ikasleak

Euskaraz hitz egiten hasteko instrukzioak

Aspaldian irakurri nuen Séchu Senderen Made in Galiza liburuaren pasarte hau: "Instrucciones para empezar a hablar gallego". Galizian hizkuntza ikastea-erabiltzearekin gureen antzerako kezkaz darabiltzate aspaldion, eta Séchuk haiek jorratzeko dituen estiloa eta umorea beti gustatu zaizkit. Hemen sarri faltan sentitzen dira halakoak eta Séchuren fan bat baino gehiago gaude EHn, ezta?

Ikasi duen hizkuntza berria erabiltzen hasteko instrukzioak ematen ditu Sendek pasarte horretan. Eta (norberaren abilidadearekin) itzultzen-egokitzen saiatu naiz. Ea zer deritzozuen. Hemen daukazue:

Euskaraz hitz egiten hasteko jarraibideak

Welcome to the best method to learn Basque!

Bienvenu à la meilleure méthode pou apprendre le basque!

Euskaraz hitz egiten hasteko lehenengo pausoa erraza da. Egizu karnet tamainako argazkia, euskaraz egiten hasi baino lehen nolakoa zinen gogoratzeko.

Bigarren pausoak ahalegin apur bat gehiago eskatzen du: beldurrik gabe euskaraz irakurtzea. Animoa eta aurrera!

Hirugarren pausoan gaude. Bulinsky interpretazio metodoan oinarrituta, hizkuntza ikasten ari den pertsonaia baten paperean sartu behar duzu, ondorio dramatiko guztiekin.

Adibidez, kopako sonbreroa, bibotea edo ileordearekin mozorrotu, sartu taberna batean esate baterako, eta euskaraz lehenengo hitzak bota pertsonaia horren izenean: "Zurito bat mesedez".

Zergatik mozorroa? Ikasten hasten garenean komenigarria da -jende lotsatiarentzat batez ere- ezagunek nor garen ez jakitea. Ezagun hauek askotan gure misioa kakazteko abilidade berezia dutelako, hauen modukoak esanez:

• Euskaraz egiten duzu? Beituuu! (barrez)
• Eneeee! Ze ondo egiten duzun! (%100 ironia eta zuzenkeria politikoa)
• Oso ondo neska/mutila! (pozik antzean baina beldurrez)
• Ostias! Honekin orain euskaraz egin behar da. (hau esan ez baina pentsatu bai, eta aurpegian igarri)
• Zelan euskaraz ba? (ikaratuta)
• Zer, perfilaren azterketa daukazu? (zinismo gordina)
• Ostia, colega, ¿y a ti qué punto te ha dado? (moskeatuta)
• Ondo egingo bazenu sikieran... (jatorrista, profanazio-sentimendua)
• Igarri egiten da, ez duzu amaren tititik edan. (jatorristago)

Ergelkeria hauek esaten dituztenek ez dute intentzio txarrik izaten, baina askotan irteten zaizkigu horrelakoak, eta “Zer esango dute?” horrek atzera bota ditu euskaraz egiten saiatu den bat baino gehiago.

"Zer esango" hori dena dela, norberaren semeak bankua atrakatzen badu arduratzeko motiboa izan daiteke adibidez, baina hizkuntza bat erabiltzeak ez ditu ondorio berdinak, ez horixe!

Edonola ere, argi izan galdera horrek inseguritatea dakarrela: Eta euskaraz egiten hasten banaiz, zer esango dute?

Kategoria berdintsuan egon daiteke "Zer pentsatuko dute?" galdera ere, hizkuntza ikasteko prozesuan psikiatriak zer-nolako garrantzia daukan konturatzeko balio behar diguna.

Euskaraz egiten hasteko laugarren pausoa norberaren errorei barre egitea da, besteek barre egin baino lehen. Umoreaz hartu behar dira "Ez nahi dut" edo "Utzi paketean!" bezalakoak. Zientifikoki frogatuta dago historian inor ez dela joan A: Hizkuntza bat ere ez erabili egoeratik C: Hizkuntza bat ondo erabili egoerara, tarteko B: Halan-holan hitz egin egoeratik pasatu gabe.

Irakurtzen dakienak liburuetan aurkitu dezake laguntza. Hiztegietan ia berba guztiak daude Atik Zra ordenatuta. Dena dela, irakurtzen ez badakizu, edo, besterik gabe, ez badaukazu irakurtzeko gogorik, lasai. Kasu asko dokumentatu dira, euskaraz libururik egundo irakurri ez duten pertsona asko daude, eta euskaraz ederto baten egiten dute berba.

Azken fasera heltzen ari gara, euskararen desmitifikazio-fasera hain zuen ere, une honetan, esanak esan eta mitoak mito, konturatzen gara euskara munduko beste hizkuntza guztiak bezalakoa dela, berez ez daukala aparteko transzendentalitaterik. Eta egun batean harrituko gara konturatuta norbaiti, natural-natural, ia pentsatu gabe, ordua galdetzen ari garela euskaraz.

Eta behin helburua lortuta, berriro harrituko gara ikustean -batzuek diotenaren kontra- euskaraz egiteko ez dela ez abertzale erradikala izan behar, ez baserri batean bizi behar.

Euskaraz egiteko instrukzio hauetako azken pausora heldu gara, ez dago atzera egiterik gainera. Lehengo argazkia oraingo argazkiarekin konparatzeko ordua da, eta dena berdina dela ikusiko dugu.

Aldaketak ikustezinak izango dira, eta baten bat balego azalpen bakarra denbora edo euskararekin zer ikusirik ez daukan beste edozein faktore baino ez da izango.

Originala beti hobea hala ere: Instrucciones para empezar a hablar gallego. Bideo bertsioa ere badago gainera:

Ongi hitz egitea

Bartzelonatik etorri diren sorpresa polit bi jaso ditugu asteon Atoanen. 

Gaur berton Euskaltuben bideo hau aurkitu dugu: Euskaraz ongi hitz egitea oso erraza da, Bartzelonako Euskal Etxeko lehenengo mailako ikasle-irakasleek egina.

Umore, ironia eta graziarekin hizkuntza ikastean erroreen tratamendurako bide "eraginkorra" proposatzen digute. Praktikara eraman ez, baina seguru inoiz askori gogoaren eremu aitortezinetakoren bateko bazterren batetik etorri zaigula halako eldarnioren bat, erroreen deabruak piztuta.

Duela astebete, berriz, ELE masterra egiten dabilen Iñakik ikastarorako ariketa modura prestatu zuen euskara eskolaren berri eman zigun ederto batean -ohi duen bezala- Ibilbidea blogean, Enseñando euskera en el master mezuan hain zuzen ere.

Klase labur bat prestatu zuen ikaskideekin burutzeko. Helburua euskaraz jardun komunikatibo erraza burutzea aurretiaz hizkuntzaz ia ezer ez dakien jendearekin. Aurkezpen txikia egin zuen eta haren gainean egin zuen lan. Hau ere blogean erakutsi zigun eta hemen daukazue:

| View | Upload your own

Blogean bertan iruzkin pare batean aurkezpena ikusita lagun pare bat ondorioak atera eta probak egiten hasi ziren, haietako batek honakoa:

Ni Ernesto deitzen naiz

Nire aita Adrian deitzen da

Nire ama Luisa deitzen da

Laurarena (eta Danielena eta Elenarena) aita Ernesto deitzen da

Laurarena (eta D eta E) ama Aurora deitzen da

Aaaaa! "Laurarena aita.."!!! Zorroztu igitaia!

Iñakiren erantzuna:

La trampa está en que en el sintagma nominal “Lauraren aita” la palabra aita es la que lleva la marca de nominativo, por eso no se diría “Laurarena aita…” sino “Lauraren aita”.

Resumiendo, te sobraba alguna “a”. Y te ha pasado porque en lugar de responder como en el material diciendo “Laurarena” (recuerda: Iñakirena. Bartena.) has ido más allá y has querido construir una frase completa, ¡lo cual es fantástico!

Igitaia eta kodaina uzta batzeko lanabesak izaten dira. Nekez batuko da uzta aurretik hazia erein eta ongarria ematen ez bada.

5 galdera mintzalagun batentzat

Mintzalagunak, berbalagunak, mintzakideak, hizkuntz-bikoteak, hizkuntz-bolondresak, hizkuntz-trukea... Mintza-praktika programak ez dira gure asmakizuna, ezta gauza berria ere. Mingaina astindu beharra hizkuntza ikastearekin batera datorren behar izana izan ohi da, eta irtenbide ezberdinak eta ugari eman izan zaizkio aspaldian.

Munduan mintza-praktikarako erarik ezagunenetako bat hizkuntz-trukeak izaten dira. Badakizue, pertsona bi batzen dira, hizkuntza desberdinetako hiztunak, bata bestearen hizkuntza txandaka praktikatzeko.

Voces en español blogean hizkuntz-trukeetan hasiera batetik esperientzia ahalik eta aberasgarrien egiteko planteatu beharreko bost galdera proposatu dizkigute 5 Preguntas para tu intercambio mezuan. Gure mintzalaguneetarako ere baliagarriak izan daitezke ikuturen bat eginda, laguntzaile-euskaldunzahar paperean dagoenarentzat gehien bat:

1. Zergatik mintzalagun? Zer espero duzu? Zer lortuko duzula uste duzu? Zertan laguntzea nahi duzu? Berriketan egitea baino ez dela nahi pentsatzeko joera dago. Horren atzetik motibazio berdinak egon ohi dira hala ere, klase guztietakoak: euskaltzaletasuna, agiriak, lana, jakinmina. Baina baita bestelako interesak ere: harremanak, erlaxatzea, dibertitzea, deskonektatzea...
2. Lehenengo aldia da? Aurreko esperientziak baliagarriak izaten dira oraingoan arrakasta izateko. Zailtasunak, jarrerak, hitz egiteko txanden errespetua, pertsonekiko konexioa, hizkera.
3. Non, noiz, nola? Berba egitea da kontua, eta tentsioak eta zailtasunak uxatzea komenigarria izaten da. Artikuluan taberna zaratatsuak saihestea gomendatzen digute. Nik neuk ere neure esperientziatik berdin gomendatuko nuke, hala ere, musikaren erritmoarekin mihia errazago astintzen duenik ere badago. Leku ezezagun edo ez ohikoek hasiera batean uzkurtu egin ditzakete berbalagun berriak. Edozelan ere, garrantzitsuena gustuko ingurune batean jardutea izaten dela esango nuke.
   
4. Ikasten ari zara? Solaskidearen maila ezagutzea komeni da, jakina, norberak bere hizkera egokitzen saiatzeko. Puntu interesgarria aipatzen dute blogean: mintzapraktikak ez du klasea bihurtu behar. Batzuk debaldeko eskolen bila ei datoz. Baliteke, nik neuk argi ikusten dut mintzapraktikak soilik ezin dituela klasea edo bestelako ikaskuntza-jarduerak ordezkatu. Hau da, inork ez dezala pentsa mintzalaguna debaldeko euskaltegia dela. Ez da, eta berbalagunak ez du zertan izan irakaslea. Zalantzaren bat argitzeko prest egongo da seguruenik, baina bera ere lasai jardutera doa, ez klasea ematera. Anekdotaren bat kontatu didate hala ere, irakasle lana gustuko duen berbalagunen batena eta saioak klaseak balira bezala presatzen dituena. Ez dakit ba! Besteren bat ezagutu dut berriz, berriketarako gaiak proposatzeko irakurgai edo prentsako errekorteren batekin joaten dena, norberak daukan berriketarako gaitasunaren arabera, interesgarria izan daiteke azken bide hau askorentzat. Edozelan ere, uste dut informaltasun giroa gordetzeko ahalegina egitea komeni dela.
5. Onartzen dituzu zuzenketak? Askorentzat ez da erosoa izaten berba egin ahala norbait alboan zuzentzen edukitzea. Beste batzuek berriz, estimatu egiten dute. Erreparatu beharreko kontua dudarik ez. Ahaztu barik zuzenketak egiteko era desberdinak daudela: zuzenketa zuzen-torpederoa, trabatzen denari esaldia-hitza amaitzea, esan dena ondo entzun ez balitz bezala ondo errepikatzea... Jakina, zuzenketak egiten ditugunean sarri tonoa izaten da garrantzitsuagoa zuzenketa egiteko estiloa baino. A! eta kontuz baten bat hasten bada "...ba niri irakasleak esan zidan...", euskaldunon arteko korporatibismoa zer hauskorra den agerian utzi nahi ez badugu. ;)

Azken batean, nire ustez, partaideak konfidantza giroan, erlaxatuta eta elkarrekin gustura jardutea da kontua, eta gauza banalak akaso baino interesgarriak ekartzea. Kike Amonarrizek dioen bezala, euskara eskuragarria eta erakargarria egitea.

Beste galderarik edo aholkurik bururatzen zaizue? Edo aurrekoari zuzentzekorik? Bota ba!

Argazkia: Mintzapraktika.org

Ihauteriak. Alelhuyar!

Ikasleen partetik umore faltarik ez dagoela esan genuen lehengoan. Inauteri giroan ezin gutxiago izan. Are gutxiago euskaltegiko aratuste jaian.

Sardinari agur esan baino lehen, begira hiztegiari zelako ostikadak eman dizkioten Mastitxuko ikasle hauek:

Bide batez, seguru euskaltegi askotan egin dela inauteri jaia eta hainbat mozorro eta parodia original egin direla. Sarean ikusiz gero... Garizuma arinago pasatu bai.

 

"Polbo baten truke"

[PL3 polbo baten truke | Hamaika ikusteko jaioak gara]

Artikulu satiriko-gogorra Hamaika ikusteko jaioak gara blogean (eskerrik asko, Txerra). 3. hizkuntz-eskakizuneko tituluaren truke sexu eskaintza eta guzti.

Umore klabean ulertu behar da jakina, hizkera gordinaren puntu garratzarekin ere, atzetik daukagunari erreparatu behar zaio. Adibidez ikasle-azterketari baten sentsazioen deskribapen honi:

Dena den, nahiko beldurgarria da ahotz-frogaren giroa, gutxienez ni bezalako euskaldunberri putaseme batentzako. Goizian areto desertiko batean, erabilgarriak izan daitezken esaldiak errepasatuz, hara bapatean non agertzen diren SUPER-AZTERTZAILEAK!!! Begirada zorrotz batekin, galdetzen “Zeu zara hurrengoa?”. Nire buruan, hau entzuten dut: “Zu zara potroak ukitzera etorri den hurrengo belarrimotz-sasieuskaldun patetikoa?”

Jardunda gaude (eta jardun behar duguna)Karrajuan azterketak eta tituluak direla eta, asteon berton adibidez. Kezkatzen duen gaia da, eta umore gordinaren ikutuarekin bada ere, zer esana eman(go) duen kontua da duda barik. Geuri eta "biktimei": ikasleak, azterketariak, langileak eta hiritar korriente asko.

Egia da!

Ikasleek sarritan irakasleok baino umore gehiago.

Barre egin dut Gabriel Arestiko ikasle hauen bideoarekin:

Ona, ezta?

Informazio gehiago: I. bideo-labur lehiaketaren irabazleak

Hikasi

Gontzal Fontanedak e-posta mezu baten bidez zabaldu du idatzi berri duen Hikasi metodoaren berri. Hiketa, alokutiboa, hika... (PDF, Euskaltzaindiaren arauak) ikasteko metodoa da Hikasi hau (bidez batez, ez nahastu Hik Hasi aldizkariarekin). Webgunean azaltzen duenez, arauak ikastek argibideak, praktikazeko ariketak eta aditz-taulak ditugu berton.

Gontzalek honela azaldu dizkigu metodoaren nondik norakoak mezuan:

Hitanoari orain arte ez zaio eman mendeetan zehar etorri zaigun trataera bikain eta bitxi honek merezi duen axola. Bada garaia hitanoa irakaskuntzan eta bizitzan erabili, bultzatu eta hedatzeko. Gaur egun, ordea, hitanoa oso leku gutxitan ikasten da eta hitanoari buruz oso liburu gutxi dago; hobeto esan, aipamen labur gutxi dago zenbait liburutan. Euskaltegi batzuek beren ikastaroetarako berezko materiala erabili arren, orain arte merkatuan ez zegoen jendarterako metodorik.

Hutsune hori betetzeko asmoz idatzi dut liburu hau, euskaldun guztiek (irakasleek eta ikasleek, edo beste edozeinek) hika egiten goitik behera ikasi ahal dezaten; euskaltegi eta irakasleoi, beste tresnekin batera, hika-metodo bat onuragarri izango zaizuelakoan.

Liburu euskarrian sarean eskuratu daiteke Hikasi, Lulu argitaratze zerbitzuaren bidez hain zuzen ere. Jakina eta mila bider esanda dugu teknologia berrien bidez testuak euskarri elektronikoan argitaratzeko aukerak ugaldu egin direla. Baina paperezko euskarriaren argitalpenera ere zabaldu dira aukera berriak. Lulu zerbitzu honek POD (Print On Demand, eskatu ahala inprimatu) sistema baten bidez kostoak merketu eta tirada gutxiko liburuak zabaltzeko aukera ematen du. Beraz, badakizue, honez gero arbola eta umea badauzkazue...

Hitanoa klasean

Aukera ona izan daiteke euskaltegietan hitanoari zer trataera eman zaion begiratu eta hartaz jarduteko. Ausartuko naiz zertzelada batzuk botatzen (errematea zuen esku).

• Ni naiz, hi haiz, hura da....- Zer da "hi haiz" hori? -A,.. ez da erabiltzen. Zenbat bider bota dugu gezur hau? Ze, gezurra da, ezta?
• Ikasleak hitanoa X. mailan ikusi egin behar du. Zer esan nahi du "ikusi" horrek? Ikasi-ren sinonimoa ote da? Zertarako-zergatik "ikusi" behar da? (galdera da, ez ironiazko baieztapena).
• Hika oso zaila da. Hala da? "Ikusi al dek?" bat ezin du hasierako mailako ikasle batek ulertu? Aditz paradigma osoa ikasi barik ezin da hika egin? Hika erabiltzea hiketan berba egitea da soilik?
• Euskaldun askok ez dute hitanoa erabiltzen. Hala ere, euren berbetak ez du ez adierazkortasunik, ez hurbiltasunik galdu. Ezta?
• "Hitanoa lantzeko ikastaroa", egin dira horrelakoak inoiz. Zelako jendea eta zeren bila dator halako ikastaroetara? Goi-mailako asuntua da hitanoa?
• "Hemendik aurrera hikan egin behar dugu". Batzuetan bota dira horrelako enbidoak euskaldunen artean (berriak nahiz zaharrak). Horrelakoetan gure amarekin akordatzen naiz. Berrogei urtetik gora auzoko andrearekin (adin eta kategoria sozial berdintsukoak biak) "de usted". "Beti egin dugu horrela, orain zelan aldatuko dugu?".
• Hitanoa (forma) propio landu duen irakaslerik ezagutu dut. Ikasleek asko ikasi dutela uste izan dute halakoetan. Merezi du?

Olentzerori gutuna

Olentzero maitea, aurten ondo portatu naiz ikasleekin baina asko falta izan zait irakasle ona izateko. Halere, hainbat gauza eskatzera ausartuko naiz, irakasleok ere arrautzak eta kapoiak jateko eskubidea baitugu. Hona:

1. Lan-baldintza duinak sare guztietako nire laguntxo irakasleentzat.
2. Euskara hiritar bihurtzeko benetako plangintzatxoren bat.
3. Gure ikasleentzat euskara gozagarri izatea; eta ez, “el puto euskera”. Barkatu, Olentzero, hitz zatarrak esateagatik.
4. XXI. mendeko euskaltegi polit-politak eratzea.
5. Ikasleen eta irakasleen sare sozialak sortzea eta indartzea.

Gauza gehiago eskatuko nizuke, baita ikatza ere zenbait pajarorentzat (horiek bai buru handia, entenimendu gabia!), baina ez dut zure zakua gehiegi bete nahi.

A! eta etzazula ahaztu, faborez, aurreko gutunean eskatu nizkizun portatila eta Matusalem ron botila (hamar arroako zahagiarekin ere ausartuko nintzateke, alajaina!)

OHARRA: nire laguntxo batek Joselito urdaiazpikoa eskatu dizu baina txoritxo batek esan dit gaizto-gaiztoa izan dela, konduktista hutsa dela eta musuka aritu dela Patxirekin gainera. ;-D

Argazkia: Olentzero/Basque old man (caravinagre Flickr-en)