hizkuntz-politika

Azterketitis kronikoa

Helduen euskalduntzeari buruzko artikulu interesgarri bi agertu dira egunotan erabili.com-en. Roberto Alkarterri hasi zen HABEren egiaztapen-mailak eta baliokidetza izenburu duenarekin, eta Bittor Hidalgok jarraitu du Atariko probak. Bai ala ez? artikuluan sokatik tiratzen.

Tituluak, probak eta azterketak dituzte biek mintzagai: proben (ez)egokitasuna, azterketitisa, haien inguruan sortzen diren arazoak eta ondorioak, kezkak... Bistan da egiaztatze-sistemak zer esana ekarri duela.

Era berean, bietan nabaritu dut lelo berdintsua: sistema honek zer hobetu asko dauzka, eta, oro har, zerbait "komunikatiboagoa" beharko litzateke.

Azkenotan "komunikatibo" hitza entzun-irakurtzen dudan bakoitzean mundu honetan egon bai, baina non-nola inork ez dakien zerbait aipatu dela izaten dut sentsazioa. Bestelan, hasiera batean ez dago konforme ez egoteko motiborik. Kontua berriz, hori guztia gauzatzeko orduan etortzen da, aspaldi etortzen izan da hobeto esanda.

Kontuak kontu, gauzatxo bat baino ez nuke azpimarratu nahi oraingoz. Ikasturte hasiera-hasieran (aurre hasieran hobeto esanda) gaude, eta azterketak eta tituluak gora-behera gabiltza dagoeneko? Gai hau beldur apur bat ematen hasi da. Ezta?

Loturak:

• HABEren egiaztapen-mailak eta baliokidetza (Roberto Alkarterri)
• Atariko probak. Bai ala ez? (Bittor Hidalgo)

Muxikan ez dau planik

Aurreko batean idatzi nuen euskalduntze alfabetatzearen ardura neurri handi batean udalen menpe uztea ez zitzaidala egokia iruditzen. Euskaltegien sare publikoa osatzeko zailtasunak ez ezik, herritarren artean sortzen dituen ezberdintasunak ere aipatzen nituen eta, egia esan, gero eta argiago daukat arduragabekeria bat dela Udal Euskaltegiak eta euskalduntzeko dirulaguntzen zati handi bat tokian tokiko korporazioen esku uztea.

Argi utzi nahi dut ez diedala udalei garrantzirik kendu nahi normalizazio lanean. Ezta gutxiagorik ere. Zalantzarik gabe, herritarrengandik hurbilen dagoen instituzioa da, gure aniztasun soziolinguistikoari erantzuteko egokiena eta nahitaezkoa. Baina badira baliabide batzuk instituzio hauen gainetik eskaini beharko liratekeenak. Herritarron eskubide oinarrizkoenak goragoko instantzietatik bermatuta egon behar dira.

Inori ez zaio bururatzen osasun zerbitzuak edo hezkuntza udalen eskumenen artean jartzea. Udalek, noski, osasun-kanpainak sustatu beharko dituzte, euren herritarren etxebizitza arazoei irtenbidea topatzeko bideak bilatu beharko dituzte eta heziketa lagundu eta osatu beharko dute, baina baliabide nagusiak Eusko Jaurlaritzak jarri beharko ditu. Kasu honetan Etxebizitza Saila, Osasun Saila eta Hezkuntza Sailak izango dira. Ez dut ulertzen zergatik euskara ikasteko baliabide eta laguntza publikoak ez diren, modu berean, hortik goitiko sail batetik irteten.

Agian norbaitek defenda dezake zerbitzu horiek ere udalen menpe egotea eta, seguruenik, izango du pisuzko arrazoirik. Baina ez dit ukatuko gaur egungo Euskal Herrian urrun gaudela hori egin ahal izateko beharko litzatekeen demokrazia maila lortzetik. Ez bakarrik sufragio unibertsalari eta botereen banaketari dagokienean, batez ere, parte-hartzearen aldetik esan nahi dut. Heziketatik hasi beharreko eraldaketa litzateke, zalantzarik gabe.

Baina Muxikan gertatutako pasadizo edo suzedido bat jarriko dut, argi gera dadin zergatik jotzen dudan arriskutsutzat hizkuntz politikaren atal batzuk udalen menpe egotea:

Muxika UEMAn dagoen herria da, hau da, bere biztanleen %80tik gora euskaldunak dira; kopuru hori %90etik hurbilago egongo da seguruenik. EBPNren arabera, bereziki zaindu beharreko gune euskaldunenen artean dago, noski, baina, gainera, herriak euskaraz bizitzeko erabakia hartu zuen beste hainbat herri euskaldunekin UEMAn sartzean. Dena dela, denok dakigu erabakiak plenoan hartzea gauza bat dela, eta oso bestelakoa urratsak suposatzen duen erantzukizunari erantzutea.

Bertako Urretxindorra eskolan, euskara izan da nagusi beti: batzarrak, eskolak, irakasle-guraso harremanak... Izan da euskaraz jakin ez duenik, baina itzulpenen bidez edo aparteko azalpenen bidez, inor ez diskriminatzea bilatu izan da. Ezin da ukatu hala ere, tira-biraren bat edo beste izan dela inoiz, eta horrelakoetan sortzen den egoera inorentzat ere ez da erosoa izaten.

Horrelako pasarte pare baten ostean, guraso elkartekooi euskara klaseak eskaintzeko aukera aztertzea egokia iruditu zitzaigun. Jendea apuntatuko ote zen zalantza genuen, baina ezezkoari aldez aurretiko beldurrik izan ez eta proposamena luzatu egin genuen. Inozo hutsak ere ez garenez, jakin bagenekien HPSren bitartez, horrelako ikastaroak guztiz edo ia-ia guztiz ordaintzen dituztela, normalizazio plana eginda izanez gero. Alboan dugun Gernikan, hain zuzen ere, umeen guraso, aitite-amama, zaintzaile, dendari, komertziante, enpresari, etorkin eta beste hainbat herritarrek debalde daukate (20 euro urtean) euskara ikastea. Ez dezagun ahaztu, ikasleentzat eskubidea ez ezik, besteontzat beharrezkoa ere badela, izan ere euskaraz bizi ahal izateko solaskideek ere jakin beharko dute.

Gure harridurarako 9 gurasok eman zuten izena. Poza eta larritasuna aldi berean, aurrekontuak eskatu gabe baikeneuzkan. Udaletxearekin harremanetan jarri eta aurrekontuekin joateko esan ziguten, seguruenik ez zela arazorik egongo. “Seguruenik” hitzak duen indarraz jabetuta, HPSk ordaintzen zuela eta diruaren zati bat geuk aurreratu behar bagenuen ere, gauzak adostu behar genituela azpimarratu genien.

Aurrekontuak eskatuta, euskararentzako beste inolako gasturik egiten ez zenez, klaseekin hasteko aukera izango genuela pentsatzen hasi ginen. Euskaltegikoei ere prestatzen hasteko abisua eman genien, baina zein izan zen gure sorpresa! Alkatearen idazkariak eman zigun abisua. Hasieran %25 eta beste horrenbeste amaieran.

Erantzunak jota utzi gintuen. Argi genuen gure ikasleei ezin geniela 170 euro eskatu astean 3 orduko klaseak hartzeko. Baina kontua da, Muxikako udalak ez duela Euskara Normalizatzeko Planik!! Eusko Jaurlaritzatik ez du, beraz, eurorik jasotzen. Plana eginda egon beharko luke, baina eginda ez izateak ez dio inolako zigorrik ekartzen udalari. Bai ordea herritarroi. Muxikarrok ez dute beste euskal herritarrek dituzten eskubideak euskaraz ikasi eta modu normalizatutan erabili ahal izateko.

Azkenean, arre edo ixo egin behar genuen. Klaseekin aurrera ez egitea erabaki genuen eta horrela esan genion udaleko idazkariari. Haserre antzean galdetu zigun ea zer espero genuen!, ea klaseak debalde gura genituen!...

Eskolak jaso gura zituzten gurasoak zain-zain genituen. Hasteko irrikaz. Azkenik ez genuen adorerik izan klaseri ez zela egongo esateko eta, erdi-boteprontoan, eskolak gurasook emango genituela erabaki genuen. Gure asmoa ez da AEK-k edo Gernikako Udal Euskaltegiak egin behar zuten lana betetzea, ezta gutxiagorik ere. Gure helburua hazia busti eta datorren ikasturtean behar bezala ernaltzea da. Klaserik eman ezean, aurten animatu direnak frustratuta sentituko ziren eta, agian, une hartan zeukaten gogoa eta indarra ahul zitezkeen.

Gaur egun bi hilabete dira klaseekin hasi ginela. Gure balorazioa oso positiboa da. Asistentzia itzela, ikasteko gogoa haziz doa, jarrerak ikaragarri hobetu dira eta, gehienetan, ingurukoen onarpena eta sostengua ere izan dute.

Euskaldun kopuru handia duten herrietan sarri gertatzen da euskarak bere lekua baduela pentsatu eta ondorioz laguntza beharrik ez duela pentsatzea. Gutxi pentsatzea da hori, ordea. Asebetetze sentsazioa faltsua! Horrelakoetan, askotan kultura-ekintzekin nahasten dira euskararen aldeko politikak. Postal lehiaketak, ipuin kontaketak eta abar egin eta, euskaraz direnez, udalaren “jarrera positiboa” erakusten da. Baina plangintzak egiteko moduak ere araututa daude eta urrats batzuk eman behar dira.

Muxikan, beste herri askotan bezala, etxe berriak egin dira eta jende asko etorri da bertara. Batzuk herrikoak bertakoak dira, beste batzuk inguruko herrietakoak eta beste batzuk urrunagokoak. Baina zalantzarik gabe, saneamendua, ur-hornikuntza, zabor-bilketa, haurtzaindegia handitzeko obrak, eta abarrak aurreikusi behar diren moduan, hizkuntzaren normalizazioa ere kontuan izan behar da: auzokide berriei gure errealitatearen berri eman, bikote gazteak edo gurasoak euren seme-alabekin euskaraz hitz egitera animatu, euskaraz ez dakienari ikasteko dituen aukeren berri eman...

Baina gure herrian normalizazio planik badago, ez da orain dela urte batzuk kaxoitik atera. Inoiz egon bazen, baloraziorik ez da egin eta, ondorioz, plan berririk ere ezin da onartu. Udaletxearen komunikazioek ez dute udalbatzan hartutako hizkuntz irizpiderik errespetatzen, udal lan-poltsek ez dute hizkuntz irizpiderik eta, gaurkoan dagokigun gaiarekin loturik, euskara ikasi nahi dutenentzako laguntzarik ez da inon aurreikusten. Horrexegatik diot ez zaidala batere egokia iruditzen Gernika, Getxo, Santurtzi edo Lanestosako herritarrek eta Muxikakoek eskubide ezberdinak izatea euskara ikasteari dagokionean. Herritar guztiok dugu euskara jakiteko eskubidea; euskaldun guztiok dugu gure auzokoek euskaraz jakin dezaten eskubidea.

Nik bi proposamen ditut nahi duenak eztabaida ditzan: lehenengoa, Helduen Euskalduntze Alfabetatzea den zezenaren adarrei Eusko Jaurlaritzatik bertatik heltzea. Bigarrena, axolagabekeria agertzen duten udal eta instituzioei isunak ezartzea.

Argazkia: Muxika06. Barrenetxea.

Baliokidetzaren azken ordua!

Hona hemen, jasotako prezioan, Titulu eta Hizkuntza Eskakizunen arteko baliokidetzaren inguruko azken orduko berriak.

Urtarrilaren 14an izan zuten Gasteizen gai horretaz arduratzen ari direnen batzorde-bilera (HPS, HABE, IVAP, Hezkuntza Saila).

Dekretuaren zirriborroa aztertu eta ontzat eman zuten, guztien adostasunez. Orain Jaurlaritza barruan dekretuek izaten duten tramitazioan dago; beraz, txosten juridikoak eta abar jasotzen.

Edukiei dagokienez, baliokidetuko ditu:

• IVAPen 1 HE, Osakidetzaren 1. HE eta HABEren 1. maila (Europako Markoaren B1 maila)
• IVAPen 2 HE, Osakidetzaren 2. HE, Ertzaintzaren 1. HE eta HABEren 2. maila (Europako Markoaren B2 maila)
• IVAPen 3 HE, Osakidetzaren 3. HE, Ertzaintzaren 2. HE, HABEren 3. maila eta EGA (Europako Markoaren C1 maila)
• IVAPen 4 HE, Osakidetzaren 4. HE, eta HABEren 4. maila (Europako Markoaren C2 maila).

Sei hilabeteko epea ezartzen da gainerako agiriak ere taula honetara ekartzeko (Hezkuntzako irakaspostuen 1. eta 2. HE-k, Irakaskuntzako Zerbitzu Pertsonalarena, Hizkuntza Eskola Ofizialetakoak).

Aurreikuspena da apirilaren lehenengo astean argitaratzea beranduena ere, euskaltegietako ikasleen matrikulazio hasterako.

PISAtik BECera

PISA informeak zalaparta ikaragarria sortu du komunikabide eta ikastetxeetan. Euskaraz ikasten duten ikasle gehienek probak erdaraz egin izanak hizkuntz normalkuntzaren aurkakoak aztoratu ditu. Iruzurra eta antzeko berbak erabili dituzte gero eta eskari handiagoa duen euskarazko irakaskuntzaren aurka egiteko. Egungo hezkuntza sistemaren defendatzaileek, berriz, argi adierazi dute kritika neurrigabez osaturiko kanpaina hau manipulazio hutsa dela. Tontxuk gidatzen duen departamentuak azterketok ama hizkuntzan egitea erabaki dela adierazi dute, munduko beste umeen modura, barneratuen duten hizkuntzan egin dituztela probok, alegia. Munduko gainontzeko umeak dauden maila berean egoteko.

Neuk zalantzak dauzkat gaitasun horiek (matematikan, irakurmenaren ulermenean...) zein hizkuntzatan erakutsi ditzaketen hobeto gure irakaskuntza sistemako ikasleek, baina antza denez, aurretik egindako ikerketa batzuen arabera, emaitzak hobeak dira (%86rentzat) espainolez.

Ni neu ere guraso erdaldunak nituen D ereduko ikaslea izan nintzen. Kalean lagunartean erdara genuen nagusi, baina arlo akademikoarekin loturikoak ez genituen erdaraz ezagutzen eta auzoko lagunek ea “quebrados” eta “oraciones” egiten genituen galdetzean, gu kikildu egiten ginen. “Pues no!”. Hori bai, zatikiak eta era guztietako esaldiak ederto menperatzen genituen.

Gaur egun, seguru nago, bai haiek eta bai gu kapaz gara, geure hizkuntzetan eta geure eguneroko beharren arabera, matematika kalkulu ezberdinak egiteko. Erdaraz guztiok ulertzen ditugu Correo, Gara, Deia, Marca eta oro har gure inguruan argitaratzen diren egunkari ezberdinetako artikulu orokorrak (B2). Ez ordea Berriakoak.

Gurekin ikastolan ikasitako askok ere ez dute horretarako gaitasunik lortu, edo inoiz lortu bazuten galdua dute honezkero.

Azken hauen gaitasunik eza jarraitutako ibilbidearekin lotuko nuke zalantzarik gabe. Euskarazko gune sinbolikoa elikatu eta hurbil izan dugunok baino ez dugu gaitasun hori eskuratu. Euren aisialdian euskararik erabili ez dutenek, erdarazko komunikabideak baino ez ditutztenek erabili, musika espainolez eta ingelesez baino entzun ez dutenek ez dute euskaraz aritzeko gutxieneko gaitasunik lortu.

Zentzu horretan bi gauza argi geratu dira: batetik, eskola ez dela nahikoa gutxitua den hizkuntza ikasleek osoki berengana dezaten, eta bestetik, gure ikasleek badutela nahikoa tresna gizarte erdaldunean, euskaraz ikasitakoa erdarara transferitzeko.

Hau guztia horrela delako, eskola ez delako nahikoa gure umeen biharko gaitasuna bermatzeko, plangintza askotan kontuan hartu izan da hau eta horrela idatzi. Aisialdia euskaraz burutzeko diru kopuru majoa bideratzen da herri ezberdinetako EBPNetan. Ipuin kontalariak ekarri, zinema euskaraz jarri... askotan gu gazteak gineneko pelikulak jartzeko (Willow joan den astean)

Atzo arratsaldean BECen burutzen den gabonetako parkera joan ginen, aurten lehenengo aldiz. Urteroko bisita izaten da Bizkaian umeak ditugunontzat, baita beste herrialdeetako askorentzat ere atzo ikusi ahal izan genuenez. Urtero sentsazio gazi-gozoaz irteten naiz handik. Atzokoan ere, umeek ondo pasatu bai, baina arrotz sentitu zirela somatu nuen behin baino gehiagotan. Gure umeak herri txiki euskaldun batekoak dira eta ez dira erdaraz bizi, eta igarri egiten zaie. Metroan telefonoz aitite-amamekin hitz egiten dutenean (erdaraz) bagoi osoa barrez lehertzen jartzeko gaitasuna dute, “ahora se para aita” (aita pareko da) eta antzeko perlak esaten dituztenean.

Esan bezala, BECera heldu eta ezagun piloa topatu genuen. Hiru areto zeuden barrakaz eta jolasez beteak. Batzuk ohiko barrakeroak ziren (gehienetan bezala erdaldunak). Beste batzuk entitate pribatu eta GKEen txiringitoak ziren (Telefonica, BBK, Euskaltel, ASPACE, Radio Nervion, Metro Bilbao...) Hauetako askotan ez zegoen ezer euskaraz idatzirik, begirale asko ere ez ziren gure umeekin komunikatzeko kapaz, baina gainera, Radio Nervion eta Metro Bilbaoko Karaokeetatik etengabe ari ziren gaztelaniazko eta ingelesezko musika kantatzen. Nahiko harrituta eta haserre geratu nintzen, baina tira, betiko euskaldun militante ipurterrea izateko gogorik ez nuen. Umeak ondo pasatzen ari ziren eta aldarrikapenetan hasteko unea ez zela erabaki nuen.

Baina nire tenperaturak goia jo zuen Eusko Jaurlaritzako karaokerako eskenatoki handitik monitoreak eta karaokeko parte hartzaile guztiek erdara hutsa erabiltzen zutela ikustean. Guztiz desinibituta zeuden ama batzuk “Borriquito como tú” hasi zirenean ezin izan nuen gehiago eta taulara hurbildu nintzen begiraleei kanten zerrenda eskatzeko. 25 diska zeuzkaten aukeratzeko, bakoitzak 20 bat kanta. Matematiketan gaizki ikasi ez banuen 500 bat kanta zeuden (eta nik “Borriquito como tú” entzun behar). Tira ba, bat bera ere ez zegoen euskaraz!! David Bustamante, Ainhoa, Camela, Estopa... baita Camilo Sexto ere!! (ez da txantxa) Baina euskaraz ezertxo ere ez.

Gure arteko komentarioak gogorrak izan ziren, ekintza ezberdinak bururatu zitzaizkigun, baina denak ere “politikoki ez zuzenak”. Intransigente eta intolerante moduan geratzeko arrisku larrian berriz ere.

Kontuak kontu, umeentzako “la letxe” den urteroko gabonetako parke hori A eredu gordinean dagoela esan dezakegu. Bitartean gure herrian euskarazko zinea jarriko dugu, umeen guraso militanteek beren umeak ekar ditzaten.

Seguru nago gure seme alabek lortuko dutela batxilerrera heldu orduko PISAn eskatutako gutxieneko maila espainolez ere. Espero dut ingelesez eta frantsesez ere gutxieneko maila eskuratzea. Baina beren belaunaldiko beste gazteek euskaraz normaltasunez aritzeko gaitasuna nekez lortuko dute benetan garrantzitsuak diren gertakizunetan hizkuntzaren presentzia hutsaren hurrena izaten jarraitzen badu. Are gehiago, plangintzak normatiboak ezarri dituztenek ere ahaztu egiten badute betetzearen garrantzia.

Nik horrelakoetan isunak jarri beharko liratekeela uste dut, bestela norbaitek spray bat hartu edo karaoke makina lapurtu eta kartzelaratua izateko arriskuan egongo da eta.

% pixka bat

Erabili.com-en eta Ikasbilen irakurri dugu albistea. Topaguneak eta HPSk hitzarmena sianatu dute Mintzalaguna eta Mintzapraktika egitasmoak sustatzeko eta zabaltzeko.

Eta poztu egin naiz. Badakit hau ez dela lehenengo hitzarmena, hitzarmena ez dela nahi genukeen bestekoa eta abar...

Baina era berean badakit urteetako lana egon dela atzetik, jorratu beharreko ildoa ikusi eta hartan sinistu duten euskaltzaleak ibili direla, eta apurka-apurka eta ia-ia isilean aurrera joan dela, euskaltzaleak eta euskalgintza konbentzitu eta elkarlanean jarriz.

Eta ez dira hemen geldituko gainera.

Egunotan zabaldu dira Kale Erabileraren V. Neurketaren emaitzak. Aurrera goazela dirudi, ez nahi genukeen abiadan, astiro. Soziolinguistika Klusterreko Lionel Jollyk eta Olatz Altunak diotenez:

Laburbilduz, argazki estatikoari erreparatuta, euskararen egoera eskasa da, oraindik. Aldiz, dinamikoki begiratuta joera itxaropentsua ikusten da, egoera duin batera iristeko asko falta zaigun arren.

Topaguneakoek beste datu bat eman digute bildumarako: 2.000 lagunen bizimoduan euskararen erabilera %1 inguru igo da. Hau da, astean lehen baino ordubete gehiago ari dira erabiltzen (gutxienez).

Orain "Pixka bat es mucho" batekin errematatzea espero duzue, ezta?

Ez ba!

Pixka hauek pixka asko ekarriko dituzte, honela lan egiten jarraituz gero.

PD: Beste mezu batean aipatu liteke, baina lan horren adierazlea da, eta gainera lankide batek egina.

AEK partaide duten praktika programen informazioa biltzen duen blog-agregatzailea (http://berbalagun.blogspot.com) eta haien blog sarea ditugu egiten ari denaren adierazle garbiak.

Ixil-ixilik gune dotorea atondu du Edorta arduradunak batetik, eta bestetik egitasmoetako dinamizatzaileak buru-belarri sartu dira blogosferan. Dozena bat blog sortu dituzte, eta ez daude geldirik, ez horixe!

Horrez gain, miniforoa, inkestak, agregatzailea eta mapak ditugu. %100 web2.0 gainera.

Gustu eta gogo apur batekin gauzatxoak egiten dira. Ezta?

Zergatik negar egin?

WSJko artikuaren saltsa oraindik pil-pilean dabilela, ele...mental blogean "Zoqueta, quizás un poco" artikulu deigarria topatu dut. Hizkuntza txikien desagerpenaz eta bizitzeko ahaleginen arrazoiaz ari da neurri handi batean.

Amaraunean agertutako beste bi kontutatik ehundu du hausnarketa.

Bateko, Arcadi Espada "Comen lengua" artikuluan hiltzeko arriskuan dauden hizkuntzak salbatzeko ahaleginei bueltak ematen hasi da. Laburtuta: hiztunak berak hiltzen ditu hizkuntzak, eta hiltzen ditu (hobeto) bizitzen jarraitu nahi duelako. Hizkuntzak, bestalde, ez ei dira izaki bizidunak, arnasketa era artikulatu bat besterik ez, eta hil baino, eraldatu eta bilakatu egiten dira. Gure artean nahikoa errotuta dabilen hizkuntza-ekologia kontzeptuaren kontra nonbait.

Besteko, Emilio Quintanak Mexikoko Tabascon gertatutako baten harira egin duen iruzkina. Zoque hizkuntzaren edo haren dialekto baten azken hiztun biak elkarrekin haserretu eta ondorioz ez da hizkuntza gehiago erabiltzen. Kennan Malik-en Let them die (Utz ditzagun hiltzen) artikulura jarri du esteka Emiliok erremate modura. Han, besteak beste, hizkuntzen desagerpena ez dela negar egiteko motiboa, bizitzaren legea eta aurrera goazen seinale baizik. Perla hau tartean:

'Nobody can suppose that it is not more beneficial for a Breton or a Basque to be a member of the French nationality, admitted on equal terms to all the privileges of French citizenship... than to sulk on his own rocks, without participation or interest in the general movement of the world.' So wrote John Stuart Mill more than a century ago. It would have astonished him that in the twenty-first century there are those who think that sulking on your own rock is a state worth preserving.

('Inork ezin du pentsatu bretainiar edo euskaldun batentzat frantziar nazionalitateko kidea izatea, Frantziako hiritartasunaren pribilegio guztiak haiei berdintasunean emanda, ez dela onuragarriagoa munduaren mugimendu orokorrean parte hartu barik euren kasa mantentzea baino.' Horrela idatzi zuen John Stuart Mill-ek mende bat baino gehiago duela. Harritu egingo zen ikusita XXI. mendean oraindik direla eurenean mantentzea gorde beharreko egoera dela uste dutenak.) itzulpen kaseroa.

Gogora etorri zait hainbatetan entzun dudan argudioa: "Munduan denok hizkuntza bera egingo bagenu hobeto".

Seguru nago halakoak irakurrita gehienongan haserrea, indignazioa, harridura eta estiloko sentsazioak sortu direla lehenengo batean, baita egileentzako epiteto sorta ederra ere. Edozelan ere, kontu honek guztiak euskara bezalako hizkuntzen normalizazioaz hausnartzen jarri beharko gintuzke.

Euskara biziberritu/berreskuratu/normalizatu nahi dugu, eta ez gara ados egongo horrelakoekin. Baina arrazoi sendo eta landurik erakusteko moduan gaude? "Zergatik negar egin?" galdera bota digute azken batean. 

Jon Sarasuaren hitzaldi honetakoak aurkitu ditut pentsatzen hasteko. Edo ele...mental-eko blogariaren gogoeta hau:

...Que el tiempo pasa y tiene que ser así es verdad, pero a veces entristece; que las cosas cambien es natural, pero a veces entristece; que la gente pase por el mundo es ley de vida, pero no por eso las pérdidas duelen menos. Claro, que la vida siempre sigue, aunque acabemos volviendo a casa por navidad. No para quedarnos.

Bestalde, Patxitraperoren hau. Eta -jakina!- Ruperren hau. 

Boteprontoan. Zelako tema hizkuntza "txikiak" zaharra eta zaharkituarekin lotzeko!

Estekak: 

• Living Tongues
• Cada dos semanas muere una lengua (La Vanguardia)
• Languages Racing to Extinction in 5 Global "Hotspots" (National Geographic News)
  

Ukan rides again

Pixka bat es mucho kanpaina berria aurkeztu du asteon Eusko Jaurlaritzak. Ukan birusa hartu dute berriro ikur horretarako. Bitxoak ez gintuen asko konbentzitu aurrekoan baina ez gaitezen itsusiarekin itsutu eta irakur dezagun oraingo kanpainaren asmoa:

Baztarrikak azaldu du kanapaina euskara jakin arren erabiltzen "ausartzen" ez diren pertsonei zuzenduta dagoela. "Ezer ezarri gabe eta estutu gabe hitz egin behar dute, modu naturalean, horrela denok irabazten dugulako" eta, azken finean, kanpainaren leloak honakoa diolako:"Pixka bat es mucho".

Hemen (pdf. Hau mania!) dauzkazue kanpainaren xehetasunak.

AZK komunikazioa blogean egin digute kanpainaren lehenengo analisi bat.

Ukan birusarenak zeharo indiferente uzten nauen bezalaxe, esan beharra daukat Patxi Baztarrikak zuzentzen duen sailburuordetzaren azken kanpainak bete betean asmatzen duela, ene ustetan. ‘Pixkabatesmucho’ lelopean, bakoitzak bere neurrian, lotsa barik eta eta akatsak akats, euskara erabiltzeko gonbitea datorkigu.

Publizista hauen aldetik harrera ona eduki du kanpaina. Gurera etorrita lehenengo iritzi batzuk irakurri ditugu Santurtziko Udal Euskaltegiaren webgunean, zerbait berria behintzat etorri dela dirudi.

Kanpainaren asmoa euskara apur bat jakin eta errorearen beldurra, ohiturarik ez edo naturaltasun falta dela erabiltzera ausartzen ez dutenei sakadatxoa ematea dela ematen du. Ezagutzatik erabilerarako pausoa aipatzen da. Pauso horretan trabatzen direnak asko ezagutzen ditugu guk, ezta?

Neuk ere esango nuke kanpainak berak haize fresko apur bat dakarkigula, bideoak eta erabili duten umorea estimatzekoak dira, orain arteko kanpainen grazigabekeriaren aldean behintzat.

Asmoa eta ideia hartuta burutazio batzuk:

• Azkenotan sano zabaldu den ideia dabil hor. Ikasturtearen hasiera ekitaldian Moreno Cabrerak halakoa aurkeztu zigun adibidez. Hizkuntza erabiltzeko beharra murritza bada ezagutza murritza nahikoa da erabiltzeko, beraz, hizkuntza-ikaslea ia hasieratik hasi daiteke erabiltzen, euskaldun "osoa" edo EGAduna izan arte itxaron gabe (eta bata edo bestea inoiz izateko helbururik gabe ere bai). Hala da nire ustez ere, baina horrek ez du kenduko euskara naturaltasunez, ohituraz eta abileziaz erabiliko diren komunikazio-sareen beharra.
• Euskara ikasi eta erabiltzeari tentsioa kendu nahi zaio, naturaltasuna eman. Ondo. Nago hala ere, naturaltasuna ez dela epe bateko iraupena duten kanpainekin soilik lortuko. Naturaltasun hori egunean egunekoan lantzeko guneak, aukerak eta laguntza behar dira. Naturaltasuna denbora kontua da azken batean, eta gainera hiztun konpetente asko ere erabiltzeko naturaltasun horren faltan daudela susmatzen dut. Izan ere naturaltasuna egokitasuna, jarioa eta halakoetatik haragoko kontua da, euskara zerbait berezia edo ez ohikoa egiten ari garen sentsazioa barik erabiltzea adibidez.
• Kolektibo handia dabil euskara ikasten eta gure egoeran euskaldun konpetenteek kolektibo horrenganako ardura eurenganatu behar dute duda barik. Ezin ditugu urrunetik ikusi, era "sinpatiko" hutsean. Geu gara haiek espero-behar dituzten hizkuntza transmisoreak neurri handi-handi batean. Baina horren aurretik, guk geuk ere egin behar dugu ahalegina euskara kontu sinpatiko-festiboetatik kontu serioetara eroateko. Hori bai, "patetikoak" izan barik, beti negarretan dabilenak ez du inor norberarengana erakartzen. Atxagaren diskurtso hartatik tiratuta, beharbada, sinpatiko edo patetiko barik, naturalak izatea da gakoa.
• Bistan dago helduen euskalduntzearentzat ere mezua dela hau guztia. Erabiltzea ikastearekin bat etorriko bada, ikasprozesuaren diseinuan islada beharko genuke. Ez da ezer berria, ikuspegi komunikatiboak aspaldian predikatzen duen zerbait da, baina gure kasuan horri erabilera bera sustatzeko ahalegina gehitu behar zaio, eta ez ikasleari praktikatzeko erak emateko soilik, hiztunaren konpetentzia edozein dela ere, hizkuntzaren erabilera ugaltzen eta finkatzen duten komunikazio-sareak eraikitzen ere bai.
  
• Kanpaina sinpatikoa berau duda barik, eta ez diot ironiaz. Baina aurretik dugun lana serio-serio eta luzea da. Espero dezagun Ukan besteko motza ez izatea sikieran.

Basauriko AEK eta Euskarabila elkarteek azkenik lehiaketa publiko bidez lortu ahal izango dituzte dirulaguntzak

Albiste kezkagarria zabaldu zen lehengo astean. Basauri retira una ayuda a AEK por su vinculación a la izquierda abertzale. (El correo digital). Gaur Zabaldu.com-en bidez, Basauriko Udalak erabaki hartan atzera-edo egin duela heldu zaigu albistea (Gu, EHE).

Politika mundua hain nahasia den herri honetan, zurrunbilo horretatik inor libre dagoela pentsatzea ez da komeni. Albistetik gogoeta bi datozkit.

Alde batetik, euskalgintzak eta euskarak hainbat politikori oraindik errespetua ematen diete. Seinale gizarte mailan zerbait garela. Bestetik, indar horrexek egin gaitzake beste batzuen fobia eta tirrien jomuga ere.

Errealitatea eta obsesioak aipatu ditu Basauriko alkateak. Horixe, honakoekin hobeto obsesiorik hartzen ez badugu.