ez ezik, interakzio-sistema ere eraiki behar du. Adibideekin jarraiki, instrukzio-liburua ulertzeko berak ezagutzen duen hizkuntzaren batean idatzia egon beharko du, bestela alfer-alferrik gogoratuko du zein kajoitan dagoen gordeta.

Honetan du ajea konektibismoak (dena den, ez dezagun ahaztu oraindik orain eraikitzen ari den teoria-corpus baten aurren gaudela).

Ageriko ondorio gisa: hizkuntza ikasteko, interakzio-sistema eta interakzioa bera, biak ala biak, dira ezinbesteko. Hain agerikoa al da aipatutako ondorioa?