euskalduntzea

Irakasleak: ikerketa

Congreso Virtual ELEren markoan planteatu ziren ponentzia eta lanen berri eman genuen duela hilabete inguru. Haien artean gaztelania irakasleen egoera soziolaboralaren gaineko ikerketa bat.

Inkesta itxi egin da, eta lanaren ondorioak plazaratzeko eta lantzeko bloga zabaldu dute egileek: Situación ELE.

Emaitzei eta ondorioei egin diet kuku. Ez dira behin betikoak eta ez dakit ikerketak zer fidagarritasun daukan. Hala ere, helduen euskara irakasleen egoerarekin konparatzeko tentazioa etorri da segituan.

Antton Iñurritegik Bat aldizkarian eman zituen datu batzuk eduki ditut eskura, hemen ere kontsultatu daitezke batzuk. Ez dute kointziditzen, baina tira.

2005-06 ikasturterako datu hauek eman zituen adibidez:

Irakasleak: 1.523

Batez besteko adina: 38

Adin-taldeak

• <30: 25,48%
• 31-35: 17,27%
• 36-40: 25,48%
• 41-45: 19,04%
• 46-50: 8,67%
• >51: 4,86%

Ikasketak

• Litzentziadunak: 57.61 %
• Maisutzadunak: 18.19%
• beste diplomatuak: 13.62%
• gaituak: 10.58%
• Bestelakorik: 0%

Esperientzia:

• Aurrez emandako ikasturteak (batez beste): 10,27
• Aurrez emandako eskola-orduak (batez beste): 7.033

Gaztelania irakasleak baino zaharragoak garela dirudi, erdiak baino gehiago 35 urteko mugatik gora gabiltza. Inkestan berriz hortik behera dabiltza gehienak. Iñurrategik oraindik gazteak garela dio, piropotzat hartuko dugu.

Formazioa, edo hobeto esanda, ikasketak da konparatu daitekeen hurrengo eta azkenengo puntua. ELE irakasleak filologoak direla diote, gurean litzentziadunak erdia baino apur bat gehiago, filologo asko ibiliko dira gurean ere, ez dakit proportzioa baina.

Bestelakoetan ez daukagu konparatzeko daturik. Interesantea iruditu zait motibazioaren galdera, ELE irakasle horien erdiak bokazioz aukeratu dutela aitortu dute. Gurean helduen euskara irakaslea izateko bokazioa hainbesterainokoa izan daiteke? Zenbatek daukate bokazioa HEAn jarrita?

ELE irakasle horien artean %80k egoera laborala kezkagarria edo oso kezkagarria dela diote. Soldata baxuak dabiltza mundu horretan, 1.000 eurotik behera asko. Gurean alde nabarmenak egon daitezke administrazio langilearen estatusa daukatenen eta bestelakoen artean. Baina oro har ez dut uste hortik oso urrun gabiltzanik.

Inestabilitate handia aipatzen dute, gurean euskaltegi homologatuetan gerta daitekeen kasua izan daiteke, baina Udal Euskaltegietan ere zenbat jende dabil behin-behineko lanpostuetan?

Ondorioetan hiru arazo nagusi nabarmendu dituzte:

1. Soldata duinaren beharra.
2. Egonkortasun falta.
3. Sektorearen erregulazio falta.

Irakasleak gero eta prestatuago eta interesatuago dabiltzala diote, baina lan-baldintzak ez ei daude horren neurrian. Gaztetasuna gainera ezegonkortasunaren seinaletzat hartzen dute, adinarekin hartu behar diren erantzunkizun ekonomikoei eusteko oztopoen ondoriotzat hain zuzen ere.

Egitekoen artean elkargo profesionala eta konbenioa sortzea proposatu dute.

Antzekotasunak bai, baina aldeak ere badaudela begitandu zait. Horrek ez du esan nahi HEAko irakasleen egoera soziolaborala ideala denik inondik ere. Egonkortasuna gurean apur bat handiagoa izan daiteke, baina irakaslearen lanaren erregularizaziorako hemen ere zerbaiten faltan gaudela uste dut, alderdi sozial, laboral eta profesionaletik.

Zer diozue zuek?

gau(-)eskola

Berton aldizkarian Uribarriko gau eskola, euskara musutruk irakurri dut erreportaia baten titularrean.

Uribarriko eskoletan lehengo gau eskolak berreskuratu dituzte. Urte eta erdi martxan daroala, aspaldiko euskara eskolen helburu eta filosofia dauka. Astean bi egun biltzen dira ordu eta erdiz. Unai, Igor eta Aitziber iaz hasi ziren proiektu honekin. Hiru gazte hauek berrogeita hamar ikasleri euskara klaseak ematen dizkiete, musutruk.

Ni ez nago gau(-)eskolen aro mitiko hura barrutik ezagututa. Akorduan daukat Francoren azkenengo urteetan eta hura hil osteko hurrengoetan zelan liburudendetako erakusleihoetan hasi nintzen "Alfabetatzen" eta "Euskalduntzen" izeneko liburu batzuk ikusten, baten bat euskara ikasten hasita zegoela entzun eta liburuotako bat besapean ikusi ere, arratsaldez-edo joaten ziren klasera.

Euskaltegia kontzeptua handik urte batzuetara agertu eta hura nagusitu zen gerora. Gau-eskola haien aipuak sarri entzun ditut hala ere: gure auzoan mila lagunetik gora ibili zirela sasoi batean, klase batean ehun ere egoten zirela, lankideren bati han ikasi zuela entzun, kriston giroa zegoela...

Sarean erreferentzia batzuk aurkitu ditut::

• Elgoibarko Izarraren historia honetan 1966 urtean kokatu dute hasiera.
• Txantreako AEKri buruzko honetan bertako gau-eskola 1970en hasierako urteetan sortu zela diote.
• J.M. Zabala euskaltegiaren historian euskaltegia izango zena 1974-75 urtean gau eskola modura hasi zela.

Google-en bilaketa arin bateko emaitzak baino ez dira izan. Testu idatzietan gehiago egongo dira segurutik. Sarean aurkitu dudan deskribapen hurbilena HABEren aurkezpen honetan dago.

Helduei euskara ikastaldeetan irakastea 60. hamarkadako kontua da. Hasiera haietan, borondate ona eta hizkuntzaren aldeko militantzia ziren nagusi, bai ikasleetan bai irakasleetan. Ez zegoen ia ikasmaterialik, irakasleen prestakuntza oso eskasa zen eta irakasleak, askotan, karreraren bat ikasten ari ziren gazteak izaten ziren eta gauez irakasten zuten ahal zen lekuetan: sototan, elizaren gelatan, kultur erakundeetan… Hortik dator euskara-ikastegiek gau-eskola izena hartu izana.Hasiera hartan gehiago lantzen zuten alfabetatzea euskalduntzea baino.

Herri-mugimendutik sortuak, doakoak, irakasle bolondresekin antolatuak, ilusioa, gogoa...

Uribarrin orduko izpiritua berreskuratu nahi izan dute nonbait. Bilbon berton San Frantzisko auzunean ere egiten da antzeko zerbait. 50 lagun ikasten, gustura dirudienez.

Zer dago bada berreskurapen honen atzetik? Gauza desberdinak seguruenik, nostalgia puntua egon daiteke akaso, baina euskaltegi profesionalizatuek utzi duten hutsuneren bat ere bai. Modulu estandarren zurruntasunak eta prezioek alde batera uzten dituzten hainbati aukera ematea, edo titulu-agirien presioa barik ikasi nahi izatea, edo hurbiltasuna, auzo-giroa..

Euskara serio ikasteko gogo falta esan dezake erretxinen batek. Gutxi dira eta gainera horrela ezin da ganoraz ikasi, teknikoren batek.

Ez da handia mogimendua, ez, eta seguruenik, bolondresekin soilik funtzionatuta, zaila izango du lehengo zabalkundera heltzea. Baina zerbaiten zantzua da.

Aldizkariaren beste artikulu batean handik hur funtzionatzen duen Mahatserriko Berbalagunaren berri ematen digute. Lehengo egunean Donostian Euskal Herrian 1.500 lagun inguru dabiltzala esan ziguten. Hemen ere doakotasuna, bolondresak, giroa, hurbiltasuna... (interesgarria Txerraren artikulu hau).

Agiriak, lan-mundua, hizkuntz-eskakizunak... Horiezaz gainera bestelako eskaera dabil han eta hemen, beharbada antzinako gau-eskolek abiatu zuten bidearen ildo batetik datorrena, inoiz itxi ez zena. Eta euskaltegietako eta euskalduntzearen profesionalok ere aintzat hartu beharko genuke. Ala ez?

argazkia: Iñigo Azkona, Berton.

Bi mezu

Erabili.com-en:

EAEko 6. mailako ikasleen % 51,3ak ez du gainditu B1 euskara proba

Lehen Hezkuntzako azken mailan (seigarrena) dabiltzan ikasleen erdiek baino gutxiagok menperatzen du maila egokian euskara EAEn. % 51,3ak ez du gainditu joan den azaroan ISEIk (Irakas-Sistema Ebaluatu eta Ikertzeko erakundea) 1.599 ikasleri eginiko B1 proba.

En mi palacio de cristal, gazte baten blogean:

Primer dia de cursillo

Hoy ha sido el primer dia de cursillo de EGA. Es un cursillo intensivo que se da en un euskaltegi cerca de mi casa. Para ser el primer dia nos han hecho trabajar y no me importa. Sacarse el EGA, es importante, de hecho es esencial si me quiero sacar las oposiciones de profesor, por que son diez puntos.

Lana daukagu apur baterako, ezta? Eskerrak hau ez dela Finlandia.

Udako barnetegiak 2007

Uda honetarako barnetegien eskaintza zabaldu dute Ikasbilen.
Pdf dokumentu batean daukazue, klikatu hemen jaisteko edo irekitzeko.
Hemen daukazue laburpentxoa, antolatzaileak eta lekuak:

MAIZPIDE

www.maizpide.com

• LAZKAO (Gipuzkoa)

AURTEN BAI / ZORNOTZAko Barnetegia

www.aurtenbai.com

• ZORNOTZA

UZTARRI

info@uztarri.net | uztarri@euskalnet.net

• ZORNOTZA

BILBO ZAHARRA

www.bilbozaharra.com

• GOROZIKA Muxika (Bizkaia)

ULIBARRI

www.ulibarri.org

• ARANTZAZU (Gipuzkoa)
• LEZAUN (Nafarroa)

GABRIEL ARESTI

www.gabrielaresti.com

• ONDARRU (Bizkaia)
• BAKAIKU (Nafarroa)
• ITSAS MENDI (Aste bat Ondarroa +aste bat Bakaiku)

LABAYRU

www.labayru.com

• DERIO (Bizkaia)

IKA

www.ikastari.net

• ZUBIETA (Nafarroa)
• LESAKA (Nafarroa)

AEK

www.aeknet.net

• UREPELE (Nafarroa beherea)
• MENDIKOTA (Zuberoa)
• ADUNA (Gipuzkoa)
• BERRIZ (Bizkaia)
• FORUA (Bizkaia)
• ARANTZA (Nafarroa)

Hemen daukazue aurtengo barnetegien mapa. Tagzaniaren bidez eginda.

barnetegia and 07 tagged map by user - Tagzania

Bat 62: lehenengo zertzeladak

Helduen Euskalduntze-alfabetatzeari dedikatutako Bat 62ekin hasi naiz. Artikulu batzuk irakurri ditut, eta hona hemen boteprontoko batzuk:

• Joseba Erkiziaren artikuluak harritu egin nau apur bat, terminologiaren sinpletasunagatik gehien bat. Kurrikulu gramatikala, kurrikulu komunikatiboa adibidez. HABEtik etorri ohi den hizkerarekin ez zait begitandu bat datorrenik. Beharbada ingurune "profano" baterako egokitzapena izan da. Ez zait txarto iruditu, ez, apur bat harrigarria beste barik.
• Mertxe Mugikaren artikuluan azkenengo partea da interesgarriena nire ustez. Historia egin barik gaur egunekora zuzenean etorrita nahikoa izango zen. Azken zatian uste dut HEOKen paradigma aldaketaren parafrasia egin nahi izan duela kudeketara ekarrita. Ideia interesgarria baina apur bat lausotuta geratu dela uste dut. Hau gehiago garatu izanez gero...
• Joxe Manuel Odriozolak azkenotan garatu duen identitatearen kontuari beste buelta bat eman diola begitandu zait. Artikulua interesgarria, pentsatzen jartzeko modukoa. Tonoa apur bat agonikoa iruditu zait hala ere.
• Antton Iñurrategik datuak eman ditu gehien bat. Baina behingoagatik, ingurune "profano" baterako delakoan-edo, era grafiko eta erabilgarrian dauzkagu.
• Artikuluen aukeraketan duplikazioa iruditu zaizkit neurri batean Nafarroa eta Iparraldeari buruzkoak. Bi alderditatik eman dira datu berdintsuak. Ez da kaltegarria berez, baina aberatsagoa izango zen datu berdinen gainean bakoitzak bere interpretazioa egitea, edo ondorio komunak bilatzea.
• Titto Betbederrenean gauza interesgarria ikusi dut. Plangintza orokor baten barruan HEAren papera eta zer eginak zehazteko ahalegina. Hegoaldekooi zer ikasia eman digute Iparraldekoek, euskalgintza antolatzeko eraz gehien bat.
• Josu Peralesek, ohi duen bezala, artikulu landua eta dokumentatua eskaini digu. HEAn ikerketa zertan ibili den eta zertan dabilen, baita HEAren azken hamarkadetako historiaz ere, dokumentu erreferentziala egin duela uste dut. Hala ere, inpresio gazi-geza geratu zait hura irakurrita. Ikerketa horiek eta aplikazioaren artean ez ote da zubirik falta oraindino? Ikerketak bai, baina elite moduko baten eskuetan dabilela begitandu zait, dibulgazio eta garapen praktikoaren faltan. Zer diozue zuek?
• Inpresio orokor bat. Sektoretik kanpoko batek eskatuta baino ez gara kapaz hainbat gauza plazaratzeko? Gurean plazaratzeko kanal gutxi (Hizpide besterik ez, eta ez dugu asko erabiltzen), eta gaiak jorratzeko moduak gutxiago. Topaketak, jardunaldiak, eta, oro har, komunikazio gutxi sektorean.

Lehenengokoak baino ez dira izan, aipu interesgarri asko egon dira, komentatzeko modukoak. Aurrerantzean saiatuko naiz tiratzen. Artikulu batzuk ez ditut irakurri oraindik gainera (Arkaitz Zarragarena eta Oskar Zapatarena adibidez). Zer esan gehiago emango du seguruenik.

Eta zuek ere zeuenak bota nahi badituzue, hemen daukazue plazatxoa: komentarioen bidez, edo zeuen mezua bidalita, eta, jakina, bloga daukazuenok, hantxe.

Hauek guztiek idazteko hartu duten lanak ez badigu zer esana ematen, maaaaaalo!

Bat 62: Helduen euskalduntze-alfabetatzea

Soziolinguistika klusterrak argitaratzen duen Bat aldizkariak Helduen Euskalduntze-Alfabetatzeari buruzko monografikoa plazaratu du 62. zenbakian.

Oraintxe heldu zait, azaleko begirada baino ezin izan diot eman, hemen daukazue gure gaiari dagokion aurkibidea, hasteko:

Helduen euskalduntzea-alfabetatzea

• HITZAURRE GISA. Edurne Brouard

01. Ikuspegi historikoa

• HABE eta euskalduntze-alfabetatzea, 1981-2007: lehenak badu gerorik. Joseba Erkizia
• Helduen euskalduntze alfabetatzearen lehen hastapenak; gau eskolen sorrera.Mertxe Mujika
• Euskalduntze-alfabetatzearen zentzua. Joxe Manuel Odriozola.

02. Euskaltegien mapa

• Euskaltegien mapa EAEn: helduen euskalduntze-alfabetatzearen azalpen kuantitatiboa. Antton Iñurritegi
• Nafarroako AEK, bidean aurrera egin dugu baina ez da nahikoa. Aitziber Sarasola
• Helduen euskalduntzea eta alfabetatzea Nafarroan. Sagrario Aleman
• EEP. Helduen euskalduntzearen egoera Ipar Euskal Herrian.Titto Betbeder
• Helduen euskalduntze-alfabetatzea Iparraldean. Jakes Bortairu

03. Ikerketa akademikoak

• Ikerketa-egoera euskalduntze-alfabetatzean.Josu Perales
• Hizkuntz plangintzak eta euskalduntze-alfabetatzea, elkarren osagarri. Arkaitz Zarraga

04. Ikuspuntu pedagogikoa / aplikatua

• Mintzapraktika programak. Oskar Zapata
• Ikasgelatik plazara: hizkuntzaren normalizazioari helduen euskalduntzetik heldu nahian. Benito Fiz

Baten baten izena nonbait daukat ikusita....

Ez dakit Klusterrekoek sarean ipintzeko asmoa daukaten, eta hala bada noiz ipiniko duten. Orduan hemen agertuko da.

Bestela ale bat lortu nahi baduzue, harpidetza egin edo klusterrekoekin harremanetan jartzea daukazue.

Barnetegia Big Brother

Katxondeoa zabaldu da ELEren inguruko blogosferan albiste honekin: Nominado por no saber español.

Bai Big Brother estiloko lehiaketa da, Finlandiako YLE telebistak eta Zodiak  Television-ek ekoiztuta. Lehiakideak hizkuntza ikasleak, hizkuntza egiten den herrira eraman eta galbahea pasatu eta txartoen dabilena nominatuta. Finlandiako audientzietan goian jarri da lehiaketa Italian egin zuten aurreko edizioan, eta orain Salamancara doaz gaztelania ikastera.

Gogoratu duzue, ezta? ETBk duela hiru urte antolatu zuen Barnetegia. Hura, berriz, arraskata handirik gabe joan zela dirudi. Bigarren ediziorik ez dute egin behintzat, eta gainera, ETBk ohi duenaren kontra, ez dute lehengo programarik errepikatu.

AEKri materialak egitea enkargatu ziguten, eta oraindik daude sarean. Hemen dauzkazue PDFn jaisteko moduan.

Barre egiteko motiboa izaten dira honako lehiketa eta reality-ak, asuntuari buelta serioa eman dakioke hala ere.

Teknologia berrien temarekin gabiltzala, gutxitan gogoratzen dugu hedabide handiek hizkuntzaren ikaskuntza sustatzen egin dezaketen lana. ETBn berton saio batzuk egon dira orain arte, Bai Horixe! edo Balinda gogoratzen ditut adibidez. Telebistak abilidade berezia dauka, asmatuz gero, jendea gai baten inguruan jardunarazteko, euskara edo euskara ikastea izan liteke bat.

Kontuan hartu, azkenengo urteotan ia-euskaldunak deitzen den kolektibo soziala asko hazi dela, euskaldun "osoak" baino gehiago dira leku askotan. Publiko berria irabazteko aukera nonbait.

Tira, hemengo telebistetan Finlandiako horren arrakasta edukiko lukeen halako zerbaitek ez liguke batere kalterik egingo, ezta?

Akaso Osakidetzako azterketen inguruko reality-talkshow-dokudrama moduko bat. Hartu ideia trankil, badakizue,... CC.

Datozenak

N belaunaldia [Zertzeladak]

Txelisek Zertzeladak blogean aipu eta gogoeta pare bat utzi dizkigu datorrenaren inguruan. Mlearning gora eta behera ibili ginen lehengoan, teknologiak dakarrenaz eta datorrenaz hain zuzen. Pertsonetara pasatu da Txelis, eta Francisco Muñozen bidez Pello Salaburu eta bestek egindako ikerketaren berri eman digu, unibertsitate mailako ikasketak zenbat jendek amaitzen dituen. Ondoren Gabinete de informatica eta Concepcion Abrairaren blogetan agertu den artikulurekin lotuz N belaunaldia deritzanaz dihardu.

Lehenengo kontua gurera ekarri eta galdera plazaratu digu Txelisek. Zenbatek amaitzen dute euskara ikastearen prozesua? Hau da, gurean eskola-porrota zenbaterainokoa da?

Hau jakiteko ez dakit estatistika ofizialik ote dagoen. HABEk datuak kudeatzen ditu, eta handik informazioa ateratzea ez da bereziki zaila izango. Zenbat jende pasatu da euskaltegitik? Zer ibilbide egin dute? Noraino heldu dira?

Sektorean eta erakunde publikoetan emaitzokiko kezka aspaldian zabaldu zela uste dut. SIADECOk 1996an egin zuen azterketa (Kike Amonarrizen artikulua, pdf), orduan erantzun hauek agertu ziren ikasleek espero zituzten helburuak lortu ziren ala ez galdetuta:

• Bai, nahi nuena baino gehiago: 4.0
• Bai, nahi nuena lortu nuen: 26.8
• Ez nuen lortu nahi nuena: 67.1
• Ed/ee: 2.1

Datu zaharra da, baina gogoetarako abiapuntua izan daiteke.

Aurrera begira, zer dator? Fernando eta Concepcionen artikuluetatik ideia batzuk, honelako ei dator jendea:

• Erratzeko beldur gutxiago, ez dute erantzun zuzena bilatzen,
• Multimediarako joera, ingurune elektronikoak eta teknologia behar dituzte, lagun elektronikoak ere badituzte.
• Informazio kopuru handiaren erdian murgiltzen dira, hura erabiltzeko erraztasun gehiago daukate.
• Diskurtso zatikatuak eta azalekoagoak, testualtasun eta estrukturazio gutxiago.
• Globalak, ez dute bereizketa kulturalik egiten.

Gurera ekarrita, beharbada adabaki pare bat gehitzera ausartuko gara:

• Euskararen ezagutza handiagoa (aurrekoek baino). Hizkuntzaren bisioa ez da hain afektiboa izango.
• Hizkuntza ikasteko jarduera estrukturatuak edo (Plisti-Plastak dioen modura) formalak ez dituzte hain atseginak izango.
• Besterik?

Argazkia: wormtongue