Badaki euskara?
Plisti-plasta |
2012, Martxoa 3 - 12:57
Lehengo egunean irakasle-bilera batean bigarren mailako azterketako idazlan bat aztertzen ari ginen. Ebaluazio zertifikatzailean ari ginen, azterketariak maila ematen zuen ala ez ebazten. Ebaluazio irizpideei jarraiki egokitasunaz, koherentziaz, kohesioaz, aberastasunaz eta zuzentasunaz hitz egin genuen. Aberastasunean eta zuzentasunean denok ados samar, justuan bazen ere maila ematen zuen, baina egokitasunera, koherentziara eta kohesiora heldutakoan oso iritzi ezberdinekoak ginen: ‘gai’ batzuentzat, ‘ez gai’ beste batzuentzat. Halako batean, irakasle batek zera galdetu zuen: ‘Baina badaki euskara?’
Galdera ohikoa izan arren, ez da hutsala. Harrezkero, buelta asko eman dizkiot eta artikulu hau idaztera ere bultzatu nau.
Badaki euskara? galdetzea ‘badaki historia?’ edo ‘badaki geografia?’ galdetzearen parekoa da; hizkuntza bera, eta ez komunikazioa, hartzen du ikas-irakaskuntzaren subjektutzat. Beraz, nahikoa genuke hizkuntzaren beraren ezagutza testatzearekin. Hor ez dute lekurik egokitasunak, koherentziak eta abarrek.
Baina, egia esate aldera, zalantza egin nuen gero. Ez nuen ondo gogoratzen ‘badaki euskara?’ ala ‘badaki euskaraz?’ galdetu zuen irakasleak. Eta orduan hasi nintzen pentsatzen galdera horrek gordetzen zituen elipsietan. Zer dago ‘badaki euskaraz’ horren atzean? Kasu honetan, ‘badaki euskaraz idazten’ egon liteke batzuentzat. Hauen ustean, nahikoa luke azterketariak gaitasun minimo bat erakutsita. Gaia kontuan hartu, eskema estandar bat (sarrera: gaiaren garrantzia/ lehen-orain / abantailak-desabantailak/ bukaera: iritzia) aplikatu eta aurrera.
Beste irakasle batzuentzat, ostera, elipsia luzeagoa, konplexuagoa eta, egitekoak horretara bultzatuta, aldakorragoa eta zehatzagoa da. Adibide baterako, honelakoa: ‘Badaki euskaraz tabakoaren legea onerako ala txarrerako izan den eraginkortasunez adierazten?’
Hiru galdera, hiru ikuspuntu, hiru paradigma. Bitxia da antzeko hitz ‘korporatiboak’ erabilita ere, zenbat ideia ezberdin ezkutatzen diren elipsi baten atzean. Baina nork du arrazoi?
Baten batentzat harrigarria izan daitekeen arren, hementxe hasten da nire arrazoibidea lausotzen. Ideologia didaktikoak hirugarren bidea hautatzera narama, zalantzarik gabe. Baina, ai lagunak!, idazmenaz ari gara. Ebaluazio zertifikatzaileak nabarmen gehiegizko pisua aitortzen dion trebetasun bati buruz, hain zuzen. Eta nik badakit zenbat eta zehatzago jokatu, orduan eta estuagoa eta zailagoa izango dela bidea; eta horrek trebetasun honen berrindartzea ekarriko duela. Hortxe hasten dira nire zalantzak eta beste irakasle askorenak.
Zalantzok argitze aldera bi dira hartu beharreko bideak. Batetik, norberaren sena eta eskarmentua abiapuntu, asko hitz egin, formazioa areagotu eta sarritan egiten ditugun elipsi horien atzean geratzen dena azaleratu. Eta, bestetik, trebetasunen pisua eta jitea (interakzioari askoz gehiago erreparatuz) berauen erabilera errealari begira orekatu (baita maila zertifikatzailean ere).
Imajinatzen al duzue bateratze-saio batean entzumenaz, irakurmenaz edo elkarrizketa-mekanismoez aritzea? Horixe da nire ametsetako bat.
Aihotzak eta iparrorratzak
Plisti-plasta |
2012, Otsaila 7 - 20:21
Azken egunotan pare bat bideo eta pare bat artikulu izan ditut gogoan jira-bueltaka. Bukaeran jarriko dizkizuet horien estekak baina lehenago aihotza edo iparrorratza hartu eta sasitzan bidetxoa egin beharra daukagu, norabide batekoa zein bestekoa izan.
1.norabidea: ‘Mundu bat, hizkuntza bat’ (Mark Pagelen bidea) (aihotza)
Gizakiak Lurrean beste animalia-espeziekiko nagusitasuna lortu du garapen gaitasunari esker. Garapen gaitasun horren funtsa ikaskuntza soziala da, gizakiak beste gizakiengandik ikasten du, beste animaliek ez bezala (ez neurri berean behintzat). Ikaskuntza sozial horren hedatzailea hizkuntza da. Beraz, hizkuntza aniztasuna oztopo da ikaskuntza sozialerako eta hedaduraz garapenerako. Alegia, munduko biztanle guztiok hizkuntza bakarra erabiliko bagenu, edota behintzat, ezagutuko bagenu, erraztu egingo litzateke ikaskuntza soziala eta, ondorioz, garapena biderkatu egingo litzateke.
Antonio Valdecantosek honen harira zera dio: ‘Kanpaina irmoak egin dituzte batzuek gaztelera politika linguistiko periferikoetatik defendatzeko baina horiek beroriek ez dute hitzik esan ingelesa eskolan eta unibertsitatean inposatzearen aurka’. ‘Ez du inork auzitan jarri asmo honen egokitasuna, eztabaidagai bakarra helburu hori lortzeko modua izan da’
Badugu, beraz, bide eta norabide bat eta horretan dihardute urteetan, nahiko modu traketsean bada ere, aihozkadaka eta aihozkadaka.
2. norabidea. ‘Mundu asko, hizkuntza asko’ (iparrorratza)
Begira diezaiogun arazoari beste ikuspuntu batetik. Bira dezagun puntu kardinala. Ez dezagun ukatu garapena, ezta ikaskuntza soziala ere, baina izan dezagun argi garapenak garapen izango bada, ez duela sekula suntsitzailea izan behar.
Nola lortu, baina, ikaskuntza sozialak ezinbestekoa duen elkar ulertzea eta ahalik eta hizkuntza gehienen biziraupena? Agian, teknologiari zenbait kandela piztuta.
Aspaldi batean txoko honetan bertan idatzitako hitzak kopiatuko ditut hitzez hitz: ‘epe ertainean, hizkuntza batean edo bestean sortutako testuak ezaguna dugun hizkuntzan jaso ahal izatea ez da ameskeria hutsa’. Oraindik orain hastapenetan badaude ere, sarritan erabiltzen ditugu itzultzaile automatikoak, edo telefono aplikazioak atzerrian elkar ulertzeko. Hastapenak dira, bai, baina bide honek ez du aihotz beharrik, zorionez. Bide honetan zeresan handia izan lezake teknologiak eta aurreko batean aipaturiko errealitate areagotuaren aldeko apustuak.
3- tarteko bideak: ‘Duolingo’
Badira tarteko proiektuak ere, Duolingo dugu horietako bat, Internet osoa hainbat hizkuntzatara itzultzean datza. Asmo erraldoi horretarako hizkuntza ikasleen lana eta adimen kolektiboa baliatu nahi dituzte, Wikipediaren bideari jarraiki nolabait. Proiektu honen arazoetariko bat asimetriarena da. Pentsa ezazue zenbat ingeles ikasle inplika daitezkeen eta zenbat euskara ikasle. Asimetria argia da. Ingelesak, gaztelerak edo txinerak askoz itzultzaile gehiago eta itzulpen lan gutxiago izango lukete. Eta, Interneten izaera dinamikoa eta iraunkorra kontuan izanik, hau bezalako proiektuek nire ustean ez dute bide luzea egiterik, are hizkuntza txikien kasuan.
Hauexek izan dira, ba, azkenaldian ibili ditudan burutazioak eta agindutakoa zor denez, bertan dituzue horien iturburu izan diren bideo eta artikuluak:
-
El saldo de la lengua. Antonio Valdecantos (El Pais)
-
Komunikazioa-inkomunikazioa (Plisti-plasta. Karrajua)
-
Duolingo (Atoan)
Internet: sarean zun-zun
Plisti-plasta |
2012, Otsaila 5 - 18:43
Gizartearen historian badira zenbait asmakizun ia perfektu, apenas aldatu gabe urteak eta mendeak irauten dutenak. Gure ingurura begiratutxo bat eginda, holakoak ditugu mahaia, euritakoa edo jantzita ditugun zapatak. Beste asmakizun batzuek, ordea, bide luzeagoa egiten dute, mutazio gaitasuna dute, eta errealitatea eta historia bera ere aldatzen dute. Honelakoak ditugu telebista, inprenta edo antibiotikoak. Bada gure garaian ere halakorik, internet deitzen da.
Batzuek uste dute internet eta beronen ingurukoak bitartekoak direla, eta bitartekoak soilik tresna direla, ez dutela inguruan eraginik. Alegia, boligrafoa erosteak ez zaituela idazle bihurtzen. Eta arrazoi dute. Baina zati batean bakarrik. Nire ustez, bitartekoa ez da neutrala, are bitarteko horrek mutazio gaitasuna duenean eta hedakorra denean. Nola pentsatuko zuen, ba, AEBko Defentsa Departamentuak abian jarri zuten asmakizun hark erraztu egingo zituela Tunez edo Egiptoko herri-matxinadak? Bitartekoa ez da neutrala, ez. Beste adibide bat jartzearren, esan, beti izan direla sare-sozialak, gizakiaren ezaugarri dira, baina eraldatuz joan dira teknologiaren altzoan; pentsa ezazue nolako jauzia dagoen, adibide baterako, telegrafotik Twitterrera edo Meucciren telefonotik smartphonera.
Begira diezaiogun, bada, interneti. Arrastoa ateratzeko garrantzitsua da jakitea zein bide egin duen orain artean. Honetaz hitz egitean berehala hasten dira batzuk zenbakiak jartzen, dela 1.0, dela 2.0, dela… Eta ondo dago baina betiere modu lineal-kontsumista batean ulertzen ez bada. Ez, internet ez da produktu bilduma bat soilik; ez da 1.0tik 2.0ra aldatzen, eskuko telefonoa aldatzen dugun bezala. Internet mutantea da eta geruzaka hazten da, estratifikazio dinamikoa eta saretzea ditu bere hazkunde moduak. Hasiera batean informazio iturri biltegia zen, bertara jo eta iturria zabaldu beharra geneukan; ondoren, internet bera arduratzen zen gure egarria asetzeaz eta une honetan taberna handi bat da; egarria asetzeko ez ezik, harreman-gune erraldoia. Baina bakoitzak nahi duen moduan erabil dezake, oraindik orain hor daudelako geruza guztiak (iturria, etxez etxeko zerbitzua eta taberna).
Zer ote da hurrengoa? Konturatzen bazarete, internet, aurrera egin ahala, gero eta errealagoa da, birtualitatetik ihes egin nahian dabilela dirudi. Gaur egun denok gara apur bat ziborg, birtualitatea gero eta errazago integratzen dugu gure bizitza errealean. Gero eta errealagoa da birtualitatea, beraz; eta errealitatea gero eta birtualagoa. Hitz-joko honek erakusten digu mugak lausotzen ari direla eta fusioa gure begi-bistan gertatzen. Honen erakusle argia da ‘errealitate areagotua’ deiturikoa. Adibide baterako, zeruari begiratzen diogunean zalantza izaten dugu urrunean ikusten ari garen izar hura zein ote den; ba, gaur egun, eskuko telefonoa atera, izarra fokuratu eta Google Sky Mapek esaten digu zein den izarraren izena. Errealitatea eta birtualitatearen batuketak eman diezagukeen jauziaren adibide xume bat baino ez da. Oso bide luzea eta oparoa dute aurrean alor honetan eta neurologian, egiten ari diren zenbait lanek.
Baina ezin gara horretan geratu. Lehenagokoan telebistako saio batean internet burmuin erraldoia zela zioten eta berari konektatuta zituela milioika eta milioika burmuin (zurea eta nirea, besteak beste). Burmuina bezala, beraz, internet ere errealitate konplexua da. Informazio biltegi eta ekoizlea, adimen kolektiboaren egoitza, harreman eta interakzio plaza handia, orain arteko errealitatea osatzera datorrena.
Buru asko ditu internetek eta erredukzionista da nire ustean industria eta zerbitzu-gizartearen ostean, informazioaren gizartea datorrela esatea. Hori baino askoz gehiago da. Funtsean zer edo zer izatekotan, harreman eta errealitate ugalduaren gizartea izango da. Baldin eta munduan diren Heraklesen jarraitzaileetako baten batek buruok mozten ez badizkio, behintzat.
Honezkero, zuetako baten batek pentsatu du zertaz ari naizen, Karrajua euskara eta didaktikari buruzko txokoa izaki. Ba, zeharka bada ere, euskarari eta didaktikari buruz ere ari natzaizue, lagunok.
Irudia: Deventer op Stelten de Generale. Egilea: Ronald Rugenbrink. Lizentzia.
‘Elkar’ egitura esplikatzen
Plisti-plasta |
2012, Otsaila 3 - 02:18
- Jope, zein zaila den ‘elkar’ egitura. Ez dakit erabiltzen!
+ Zaude lasai, ‘elkar’ egitura ondo erabiltzeko urrats batzuk eman behar dira eta. Apurka-apurka adieraziko dizkizut:
1. urratsa. ‘elkar’ egitura erabiltzeko bitariko harremana egon behar da. Honelakoa: A<-->
B. Adibidez:
Nik zurekin lan egingo dut <--> Zuk nirekin lan egingo duzu.
Haiek zuri lagunduko dizute <--> Zuk haiei lagunduko diezu.
2. urratsa. Kontuan izan ‘elkar’ deklinatu egiten dela: elkar, elkarri, elkarrekin, elkarrentzat… Adibidez: Nik zurekin / Zuk nirekin = elkarrekin; Haiek zuri / Zuk haiei = elkarri.
3. urratsa. Subjektuak gehitu egin behar dituzu. Adibidez, Nik + zuk = Guk (edo zuk eta biok); Haiek + Zuk = Zuek.
- Konforme. Orduan: Nik zurekin lan egingo dut / Zuk nirekin lan egingo duzu → Guk elkarrekin lan egingo… eta Haiek zuri lagunduko dizute / Zuk haiei lagunduko diezu → Zuek elkarri lagunduko… Aizu, barkatu baina ez dakit zein aditz ipini.
+ Izan ere, aditzarena da 4. urratsa. Begira, aditza ipintzeko ‘elkar’ egiturari beste izen bat jar zeniezaioke: Gabriel edo Aitzol, adibidez. Honela: Guk elkarrekin (Gabrielekin) lan egingo… Zuek elkarri (Aitzoli) lagunduko…
- Orduan, bai. Guk elkarrekin (Gabrielekin) lan egingo dugu. Zuek elkarri (Aitzoli) lagunduko diozue. Mila esker, orain ulertu dut. Egoki esplikatzen duzu gramatika.
+ Gramatika? Zer gramatika? Ez dizut gramatikari buruz hitz egin, barren!
- ??????!!!!!!. Beno, beno. Hurrengorako utziko dut hemen daukadan beste galdera bat.
+ Zein da galdera?
- Dena, guztia, guztiak, guztiok, denok… Nahaste galanta!
+ Ok. Hurrengorako.
Irudia: Curiosity..... what are they reading?. Egilea: Tommy Wong. Lizentzia.
Elkarreraginaren garrantziaz (II)
Plisti-plasta |
2012, Urtarrila 29 - 18:59Jarraian duzue aurreko sarreran agindutako adibidea. B2ko azterketa batekoa da, pena ezin dudala audioa erabili (baimen arazoak izan nitzake). Hala ere, baliagarria izango zaizuelakoan, hona:
Elkarrizketaren eskema
(klikatu gainean handiago ikusteko)
Elkarrizketaren azterketarako txantiloia: zuzenak eta okerrak
Zuzen
- Elkarri entzun diote.
- Ikuspuntua azaltzerakoan kontuan izan dute solaskidearen iritzia.
- Arestian aipatutakoa kontuan izan dute. Adibide baterako, Jonek hitztarte batean ‘ez hori bakarrik…’ esan dio solaskideari.
- Saiatu dira, nolabait, komunikazio-hutsak konpontzen. Elkarri txandarik apenas eman diotenez, bestearen jarioa eten behar izan dute. Jonek gaiaren barruan mintzabide berriak zabaldu ditu [jolasak eta osasuna/ jolasak eta jolasguneak (herria/hiria)].
- Biek ala biek jarrera aktiboa izan dute elkarrizketan.
- Modalizazioa egokia izan da. Nabarmenena mutilak umorea erabili duenean.
- Ez-hitzezko elementuak baliatu dituzte (keinuak, irribarreak…). Erritmoa onargarria izan da eta Anek oso ondo erabili du doinua, baita modalizatzeko ere; horrela adierazkortasun handia lortuz.
- Ez dute intseguritate handirik erakutsi.
- Ideia nagusia argia da.
- Erregistro egokia.
- Birformulazioa erabili ez badute ere, besteak esandakoa norbere diskurtsoari atxikitzeko gaitasuna erakutsi dute.
Oker
- Ez dute egoki adierazi gaiarekiko abiapuntu-jarrera. Norbere abiapuntutik abiatu beharrean, Anek galdera batekin ekin dio; bere abiapuntuari uko eginez eta mutilarena erabat baldintzatuz. Honela, jostailurik aproposenari buruz aritu beharrean: ‘Zer gustatzen zitzaizun jolasteko?’ galderatik abiatu dira.
- Ez dute jakin hitz egiteko txandak kudeatzen. Bestearen jarioa eten behar izan dute gehienetan, zerbait esan ahal izateko.
- Baliteke neskak solaskidearentzat desatsegin samarra izan den diskurtso modua erabili izana: abiapuntua eragozteagatik, bestearekiko behar besteko elkarkidetza ez erabiltzeagatik, mintzabideak ez zabaltzeagatik…
- Ez diote beti argudiobideari behar bezala eutsi: zauriei buruzko digresioa luzeegia izan da.
- Jarioari dagokionez, gauza bitxia gertatu zait. Izaten dira, bada, ilusio optikoak, non kolorearen edo kokapenaren arabera borobil edo laukiren batek beste batek baino handiagoa dirudien (nahiz eta berdinak izan). Bada, horrelako zerbait gertatu zait: hasiera batean Anek Jonek baino askoz denbora luzeagoan hitz egin duela iruditu zait baina neurtu eta konturatu naiz ez dela horrela izan: mutilak 1’49’’ / neskak 1’ 57”. Horrek eraman nau pentsatzera zer-nolako garrantzia duen elkarreraginean jarioak eta ideia/informazio-emariak (kantitateari zein kalitateari begira). Anek Jonen antzeko denbora erabili badu ere, hitz kopuru handiagoa igorri du eta horrek, nahiz eta berbaldia elkarreraginaren ikuspuntutik kalitate eskasekoa izan, mutilak baino askoz gehiago komunikatu duela pentsarazi dit. Baina sakonago aztertuta oso zalantzazkoa da baieztapen hori. Izan ere, jarioaren osagai garrantzizkoak dira automatismoak eta horretan gabezia dezente erakutsi ditu Anek.
- Argudioen kalitatea ez da nabarmentzeko modukoa izan. Dena behar alor honetan.
- Ideia nagusian biak ados egon direnez, ez dute errefusa gaitasunik erakutsi.
- Ez dute gehiegizko errepikapenik egin eta esaldiak ez dira solte geratu baina oso oinarrizko kohesioa erabili dute. Eta batzuetan txarto (‘ze herri batean bizi gara’ –mutilak-). Neskak bizpahiru aldiz erabili du modu okerrean ‘hori’ erakuslea esaldiak kohesionatzeko, gaztelerazko kohesio elementuren bat ere erabili du (es que…).
- Aberastasunari dagokionean, oinarrizko hizkuntz baliabideak erabili dituzte gehienbat, baina adierazi nahi zutena adierazteko behar bestekoak, lexiko akatsen bat salbu (ez dakit nola esaten den ‘cicatriz’).
- Zuzentasunean: ez dute autozuzenketarik erabili eta oinarrizko akats askotxo egin dituzte, Anek batik bat (ez du egoki monitorizatu bere jarduna). Hara:
| Ane | Jon |
|---|---|
|
|
Elkarreraginaren garrantziaz (I)
Plisti-plasta |
2012, Urtarrila 29 - 02:53
Nahikoa litzateke Europako Erreferentzi Markoari begiradatxoa egitea elkarreraginari ematen dion garrantziaz jabetzeko. Hainbestekoa da, non ardatz nagusietakoa den eta bere baitan hartzen dituen idazmenaren eta mintzamenaren zenbait atal. Iruditzen zait apur bat kamustua dugula elkarreraginaren esparrua, mintzamenaren atal izatera mugatua, propio gutxiegi landua, eta balorazio garaian orokortuegia. Elkarreragin mekanismoak aztertu beharrean, erabili egiten dugu elkarrizketa egokitasuna, koherentzia eta kohesioa, jariotasuna, aberastasuna eta zuzentasuna neurtzeko. Komenigarria da, beraz, elkarrizketak berezko duen interakzioari eta beronen barrunbeari erreparatzea. Eta zeri begiratu behar diogu, bada? Hona hemen, txantiloia osatzeko irizpide batzuk:
- Abiapuntu-jarrera egoki adierazi dute.
- Entzun diote elkarri.
- Egoki kudeatu dituzte hitz egiteko txandak.
- Ikuspuntua azaltzerakoan kontuan izan dute solaskidearen iritzia.
- Solaskidearentzat atsegin eta eroso samarra den diskurtso modua erabili dute: elkarkidetza.
- Arestian aipatutakoa kontuan izan dute (egoki josi dituzte bi diskurtsoak).
- Saiatu dira, nolabait, komunikazio-hutsak konpontzen: jario-etenak, isiluneak, mintzabideak zabaldu…
- Jarrera aktiboa izan dute elkarrizketan.
- Modalizazioa egokia izan da: ñabardura, graduazioa, umorea…
- Ez-hitzezko elementuak baliatu dituzte (keinuak, irribarreak…)
- Jarioa: ideia/informazio-emaria (kantitateari zein kalitateari begira). Erritmoa. Automatismoak.
- Doinua.
- Ez dute intseguritate handirik erakutsi.
- Ideien arteko hierarkia argia da. Argudiobideari eutsi diote.
- Errefusa gaitasuna.
- Erregistro egokia.
- Birformulazioa.
- Kohesioa.
- Zuzentasuna.
- Eraginkortasun komunikatiboa.
- Egoki bukatu dute elkarrizketa.
Badakit, hauetako puntu askok ñabardura asko eskatzen dituztela eta zerrendatu besterik ez ditudala egin, oso ordena nahasian gainera. Badakit edozein behaketa-txantiloik baino garrantzi handiagoa dutela behatzen duten begiek. Baina nik noizean behin erabili izan ditut irizpideok, elkarrizketaren eskemarekin batera, eta lagungarri gertatu zaizkit senak esaten zidana osatzeko. Adibidea jarriko dizuet hurrengo sarreran.
- OHARRA: Txantiloi honek Antonio Unzue-ren Debaterako argudiatu. Bigarren Hezkuntzako arlo guztietarako proposamena (pdf 623 KB) du oinarri.
- OHARRA: Ahozko elkarreraginari erreparatu diogu oraingoan. Jakitun gara, baina, Internetek nabarmen areagotu duela idatzizko elkarreragina ere (e-posta, foroak, txatak, sare-sozialak…) Argi dago, beraz, idatzizko elkarreraginak ere merezi duela arreta eta lanketa.
Argazkia: Graphic Conversation. Egilea: Marc Wathieu . Lizentzia.
Nola egiten ditudan zuzenketak
Plisti-plasta |
2012, Urtarrila 22 - 15:00
Lehengo batean, ‘fresh learning’ izeneko artikuluan nioen ebaluazio-mota guztiak direla baliagarriak baina autoebaluazioa dela autoikaskuntzaren modurik berezkoena. Hurrengo pasartean autoikaskuntzak erreferentzia eta gaitasuna dituela beharrezko esaten nuen. Praktikara jaitsita, nahiz eta nirea oso eredugarria izan ez, erroreen zuzenketa (ebaluazioaren atal bat soilik) nola egiten dudan adieraziko dizuet.
1.Bogako idazlanen zuzenketa.
Tomasek uste du bizimodu hori oso gogorra dela eta Julenek erantzun dio horrela jarraitzen badutela badute, oso txarto pasako dute dutela...
Okerra ezabatzearena eta forma zuzena ematearena da autozuzenketatik urrunen dagoen modua baina kontuan izan behar da ikasleak zuzenketa-masa altua izaten duela astean eta lan kognitibo arina eskatzen dion zuzenketa ere izan behar duela.
2.Tutoretzarako idazlanen zuzenketa.
Tutoretza baino bi edo hiru egun lehenago bidaltzen didate idazlana postaz eta hona zuzenketa:
Atzo goizean bi ordu egon nintzen telebista aurrean. Neka-neka eginda nengoen eta ez nuen burua gauza konplikatuetarako. Zigarroa piztu eta izugarrizko irudi nazkagarriak dauden telesail horietako bat ikusiz egon nintzen.
Urdinez daudenak zuzendu beharrekoak dira. Horiz daudenak biziki egokiak direnak, eta azpimarratutakoak beste modu batean formulatu beharrekoak; egia esan, azpimarratu ordez, Wordeko oharrak erabiltzen ditut honetarako eta testuari buruzko ohar orokorragoak egiteko.
Honezkero, konturatuko zineten lehenengo eta bigarren zuzentzeko moduaren artean badela alderik. Batetik, ikasleari berari eskatzen zaio zuzentzea edo birformulatzea eta bestetik, errefortzua eskaintzen zaio alderdi onak ere nabarmenduz. Baina oraindik ere urratsak eman behar dira autonomiaranzko bidean. Bigarren zuzenketa modu honek monitorizazio lana tutorearen / irakaslearen esku uzten baitu.
3.Tutoretzako mintzamen-saioen zuzenketa
Tutoretza guztietan mintzamen-saio labur bat (5-10’) grabatzen dugu eta ikasleari ematen zaio grabazioa etxean zuzen dezan. Hurrengo tutoretzan irakaslearekin batera entzuten du grabazioa eta zuzenketa proposamenak egiten ditu ikasleak (betiere esaldi literaletan oinarritutakoak). Tutoreak ikaslearen zuzenketa osatzen du.
Zuzenketa-mota honetan ikasleek hartzen dute beren gain monitorizazioaren pisu osoa eta oso modu desberdinean ekiten diote lan horri. Batzuek entzun ahala hartutako apunteak ekartzen dituzte. Beste batzuek transkripzio osoak egiten dituzte… Kontu honetan garrantzitsua da zehatz aritzea, ez du balio adibidez ‘konpletiboak ahaztu ditut’ esateak, esaldi literalekin jokatu beharra dago, monitorizazioa egokia izan dadin.
Oro har, hiru zuzenketa-mota hauek konbinatuz lantzen ditugu erroreak, alor honetako autoebaluaziorako bide egiten dugulakoan, lan-karga kognitiboa orekatuz, erreferentzia eskainiz eta gaitasuna eraikiz. Zuzenketaren alorrean, urteetako esperientziak esaten digu tutoreak esandakoak baino pisu askoz handiagoa duela ikasleak berak aurkitutakoak.
Baina hau guztia ez da ebaluazioaren zati bat baino, honekin batera eta are gehiago autoebaluazioaz ari garela beste ebaluazio tresna batzuk baliatu beharra dago, besteak beste portfolioa, bakarra aipatze aldera, autoebaluazioan duen garrantziagatik. Baina nahikoa pazientzia izan duzue gaurkoz eta beste batean arituko gara horretaz.
Play button
Plisti-plasta |
2012, Urtarrila 20 - 23:43Gaurkoan adierazi nahi dudana azaltzeko zure laguntza behar dut, irakurle. Begiak itxita irakurri beharko duzu, irudiz hornitu testua eta baten batean atzera egiteko ere eskatuko dizut. Bideo-jolasa proposatzen dizut , baina badakizu pantaila batetik bestera pasatzeko puntu ugari lortu behar dituzula.
1.pantaila
Itxi begiak eta irudizta ezazu altzairuzko kaxatxo bat eta bertan puntutxo batzuk, puntu potolo baten inguruan. Gezi koloretsu batzuk ere badaude. Gehienek puntu potoloa dute jomuga edo abiapuntu. Taka-taka-taka… sakatu eta sakatu puntu potoloari eta klinn-klinnn-klinnnn pasako zara bigarren pantailara.
2. pantaila
Itxi begiak eta irudizta ezazu egurrezko kaxatxo bat eta bertan puntutxo batzuk. Orain irudizta ezazu kaxatxo horren barruan puntutxo horiek lotzen eta askatzen zenbait gezi koloretsu barreiatzen direla. Zenbat eta gezi gehiago egon, puntu gehiago lortuko dituzu baina kontuan izan puntutxo guztiek izan behar dutela helmuga eta iturburu. Klinnn-klinnnn-klinnn hirugarrenera.
3. pantaila
Egia esan, bigarren irudiko kutxatxoa bezalakoa da baina paperezkoa, puntutxoak eta gezi koloretsuak barreiatzen dira baina zenbaitetan papera zeharkatu eta kanpora ateratzen dira eta kanpoan dauden beste puntutxo batzuekin ere lotzen dira. Konplexuagoa da jokoa, elementu gehiago ditu baina honaino helduz gero, zale-zaletuta izango zaitugu.
4. pantaila
Oraingo honetan ez dago kutxaren beharrik. Geziak eta puntuak besterik ez. Armiarmatxo bat ari da etengabe bere sarea ehuntzen. Zure lana amaitu da. GAME OVER.
Orain, mesedez, pentsa ezazu kaxatxoa ikaskuntza esparrua dela: ikasgela (birtuala edo fisikoa). Puntutxoak ikasle eta irakasleak direla eta gezi koloretsuak beraien arteko interakzioak (formalak zein informalak, birtualak zein aurrez aurrekoak). (Egin atzera irakurgaian, mesedez).
Lehenengo irudia, eskola zaharreko irudia dugu, lehenbailehen gainditu beharreko anakronismoa.
Bigarren irudia, ‘little box’ Siemensen hitzetan, aurrerapausoa da, interakzioan baitu fokusa baina beti ere ikaskuntza-komunitatearen barruan.
Hirugarrenean, glokalizazioa Siemensen hitzetan hau ere, ikasleek interakzioa dute euren artean baina baita hiztun komunitatearekin ere.
Laugarrena, PLEari dagokio, ikasleak ikaskuntzan baliagarri zaizkion interakzio modu eta iturriak aukeratzen ditu.
Eta non dabil hau idazten duena? Bada, aitortuko dizut, bigarren pantailara heldu nahian… hortxe, hortxe. Traketsa naiz, gero! Autoikaskuntzan nabil eta zail egiten zait Boga (puntu potoloa) eta neure tutore lana (batzuetan potoloa hau ere) egokitzea, baina atzenengo ebaluazio-bileran sare-sozialekin saiotxo bat egitea erabaki dugu eta… Kontatuko dizuet bigarren pantailara pasatzea lortzen dudanean (lortzen badut, behintzat).
Zuek, behintzat, ikasi duzue begiak itxita irakurtzen. Ez zarete makalak!
Argazkia: Extra Ball (Shawn Clover). Lizentzia.
#freshlearning (2)
Plisti-plasta |
2012, Urtarrila 16 - 18:13
Aurreko mezuan autoikaskuntza dagoen atakatik ateratzeko hemeretzi irizpide nagusi zirrimarratu ditut. Lan horretan jarraituko dut oraingoan ere.
20. Irakasteko modua baino garrantzitsuagoa da ikasteko modua.
21. Praktika didaktikoak ikas-prozesuan partaide direnen ideia didaktiko adostuen ondorio izan behar du.
22. Edozein curriculum edo paradigma didaktikoren balioa eragindako praktikaren neurrikoa da.
23. Ikaskuntza-prozesuaren konplexutasunaren ondorioz, gaur gaurkoz
metodologia oro dago beta fasean.
24. Planteamendu mekanizistak murriztaileak dira ikas-irakaskuntzaren antolaketan eta inplementazioan.
25. Didaktikariei, ikasleei eta irakasleei administrazio-kudeatzaileei besteko
erabakimena aitortu behar zaie.
26. Hizkuntzen ikas-irakaskuntzan, gutxienik arauak besteko pisua du estrategia komunikatiboak.
27. Ohiko ikaskuntza eta ebaluazio-atalei (zuzentasuna, aberastasuna…)
eraginkortasun komunikatiboa gehitu behar zaie.
28. Trebetasunen pisuak eta nolakotasunak erabileraren neurrikoa izan behar du. Ez, adibidez, entzumena arindu eta idazmena astundu.
29. Elkarreraginaren lanketak eta neurketak berezkoa izan behar du. Kontua ez da elkarreragina erabiltzea zuzentasuna eta abarrak neurtzeko.
30. Autoikaskuntza ez da bigarren mailako ikaskuntza edo ikaskuntza osagarria (hori ere bai, nahi izanez gero). Inguruabarrez gain, ikaslearen hautu metodologiko izatea du helburu.
31. Autoikaskuntzak uztartu egin behar ditu indargune duen pertsonalizazioa eta ikasketa esparru soziala.
32. Autoikaskuntzaren eta ohiko ikas-irakaskuntzaren arteko mugak lausotu egin behar dira eta continuuma osatu.
Bertan bukatzen dira oraingoz, bururatu zaizkidanak. Badakit erraza dela esatea eta zaila egitea baina zuhaitza apur bat astindu nahi badugu eta fruituren bat jaso, ideia batzuk izan behar ditugu makila. Freshlearning, adiskidea ;-)
Argazkia: Perfect Summer Melonscape! Josh Liba. Lizentzia
#freshlearning (1)
Plisti-plasta |
2012, Urtarrila 14 - 23:36Autoikaskuntza deiturikoan, BOGA programaren altzoan, aritzen den irakasle-tutore horietako bat nauzu. Eta kezkatuta nago. Aspaldi batean bogan aritu beharrean, zian ari garelako errezeloan. Honelako sistema batek behar duen etengabeko berritze-prozesua geldi dagoelako ustean, berrikuntza hori eraiki behar dugula uste dut. Eta horretarako guk ere leihoak zabaldu eta leku egin behar diogu freshlearningari: desikasi berreraikitzeko.
Ondoren, lan honetan abiapuntu izan litezkeen zenbait ideia botako ditut tupustean. Horietako batzuk autoikaskuntzari dagozkio zuzenean, orokorragoak dira beste batzuk, ostera. Hatoz:
1. Euskararen autoikaskuntza ez da edukietan edota teknologian ardaztuko. Interakzioa izango du muin.
2. Ez da ‘zer ikasi?’ galderatik abiatuko, ’zer egin?’ galderatik baizik.
3. Programa eta curriculum itxi, estatiko eta ezarrien hormak hautsi eta prozesu dinamikoa eta pertsonalizatua bultzatuko du.
4. Ez da egoera komunikatiboen simulaziora mugatuko, benetako komunikazioa bilatuko du.
5. On-line eta Off-line sareak izango ditu erabilera esparru.
6. Ikasleak ez dira Gargantuak: input-jale eta output-igorle.
7. Irakaslearen lana da bere lan-esparruari dagozkion sareetako komunikazio-emariaren kantitatea zein kalitatea zaintzea.
8. Irakasleak prest egon beharko du aldez aurretik egituratu gabeko egoeretan ere lan eraginkorra egiteko.
9. Autoikaskuntzan irakaslea ez da pilotua, kopilotua eta bidaia-laguna baizik.
10. Autoikaskuntza ez da inola ere bakar-ikaskuntza, komunitatea eta elkarlana izan behar ditu jarduera-eremu. Proiektu poligestionatuetatik abiatuz.
11. Autoikaskuntza prozesu aktiboa da; ikasle aktiboa du, beraz, subjektu eta objektu.
12. Jakin-mina eta motibazio emozional positiboa dira ikasle aktiboaren ezaugarri eta ikas-prozesu iraunkorraren berme.
13. Ikastearen helburua erabilera bada, bihotza burua bezain garrantzitsua da. Hizkuntza ez da ikasketa objektu soila.
14. Ikasle helduak autonomoa izan behar du, baita autonomia-maila erabakitzeko orduan ere.
15. Zertifikazioa ez da ikas-prozesuaren gidaria izan behar. Ikasle batzuei ezarritako aldian aldiko zedarria baizik. Ikaskuntza zertifikatiboaren gehiegizko dimentsionamendua degradazio zantzua da.
16. Zertifikazioaren gehiegizko dimentsionamenduak gehiegizko baldintzapena eragiten du ikas-prozesuan.
17. Ebaluazioa prozesu konplexua da, erantzun zuzena edo okerra neurtzeko
itemetatik haragokoa.
18. Ebaluazio-mota guztiak dira erabilgarri baina autoebaluazioa da
autoikaskuntzaren ebaluaziorik berezkoena.
19. Autoebaluazioak, baliagarria izan dadin, ezinbestekoak ditu gaitasuna eta
erreferentzia.
Argazkia: No te tengo miedo, que lo sepas. Markel 2007 Flickr-en. Lizentzia.
Bilatu
Azkenak
- Lorem ipsum | Blog sarrera
- Gramatikak hiztuna itotzen duenean | Blog sarrera
- XXI. mendeko ikaslea | Blog sarrera
- Helduen euskalduntzea amaitzeko tentazioa | Blog sarrera
- Iñaki Uribe HABEko Zuzendariari gutun irekia | Blog sarrera
- Kazetarien gremioari | Blog sarrera
- Dekretuak eta ebazpenak | Blog sarrera
- Ikasleen ikastaroak hornitzen | Blog sarrera
- Badaki euskara? | Artikulua
- Epailea eta iturgina | Blog sarrera
Sindikatu
Azken iruzkinak