hiztegia

Euskadi Irratiko Faktoria saioan hizkuntzaren inguruko atal interesagarri bat dugu. "Nola esaten da euskaraz...?" galderatik abiatuta esamolde edo espresio bat izaten da galdegaia, baina erantzuna ez dator hiztegitik, euskaltzainengandik edo "Mitxelenaren" batengandik, ez, hiztunek eurek erantzuten dute, eurek nola esaten duten edo nola esnago luketen. Ez dugu erantzun bakarra izango gainera, pertsona desberdinek erantzuten dute, leku desberdinetakoak; euskaldun zaharrak, berriak, hirikoak, herri txikikoak...

Seguraski "nola esaten da euskaraz?" galderari erantzun fidelena ematen zaio horrela, horrela esaten da gaur egun Euskal Herrian. Ez "nola esan behar da?" ez "Euskaltzaindiak zer dio?" ez "Azterketa gainditzeko zer jarri behar dut?".  Corpus erreala, ahozkoa eta gaur egunekoa dugu hori. Hizkuntza erabiltzen ikasi nahi duenarentzat bereziki baliagarria izan beharko luke corpus horrek, eta hala ez bada, zerbait ez dabilela ondo esango nuke.

Deigarria bide batez Eitb.com-eko Euskara atalean nolako izena jarri dioten saioari: "Euskara berria asmatzen". Azken batean hizkuntza bizia (erabiltzen dena) ez dabil etengabe asmatzen eta birsortzen?

Ataleko grabazioak Faktoria saioaren podcast-ean agertzen dira, ez daude berezituta edo berariazko zerrenda batean aurkitzeko moduan. Saioak aurkitu nahi badituzue momentuz bururatu zaidan onena Google-en bilaketa bat egitea da. Honela dataren arabera sailkatuta agertzen da.

Grabazioak jaitsi edo norberaren webgunean txertatu daitezke.

Argazkia: Andreanna Moya Photography

Sare sozialak gora eta sare sozialak behera gabiltza azkenotan, eta ikasteko baligarriak direla eta horrela. Tira, ez dakit euskara ikasteko norainoko balioa duten, baina ideia tonto bat okurritu zait eta hemen botako dut. Ez da beste munduko ezer, baina baten bati balio badio, eta beste ideia hobe baterako bidea ematen badu, botako dut.

Hizkuntza klasean azaldu edo aurkeztu behar ditugun hitzak, hizkiak edo esamoldeak ilustratzeko adibideak bilatzea komeni ei da, adibide horiek errealak, testuinguratuak eta esanguratsuak badira, hobeto. Adibide horiek benetako komunikazio ekintza batetik ateratzea izan liteke aukerarik aproposena gainera.

Sare sozialak eta adibideak, konbinazio ona ematen du. Europako Markoa/Esparruak idatzizko elkarreraginaren barruan kokatuko ditu hor gertatzen diren komunikazio ekintzak, eta sano piztu da komunikazio mota hori sare sozialekin eta Internetekin duda barik.  Adibide iturri ona izan dezakegu beraz.

Proba egingo dugu Twitter-ekin. Badakizue Twitter-ek bilaketak egiteko aukera ematen duela http://search.twitter.com helbidean edo bertsio berrian twitter.com-en bertan goian dugu bilaketa tresna. Ea ba, proba egingo dugu.

Pentsatu aditzekin ari garela (badakizue euskara ikastea aditza ikastea da, hala dio aspaldiko kondairak). "Gaituzte", aditz polita ezta? Zer dio Twitter-ek? Momentu honetan emaitza bi: bata lagun biren arteko solasaldikoa gainera, bestea aldizkari baten titularra. Tira, gutxi baina testuinguru desberdinetakoak eta zerbait esaten dutenak eta zerbaiti erreferentzia egiten diotenak.

Baldintzei ekingo diegu, nuke bilatuko dugu. Adios! Ingelesezko "nuke" baino ez da agertzen. Hau faena! E! Beste modu bat dago Twitter eta halakoetan bilatzeko baina! Google, duela gutxi martxan jarri dituzten "eguneratzeak"  (formerly "gaurkopenak") aukera hain zuzen ere. Eta hor zer? Kontxo! Vascoparlanteen koadrila ederra! Interneteko munstroak ezagutu egin gaitu! Beste hizkuntza batzuetako berbekin nahas daitezkkenak iragazteko aukera ona ematne du beraz: ditu, luke, nadin...

Tira, ez naiz luzatuko adibideak aurkitzen, denborapasan zuek ere pasa dezazuen denbora.

Agur, ondo pasa eta hurrengora arte.

Euskaltzaindiak duela aste batzuk berrikuntzak iragarri zituen bere webgunean. Berrikuntzon artean "blogari" erreparatu genion gehienok hasiera batean, baina horrekin batera gauza gehiago etorri dira, Iker/Jagon-tegiak deritzenak hain zuzen ere.

Atal honetan funtsean Euskaltzaindiak argitaratu eta sortutako hainbat baliabide euskarri digitalera ekarri eta eskura jarri dizkigute. Alde batetik hainbat testu ditugu pdf formatuan, eta bestetik bilaketa zerbitzu batzuk ere atondu dituzte.

Hauek dira baliabideak:

Iker-Tegia

• Hiztegigintza
• Gramatika
• Dialektologia
• Onomastika-Exonomastika
• Literatura
• Euskal testu klasikoak
• Arauak

Jagon-Tegia

• Jagon-Tegia

Bildumak

• IKER bilduma
• Euskararen Lekukoak
• Onomasticon Vasconiae
• Mendaur
• Euskaltzainak

Aldizkariak

• Aldizkariak

Ikusten duzuenez, gure lanean kontsultagai eta erabilgai ditugun hainbat baliabide daude hor: hiztegiak, gramatika, arauak... Alde batera utzi barik bestelakoetan aurki ditzakegun gauza interesgarriak, egon badaude eta.

Horrezaz gainera, arau-gomendioetan, Euskera agerkarian eta abarretan bilatzeko sistema zuzena antolatu dute. Web orri honen beheko aldeko Bilatzaileak menua zabaltzean iritsi ahal zarete.

Hizkuntzaren inguruko hainbat duda argitu eta informazio baliagarria eskuratzea erosoago eta bizkorrago dugu orain beraz. Beharbada hizkuntzaren gaineko ohiko eztabaida tradizionalek grazia apur bat galduko dute derrepentean kontsulta egin ahal izanda, baina zer egingo dugu ba? Progresoa progresoa da eta.

Via Euskofilia.

Euskara ikasteko.net izena baina www.euskaraikasteko.com helbidean galde-erantzunen jokoak eskaintzen dituen webgunea agertu da asteotan.

Euskara ikasten ari direnei laguntza ematea da Ametsa Soft-en proiektu honen asmoa, horretarako 1.500 galderaren jokoa prestatu dute. Jokoa erraza da, sartu, izena eman, kategoria bat hautatu (aditza, gramatika, ortografia, esaerak, hiztegia edo sinonimo-antonimoak), eta galderei erantzuten hasi.

Egia esanda, atariko proba baten estilokoak dira galdera gehienak, hutsunea betetzeko hiru aukeratatik zuzena aukeratu eta momentuan esaten dizu asmatu duzun ala ez, erratuz gero, "bizitza" bat galtzen duzu, horrela aurrera jarraitzen duzu bizitzak amaitu arte edo galetegia osatu artea. Galderak eta erantzunak pdf formatuan ekar daitezke ordenagailura bestalde.

Proiektuaren gidan (pdf) irakur ditzakezue beronen nondik norakoak, eskoletako umeei zein nagusiei dago zuzenduta, irakasleentzako tresna osagarri modura edo norberak bere kasa erabiltzeko.

Funtsean gramatika eta hiztegiaren inguruko edukiak ditugu nagusi. Jolas modura aurkeztuta, erakargarriago egiten dira, eta hori beti da txalotzekoa, eta erabilgarria.

Hala ere, teknologia tartean dabilela hizkuntzak ikasteko tresna hauetako askorekin sentsazio berdintsua izaten dut sarri. Ez dira hizkuntza ikastearen eta hizkuntzaren beraren ikuspegi zabalagoa eta irudimen apur bat falta?

Nola esaten da?... Zenbat biderrez erantzun behar diogu galdera horri egunean zehar? Eta zenbatetan bidali dugu ikaslea hiztegian kontsultatzera?

Mesedez, amatatu mobilak klasean! Hau ere azkenotan behin baino gehiagotan esatera heldu behar izan dugu, ezta? Edo esan barik, azalpena edo egiten ari garenaren erdian bi euroko politono baten doinuak zelan eteten duen desesperatu bai.

Tira ba! Denean alderdi positiboa ere badenez, Donostiako Euskara Patronatokoek sakelako kantsagarri horietan hiztegia sartzeko aukera eman digute, euskara-gaztelania hiztegia sakelakoan.

Eleka eta Bluexarek garatu dute, hiru bide daude jasotzeko:

• SMStik 5464 zenbakira Hiztegia hitza bidalita. (0,15€ + BEZ)
• WAPen bidez, http://www.euskaraz.net/wap helbidera joanda telefonotik.
• Ordenagailura hemendik jaitsita. Gero USB edo beste kanal baten bidez telefonora eraman.

Eskerrak eman beharko dizkiegu Donostiako Udal Patronatokoei klasean bake apur bat ematearren baino ez bada ere, ezta?

PD: M-learning? Zer da hori?

PD2: Segapotoa? Zer da hori?

Berria ibili da sarean han eta hemen aste honetan. Euskarazko edukien bilatzailea jarri du sarean Elekak. Elebila.

Interneten euskarazko testu eta edukietara mugatzen du bilaketa lana. Elebilaren azalpenean diotenez abantaila bi eskaintzen dizkigu: batetik, hizkuntza askotan berdin idazten diren hitz arrunten edo izen propioen bilaketan euskarazko testuetako emaitzak ematen dizkigu, Vigotsky adibidez. Bestetik (interneten askotan estimatuko genukeena), bilaketa batean hitz erroa nahiz deklinatutako formak bilatzen ditu. Adibidez, beste bilatzaileetan ez bezala, euskaltegi bilatuz gero, emaitzetan euskaltegi, euskaltegia, euskaltegiak... agertzen dira.

Proiektu honek beste adar bat eduki du, CorpEus, internet euskarazk corpus gisa erabiltzeko aukera ematen digun zerbitzua.

Kasu bietan, ez dut uste aplikazio didaktikoak aurkitzea zaila suertatuko denik. Boteprontoan:

• Hitz edo esakune baten erabileraren laginak edo adibideak aurkitzea. Hiztegiaren edo hizkuntz formen lanketa eta kontsultarako. Elkar sartuta adibidez.
• Bilaketa horietako emaitzak ikasleak forma baten funtzionamenduaz hausnartzeko erabili.
• Gai baten inguruko dokumentazioa edo testuak.
• .... (bota ba!)

Olentzerori eskatzen jarrita, ondo egongo litzateke Technorati edo Google BlogSearch-en moduko bilatzailea ere edukitzea, bilaketeetara RSS harpidetza eskaintzen duena.

Ez da gutxi egin dutena hala ere, eta atera diezaiogun etekina daukagunari.

Aspaldian geneukan aipatuta Maite Goñi ikasleekin polito atontzen joan den blog-webgune hau. Gaur Ikteroen blogean helbide aldaketa iragarri digute (bere domeinuan ezarri da: www.euskaljakintza.com), eta horrekin batera bloga eta berton batutako baliabideen berrantolaketa.

Baliabide ugari eskaintzen diren gunea izan da beti, eta -onena- Maiteren lana sarean jarraitu dugunok seguru gaude aurrerantzean gehiago eskainiko dizkigula. Euskara ikasteko eta lantzeko apuntatzeko moduko gunea duda barik.