azterketa

Bihar itsu geratuko banintz...

EGA azterketan izango diren aldaketak direla eta, buru-belarri ari naiz testuaren planifikazioa, modulazioa, koherentzia eta abarrekin lardaskan. Paradoxa bada ere, aztertzen ari naizen testuak abiapuntu hau du: Bihar itsu esnatuko banintz… Gaur goizean, esnatu naizenean, duela urte batzuetako goiz euritsu batean itsu esnatu ginela otu zait; itsututa jarraitzen dugula, gainera.

Euskaltegiak azterketetarantz gehiegi fokalizatzeak idazmenaren gainkarga itzela ekarri du. Hiperlanketa. Bigorexia. Eta beronekin batera, eta ondorioz, euskara ‘isilaren’, akademikoaren eta administratiboaren, obesitatea. Iruditzen zait, azkenaldian, euskaltegietan egunkarietako erredakzioetan baino iritzi artikulu gehiago idazten direla euskaraz.

Ikasleek mintzameneko, irakurmeneko eta entzumeneko eginkizunak hurbilekoak dituzte gehienetan, beren bizitza ez-akademikoan txertagarriak. Baina, sarriegitan, ez dira honelakoak, ia trebe(traba)tasun nagusi bilakatutako idazmenekoak.

Mintzamenean, irakurmenean edo entzumenean ez diegu eskatzen H1en duten konpetentziatik gorakorik, baina idazmenaren zenbait alorretan (testugintzan, esaterako), bai.

Bitxia bada ere, metodo komunikatiboa hobesten dugun garaian, komunikaziorako gutxien erabiltzen dugun trebetasuna; are, trebetasun horren formaturik arrotzenetako batzuk lantzen ditugu neurrigabe.

Bada garaia urak bere lekura ekartzeko. Trebetasun bakoitzak izan behar duen dimentsioaz gogoeta egiteko, urrituta daudenak puzteko eta puztuta daudenak urritzeko. Trebetasunen lanketa esparruak eta formatuak komunikazioa eta euskara ‘bizia’ abiapuntu ditugula formulatzeko. Azterketa (hala badagokio) ikas-prozesuaren elementutzat eta ez abiapuntutzat hartzeko.

Aspaldian ‘zer egingo diogu, ba!’ esaten zen, punkiek ‘no future’ zioten, pasotek ‘ hori ez da nire arazoa’; orain, berriz, ‘dagoena dago’ esaten ohitu gara. Baina, dagoena ez dut gustuko, neure arazoa ere bada; eta etorkizuna izango badugu, badakigu zer egin behar den.

Beno, barkadazue ganoragabeko berriketaldi hau. Lanean jarraituko dut, buru belarri, testuaren planifikazioa, modulazioa, koherentzia eta abarrekin lardaskan. Ea… ea… ‘bihar goizean itsu esnatuko banintz…’

Argazkia: Titulugabea (Flickr). Egilea: hitzak_soberan. Lizentzia: CC BY-NC-SA 2.0

Filtroak

Argi dago, mailetako azterketak egiteko orduan, besteak beste kudeaketa arrazoiak tartean, filtroa ezarri nahi dela azterketara ez dadin gainditzeko aukerarik ez duen ikaslerik heldu. Ezarritako filtroak, martxoan maila ematearenak alegia, kanpotik eta modu arinean ikusita egokia ematen duen arren, egia esan aldrebeskeria franko sortzen du ikas-prozesuan. Hara:

• Euskaltegiek ez dute modu bertsuan jokatzen. Batzuetan atariko probak egiten dira , beste batzuetan eskuzabal jokatzen da, beste batzuetan...
• Irakasleok maiz Rappel-en lanak bete behar izaten ditugu, martxoan ikasleak ekainean zer maila eman lezakeen asmatu behar baitugu.
• Askotan martxoan urrats jakin hori ez emanagatik, aitortu egiten diegu azterketara joateko aukera izan dezaten.
• Maila gainditzen ez dutenekin kontraesan gogorrak sortzen dira. Euskaltegiaren eta HABEren ebaluazioak ez datoz bat; euskaltegian gaindituta badu ere, hurrengo ikasturtean maila errepikatu beharra...
• Euskaltegiok noiz edo noiz tituluak luzatzeko gaitasunaren kontrako argudio bilakatzen da. Demagun euskaltegiak berrogei ikasleri aitortu diola maila baina horietatik hogeik besterik ez dutela gainditu. Baten bati aditu beharko zaio gainera, euskaltegiok ezin dugula eskumen hori izan nasaiegi jokatzen dugulako.
• Euskaltegian eta irakaslearengan presio puntu desegokia sortzen da. Badirudi kontua bidalitakoen eta aprobatuen arteko portzentaje altua lortzea dela. Beraz, irakasleon lana filtroaren sarerik ahalik eta itxiena erabiltzea dela. Zenbakiek errealitatea ezkutatzen dute berriro ere. Begira, demagun kalitatea tituluetan neur daitekeela (gehiegi ematea da, baina bueno) eta demagun bi euskaltegik bigarren mailako berrogeina ikasle dituztela. Batean berrogei horietatik hogeita hamar aurkeztu ahal izan dira eta erdiak gainditu du (aurkeztutakoen %50ek); beste euskaltegian, aldiz, hamar aurkeztu ahal izan dira eta bederatzik gainditu dute (aurkeztuen %90). Zein euskaltegik lortu ditu zuen ustez emaitza hobeak?

Egungo sistemak ezinegona sortzen dio ikasleari eta irakasleari. Zenbait ikaslek ez du ulertzen zergatik irakasleak (legeek ez dute begirik) ez dion uzten azterketara joaten. Irakasleak ikaslearen presioa sentitzen du eskua zabal dezan, eta zenbaitetan, euskaltegiarena eskua itxi dezan. Irakasleak bere gain hartu behar ditu kontraesanak (baina zuk gainditu nuela esan zenidan, barren!)...

Argumentu hauek guztiak ez dira berriak, ezta aipatzen diren lehen aldia ere. Auzi honek ezinegona sortzen du irakasleon artean (gure euskaltegian bai, behintzat) baina, hala ere, ez da zirkinik egiten, laugarren urtean ere filtroa modu berean egingo ei da. Ez al dugu merezi azalpentxo bat, sikiera?

Proposamen argi bat egingo dugu: urratsa martxoan gaindituta izan beharra kendu eta beronen ordez euskaltegiak kudeatutako atariko proba egitea. Atariko proba hau ez da EGAn egiten denaren modukoa izango, trebetasun guztiak izan behar baititu kontuan. Ekaineko frogaren antzekoa izango da (exijentzia maila apur bat jaitsiz) eta HABEk egokitzat jo beharko du. Hain zaila edo desegokia al da hau?

Ni neu ere Benito bezala aspertuta nago hainbeste protesta egin beharrarekin. Baina ikusten duzue azken asteotan ametsetan ibili ostean, errealitatean dudala orain muturra eta muturrekoa. Etorriko dira garai hobeak!

Argazkia: Sieve (Leo Reynolds)