ikasleak

Euskara "saltzeko"

Agian lerro hauek aproposagoak izango ziren duela pare bat aste, matrikulaldian bete-betean geundela. Hala ere, ez dut uste gaurkotasunik galdu dutenik.

Euskaltegira itzulita, pasa den hilabeteko ARGIA aldizkariak gainetik irakurtzen ari nintzela, Iñaki de Martinez de Luna-ren "Euskalgintzari eta gizarte mugimenduei" izeneko artilukua aurkitu dut 2.150. zenbakian.

Bertan gizarte mugimenduen krisiaz mintzo da Martinez de Luna, bizi dugun gizarte-aldaketa nabarmenaren isla gisa. Aldaketa hau, beste kontu batzuen artean, honetan nabarmentzen da: gizarte mailako ideal eta kezketatik, maila indibidualeko balore eta asmoetara iragan garela. Lehen gizateria zuzenago eta askeago baten aldeko lana eta esfortzua nagusi baziren, orain nor bere buruaz,orekaz ... kezkatzen da. Eta euskararen mundura itzulita,honako esaldi honekin burutzen du gogoeta:

"Euskararen aldeko aldarrikapena orain arte Euskal Herriaren izenean egin bada, gaur egun hizkuntza horrek gizabanakoari ekar liezaiokeen onuran ere oinarritu beharko da, aldarrikapena helburu kolektiboetatik, indibidualetara ere zabalduz."

Niri zer pentsatua eman dit, bai pertsona modura, bai irakasle modura. Bigarren arlo honi erreparatu nahiko nioke bereziki. Ba ote du honek guztiak eraginik gure zereginean? Izan behar ote du? Baiezkoan nago, nahiz eta oso argi ez ikusi zertan eta nola islatu behar den.

Azterketitis kronikoa

Helduen euskalduntzeari buruzko artikulu interesgarri bi agertu dira egunotan erabili.com-en. Roberto Alkarterri hasi zen HABEren egiaztapen-mailak eta baliokidetza izenburu duenarekin, eta Bittor Hidalgok jarraitu du Atariko probak. Bai ala ez? artikuluan sokatik tiratzen.

Tituluak, probak eta azterketak dituzte biek mintzagai: proben (ez)egokitasuna, azterketitisa, haien inguruan sortzen diren arazoak eta ondorioak, kezkak... Bistan da egiaztatze-sistemak zer esana ekarri duela.

Era berean, bietan nabaritu dut lelo berdintsua: sistema honek zer hobetu asko dauzka, eta, oro har, zerbait "komunikatiboagoa" beharko litzateke.

Azkenotan "komunikatibo" hitza entzun-irakurtzen dudan bakoitzean mundu honetan egon bai, baina non-nola inork ez dakien zerbait aipatu dela izaten dut sentsazioa. Bestelan, hasiera batean ez dago konforme ez egoteko motiborik. Kontua berriz, hori guztia gauzatzeko orduan etortzen da, aspaldi etortzen izan da hobeto esanda.

Kontuak kontu, gauzatxo bat baino ez nuke azpimarratu nahi oraingoz. Ikasturte hasiera-hasieran (aurre hasieran hobeto esanda) gaude, eta azterketak eta tituluak gora-behera gabiltza dagoeneko? Gai hau beldur apur bat ematen hasi da. Ezta?

Loturak:

• HABEren egiaztapen-mailak eta baliokidetza (Roberto Alkarterri)
• Atariko probak. Bai ala ez? (Bittor Hidalgo)

Ikasten duen herria... erroreetatik

Ohikoak egin zaizkigu euskaldunoi geure herrian erroreez jositako kartelak, oharrak, idazkiak eta abarrak. Gaur berton erabili.com-en Lander Landa blogariak  erakutsi dizkigu Osakidetzan soilik batutakoak: Osakidetzako euskara hamar bat argazkitan.

Euzkal Erriaz Euzkaras Flickr-eko taldea aspaldi dugu ezaguna era berean. Han ere pieza ederrak batzen dituzte partaideek etengabe.

Horrelakoak ikusita barre garratza eta haserre graziosoaren artean geratzen gara euskaldun alfabetatu-letratu eta euskara zuzen-egoki-jatorraren jabeok (hori guztia akreditatzen duen tituluaren jabe eskuarki, ofiziala zein ofiziosoa). Eta Zelan bada halakoak? geure artean galdetuz amaitu ohi dugu.

Utzikeria (argi dago),euskaldunokiko errespetu falta (dudarik ez), seriotasun gutxi (ez nuke kontrakorik esango), eta geure sumina, samina eta min guztiak elikatu ahal dituzten keria eta gabezia guztiak ditugu hor jokoan. Beinke! (miopia, despistea eta halako bekatu arinak barkatuta, noski).

Baina apur bat estututa, galdera tonto batzuk datoz. Euskaldunon artean zenbatek jakingo lukete seguru-seguru atoan korridoretan eta korridoreetan bereizten duda izpi txikiena izan barik? Eta azkena edo askena aukeratzen? Zenbat konturatzen gara horrelakoetan akatsa dagoela?

Aurreko batean ibili nintzen psikolastoetan. Euskararen egoera une honetan ez da ikasten ari den herri batena? Hainbat eta hainbatek ez diote erreparatu ere egiten erroreari, erdaraz erreparatuko lioketen modura behintzat. Guk barre zergatik egiten dugu azaltzea kostatu ere egiten da, "txistea" ez dute harrapatzen askotan.

Euskara irakaslea bazara erraz konturatuko zara erroreaz, baina, aldi berean, errorera nondik ailegatzen den ere jakiten duzu sarri. Eta erroreetatik ikasten omen dela, eta errorea ahaleginaren emaitza omen dela, beharbada euskaldun letratuok, irakasleak bezala, errore horri zelako feedback-a eman behar diogun pentsatu beharko genuke. Erreieta da feedback-ik onena?

Ikaslea euskaldun gehienak badira ez da kontu makala.

Argazkia: Gari Euzkal Errian Euzkaras taldean (Flickr)

Zer ikusten diote euskarari?

Sergio Monge komunikazioan aditua aspaldiko ezaguna dugu Karrajuan eta blogosferan oro har. Ekarpen interesgarriak egin zizkigun ikasturte hasieran euskararen irudia eta euskaltegien publizitateaz, eta orduan zorretan utzi zigun hausnarketa plazaratu du egunotan taller d3 blogean. Bi artikuluotan hain zuzen ere:

• Euskara saltzeko estrategiak (II)
• Zergatik hartu behar dugu Euskara markatzat?

Ideia-ikuspegi berri bati bueltak ematen dabilkio Sergio: euskara marka bat da, komunikazioaren aldetik horrela ikusita galdera planteatzen da. Zer dio "euskara" markak? Zer ematen/ekartzen dio "publikoari"? Zer pertzepzio-ideia dabiltza haren inguruan?

Ikerketaren beharra (eta metodologia) planteatzen du azken batean. Aurriritzi, topiko, azaleko pertzepzio asko dabiltza akaso gaur egun, baina azterketa serio eta oinarrituen falta dago nonbait.

Baliteke. Bati entzun diogunetik zenbat bider atera dugu "jendeak dio..." edo "jendeak uste du..." bezalakorik?

Eta analisiarekin batera galdera benetan interesgarria: Zer "marka" nahi dugu euskararentzat?

Azken horretan ez dakit gauzak oso argi izango ote ditugun, baina guk neurri handi batean euskarara hurreratzen den publikoarekin harremanetan lan egiten dugunez pista asko eman ditzakegu hasierako analisi horretarako.

Gure ikasleek (inguruan bizi diren era guztietako pertsonak azken batean) zer ideia-pertzepzio daukate euskararekin? Zer sentimendu? Zelan ikusten dute euskara? Eta euskaldunok zelan ikusten gaituzte?

Sergiok tradizioa, abertzaletasuna eta zorrozkeria aipatu ditu. Beste batek bertokotasuna gehitu du. Nik neuk, geure ikuspegitik, akaso gehituko nuke identifikazioa, sozializazioa, idealizazioa... Ez dakit ba. 

Gogoeta interesgarria edozelan ere. Orain egiteko, edo, publizitatearen oporren ostean nahi baduzue.

PD. Oporretan zelan begiratzen diguten aztertzera dedikatu gaitezke.

Amaieran

Uztailean gaude, eta dagoeneko oporretan gehienak. 9 hilabeteko ibilbidea izaten da gurea eta ekainean jaiotza barik zerbait joan egiten zaigula pentsa daiteke batzuetan. Halakoxe pentsamendua geratu zitzaidan lehengo egunean Leireri bere taldearen agur-jaiarena irakurri ostean.

...amaitu da, eta bederatzi hilabetean sortu den komunitatea deseginda gelditzen da betiko, egindako harremana historia bihurtu da, oroitzapen bat.

Tristura apur bat geratzen da sarri, azken batean harreman pertsonalak ere sortzen dira halakoetan, eta guztiekin ez akaso, baina askorekin seguruenik irakasle-ikasle kanaletik harago joan gara ustekabean. Oraindik ditut gogoan barnetegi pare bateko azken eguneko besakadak, negarrak eta "gero arte" guztiak.

Eta, bihotza freskatzeko handik berotasun apur bat burura pasatuta, Txerrak lehengoan bidali zigun grafikoari begira jarri naiz:

Hizkuntza biziaren euskarriak dio Martinez de Lunaren marrazkiak. Hizkuntz gaitasun erlatiboa (horretan gabiltza ba!), erabilerarako motibazioa (pantumaka apur batek zenbat eman ahal du!); onarpen soziala, ospea, erakargarritasuna (kendu ez diogu egiten behintzat); aldeko baldintza demolinguistikoak (gure txokotxo hauetan maioria absolutua izaten gara...), eta beste euskaldunekiko harreman sareak.

Harreman sareak, sortu eta 9 hilabetera amatatu egiten zaizkigunak. Ez da modurik egongo sare horiei iraungitze-data kentzeko?

PD: harreman sarea eta sare soziala parekatzen ibiliko da honez gero teknopop zaleren bat.

Ikasleen jaia Axularrekin

Ostegun honetan, ekainak 19, Bilboko Elkarlan euskaltegiek ikasleen jaia antolatu dute ikasturteari agurra emateko. Iaz bezala ikasleei errekonozimendua emateko jaia egingo diete, eta horrekin batera ekitaldi literario berezia ere atondu digute: Axularren Gero-ren irakurraldi etengabea.

Goizeko 8etatik arrastiko 8ak arte, Arriaga antzokiaren aurrean gure literaturan klasikoen artean klasiko izendatuta daukagun liburua entzuteko parada edukiko dugu Bilbon beraz.

Geuk ere egingo diogu ekarpentxoa ekimenari. Ustekabeko etenaldiren bat balego-edo, hutsune horiek betetzen eta luzamenduetan ez ibiltzen lagundu dezakeen zerbait. (Ahozko azterketetan ez erabili gero! ).

powered by ODEO

Erraztu

Aipamen interesgarriak batu ditugu gaur Atoanen, azkenengo biak gehien bat: Txerrak bidali digun Karmele Rotaetxeren hau bateko, eta Berrian zuzendariari bidalitako eskutitzetan irakurri dugun hau besteko.

Aipuez gain,  jatorrizko biak osorik irakurtzeko gomendagarri.

Karmele Rotaetxeri elkarrizketa egin diote El Paisen: "Euskara erraztu behar da erabilera ere errazteko". Euskaldun berri baten ikuspuntutik: 

toki gehiago egin beharko litzaieke bertan euskaldunberriei eta erdieuskaldunei, guk geuk ezagutzen ditugulako ondoen, jatorrizko euskaldunek baino askoz ere hobeto, euskararen benetako problemak.

Honako irtenbidea proposatzen du normalizazioari begira:

Euskararen kasuan, gaitzena gramatika da. Hori muga objektiboa da euskara ikasi nahi dutenentzat. Horrexegatik, beharbada apur bat erraztu beharko genuke irakasten den euskara, erabilera ere erraztearren. Zergatik derrigortu "diezaizkiokegu" eta horrelako formak ikastera, "ahal" aditza erabilita errazagoa baldin bada.

Hizkuntza bera, gramatika-edo, erraztu beharra dago. Oinarrizko euskara baten beharra aldarrikatu du Karmelek. Moreno Cabreraren "sesquilingüismo" ideia horretarantz hurbiltzen da akaso: hizkuntza oinarrizko gaitasuna, ohikoena eta hurbilena ulertzeko eta hartaz jarduteko adinakoxe.

Duda bat datorkit hala ere, "diezaizkiokegu", "gintzazkezue" eta enparauak dira euskararen zailtasun linguistiko nagusiak? Hizkuntza erabiltzea gehien galarazten dutenak? Lehengo egunean Berrian agertu zen Zakilixut-en hau ekartzeko tentaziori ezin eutsi izan diot.

Pili Carrascok bidali du gutuna (Berrikuntza, euskararekiko gorrotoa gelditzeko) Berriara. Euskaldun berria hau ere bai, ama eta, kontatu duena irakurririk, ikasle saiatu eta porrokatua. Azkenotan entzuten direnekin kezkatuta, euskara ikastea erakargarriago eta eskuragarriago egitea eskatzen digu euskaltzaleoi eta erakundeei:

Euskararen alde ludikoa berreskuratu behar dugu. Euskararen kontrako militantzia sustatzen ari gara irudimen falta dugulako.

Eta horretarako:

Belarriak eta begiak ireki, jendeari entzun eta zaharkituta dagoen helduen euskalduntzeko sistema hori irauli. Hori da behar dugun berrikuntza.

Hitz klabea bietan: erraztu. Euskara ikasteko eta erabilteko bideak erraztu. Estrategia bi, nahi badugu, baina antzeko eskakizuna euskaldun berri biren ahotik.

Azterketa sasoi honetan kezka. Benetan ari gara euskarara gerturatzea errazten?

Argazkia: Our direction, B Tal Flickr-en

Zelan?

...eta zelan azterketa ba? ala ? edo ? edo ?

Zer giro dabil hor zehar?