internet

My Language Notebook zerbitzuko Jim Morrisonek mezua bidali digu aste honetan bere zerbitzuaren berri eman eta proposamena eginez euskarazko edukiak bertan sortzeko. Berak egin digu adibidea gainera. Interneten aurkitu duen "lesson" zahar bat erabiliz honako hau sortu digu, adibidea izan da, besterik ez.

Atoan-en aspaldian eman genuen zerbitzu honen berri, dena dela, Jim-en ahaleginaren pagu modura, apur bat gehiago azaltzea merezi du.

MLN hizkuntza-ikasle eta irakasleei euren "lesson" eta oharrak egiteko aukera ematen die (lesson hori ez naiz itzultzen ausartzen, "ikasgaia" egokia ote?), hau da, esaldi edo hitz zerrendak, idatziz eta ahoz. Webgunean halako asko ikusiko dituzue hainbat hizkuntzatan.

Printzipioz MLN ordenagailura jaitsi eta bertan instalatzen den programa da,  momentuz Windows sistemetan baino ez dabil. Programa horretan zeure "lesson" edo oharrak sortu, sailkatu eta editatu ahal dituzu. Idatzizko testuak, itzulpenak eta ahozko oharrak eta gehigarriak. Eta bertan gorde.

Horrez gain behin eginda, gure lanak bere webgunearen bidez zabaldu eta partekatzeko aukera ere ematen digu, hau da, webgunera igo eta handik erakutsi munduari, ikasleei, ikaskideei edo irakasleei.

Bertatik erakutsi, edo norberaren blog edo webgunean txertatzeko modua ere badugu. Hemen duzue Jimek prestatu duen lagina adibidez.

Tresna interesgarria, apur bat mugatua akaso, baina euskarazko hitz, esamolde eta abarren zerrendak eta "lesson"ak munduari erakusteko polita. Animatu probatzera, ez da zaila eta.

Duela aste batzuk Euskeraikasi blogaren berri eman genuen Atoanen, fakturak euskaraz jasotzeko jarraibideak ematen zituen mezu landu baten harira, gerora sarean arrakastatsu suertatu dena.

Lehengo egunean blogaren egilea gurekin jarri da harremanetan asmoaren berri emateko. Lander Bilboko euskara irakaslea da, eta blogaren bidez aspaldian darabiltzan kezka eta asmoa bideratu nahi izan ditu: euskara ikasteko ez ezik, euskara praktikan erabili eta sustatzeko balio duten material eta aktibitate didaktikoak sortzea.

Bere hitzetan:

Batetik, helburu didaktikoa. Hau da, ikasleak lexiko, aditz forma eta egitura jakin batzuk ikastea.

Ikusi eta ikasi. Hori da ikaslearen egitekoa. Baina ariketa hauek, beste ariketek ez duten alderdi praktikoagoa dute; egunero, euren bizitza errealean egin beharrekoan euskara topatzea. Ikasitakoa gogorarazi eta BENETAN memorizatzen laguntzea.

Ikasketa prozesua euskaltegian edo etxerako lanetan bukatzen bada, ikasketa prozesua bera, urteetan luzatu daiteke eta nabariki zaildu gainera.

Hartara, material didaktiko osagarria -berak deitzen dion bezala- blogean plazaratzen hasi da, gehien bat zerbitzu desberdinen erabileran euskara sustatzen eta laguntzeko tresnak eta gidak ditugu.

Ariketa praktikoa proposatzeaz gain, haiek euskararen demanda izatera igaro daitezke. Eurentzat lagungarriak diren tresnak izateaz gain, euskararen alde egin dezakete.

Asmoen azalpena blogean bertan daukazue:  Material didaktiko osagarria erabiltzeko helburu eta arrazoiak.

Landerren ekimenak pozteko arrazoi bi ematen dizkigu: batetik, irakasle batek bere lana eta materialak besteokin partekatzeagatik, eta bestetik, irakasle baten ikuspegitik HEAn euskara ikaskuntza hutsetik harago eramateko plazaratu duen kezka eta ahaleginagatik.

Animoa bada, eta ea norbait gehiago ere animatzen den gauzak zabaltzen eta hizkuntzaren ikuspegi horri buelta pare bat gehiago ematen.

Egunero sortzen dira hainbat web aplikazio, Interneten mila gauza desberdin egin eta konpartitzeko. Wwwhat's New bloga sarritan aipatu dugu hemen edo Atoan-en, izan ere horrelako aplikazioen berri izateko iturri onenetako bat da, Diego Polo egileak han eta hemen bildu eta ederto komentatuta ekartzen dizkigu egunero.

Gaurko labekadan hain zuzen ere sinplea dirudien aplikazioa erakutsi digu: Layers.com. Sinplea ideia, funtsean webgune batean oharrak, argazkiak eta bideoak erantsi eta web orri horren zeure bertsio osatua egin eta publikatu ahal duzu. Web semantikoaz eta web bertikalaz mintzo dira Layers.com-eko egileak. Hala izango da, baina, lehenengo kolpe batean, aukera sorta handia zabaldu dutela begitandu zait.

Zer egiten da Layer.com horretan bada?

• Horrelako aplikazioetan ohikoa dena: joan, erregistratu, eta kontu bat zabaldu.
• Bookmarklet-en bidez funtzionatzen du. Beraz, ematen dizuten esteka zure nabilgatzailearen barran kokatu behar duzu. Badakizue zertaz ari naizen? Galdetu bestela.
• Nahi duzun orrira nabigatu, behin han zaudela, orri horren gainean layer ("layer" euskaraz "geruza" itzul dezakegu) bat egin nahi baduzu, klikatu nabigatziaileran botoian eta segidan (beno, apur bat itxaron behar da), menu bat zabalduko zaizu.
• Aukeratu testuaren pasarteak eta gehitu oharrak. Oharretan bideoak eta argazkiak ere txertatu ditzakezu.
• Kokatu ondo oharrak, gorde zure "geruza" eta publikatu.

Askok nahiago izango duzue ikustea azaltzea baino. Proba bat egin dut Argia.com-en Pello Zubiriak publikatu duen artikulu honekin, Transito Amaguaña indigena ekuatoriarrarren heriotzaren harira idatzia. Saiatu naiz artikulua irakurtzeko laguntza eta gida ematea balizko ikasle bati. Proba baino ez da, beraz ez zaitezte hasi aizkora didaktikoak zorrozten. Hemen daukazue: http://layers.com/bontxi/305.

Hobetzeko batzuk dauzka layer.com horrek duda barik: oharrak bilduta edo zabalik erakusteko aukera, testuaren erreferentzia argiago erakustea, disenua eta kolorea, oharretan iruzkinak gehitzeko aukerak... Baina ez diezaiegun meritua kendu hasi berriei, ez dute merezi eta. Sinpletasunetik imaginatu eta espero ezin daitezkeen ideien esparru ikaragarria zabal dezakeen beste aplikazio bat da eta. Adibidez:

• Hiztegi lagungarria eskaintzeko erabili (Aizu! edo HABE aldizkariek egiten duten bezala, baina alboan edo azpian jarri beharrean testuaren gainean bertan).
• Pasarte edo testu zatiei buruzko iruzkinak, galderak edo zer eginak plazaratu
• Loturak gehitu informazio osagarrira, baliabideetara, ariketetara...
• Testu idatzien edo weborri osoen zuzenketa edo ebaluazio oharrak txertatu.
• Itzulpenak, parafrasiak, zer eginak txertatu.
• Zirriborroak komentatu eta eztabaidatu.
• Kolaboratiboa da, hau da, askoren artean editatu daiteke layer bat (hala iruditu zait behintzat), beraz, web orri baten gainean zer egin desberdinak banatu daitezke pertsona desberdinen artean.
• Atazak, zer eginak edo ariketak aurkeztu eta eskatzeko.
• Webgune batean zer dagoen azaltzeko, tutorial modura edo.
• ... eta okurritzen zaizuen beste guztia.

Aukera didaktiko-pedagogiko eta sozial handiak zabaltzen dituen beste aplikazio bat beraz, orain kontua, beti bezala, aplikazio horiek aurkitzea eta erabiltzea da. Tresnak berez tresna baino ez baitira azken batean.

Ez da berria, duela hilabete batzuk ipini zen abian Spotify zerbitzua. Zer den? Interneten zuzenean musika entzuteko aukera ematen duen zerbitzua. Eta katalogo zabal-zabala dago benetan, izan ere, inbentoaren atzetik musika industriako marka handiak daude. Beraz, Internet eta musika hitzekin batera agertzen diren susmoak, beldurrak eta polemiketatik libre egon beharko luke.

A, baina orduan musikari famatuen musika baino ez da egongo, gurea ezer ez. Ez pentsa, sartu eta Euskal Herriko musika ere ugari dago, hemengo disketxe batzuk ere apuntatu direla ematen du. Alegia, dena ez, baina euskarazko musika asko, eta klasiko gehienak ditugu hor, gure klaseetan erabili ohi ditugun horiek hain zuzen ere: Itoiz, Benito Lertxundi, Mikel Laboa, Oskorri, Su ta Gar eta abar. Bilatu baino ez da egin behar.

Eta erabiltzeko zer egin behar da?

1. Zerbitzuaren orrira joan eta logeatu. Oraingoz gonbidapenen bidez baino ezin da sartu. Dena dela, gonbidapenak lortzea ez da zaila izaten. Dagoeneko izena emanda dagoen erabiltzaile bati eskatu, edo bestela sarean ere aurkituko duzue modua erraz asko.
2. Programa jaitsi eta instalatu. Mac Os eta Windows-erako bertsioak baino ez daude oraingoz. Linux-en Wine programaren bidez instalatu behar da.
3. Programa abiarazi eta hasi musika entzuten.

Aukera interesgarri batzuk ditu, musika zerrendak egin eta partekatu, kantuen link-ak bidali (baina entzuteko programa instalatuta eduki behar da). Katalogo interesgarria euskaraz ere, eta momentu batean kantu baten bila bagabiltza baliagarria izan daiteke.

Zerbitzua doan da oraingoz, publizitatea sartzen ari dira, eta gerta daiteke entzunaldi baten erdian iragarki bat entzun behar izatea, baina oraingoz ez da oso agresiboa izaten. Ordainduzko kontua hartuz gero, publizitatea kendu egiten dute. Hori bai, entzuteko Internet-era konektatuta egon behar da, eta klasean ez dugu izaten., erremedioren bat badago hala ere..

Dena dela, badira beste leku batzuk musika ezaguna entzun eta jaistea ahalbidetzen dutenak: goear, deezer, grooveshark... Eta beste bide batzuk ere bai, Interneten apur bat ibili denak berehala ezagutzen dituenak eta hemen zertan aipatu ere ez daudenak, ezta?

Ausartzen/animatzen bazarete hemen dituzue euskaltegiko klasikoen link batzuk:

• http://open.spotify.com/track/3rUVHzu0cA3KhybQ26WvcI
• http://open.spotify.com/track/7sUUEPE8n8ZJ4zQ8dBXKAZ
• http://open.spotify.com/track/27R6wXLwYV8EeQSRq3oH7n
• http://open.spotify.com/track/2xgDzeYnyf2XO7JUc6LFqR

Egun batean euskara ikaslearen hit parade-a egin beharko dugu.

Aspaldian ez nenbilen teknoendredatzen, eta aste honetan poguerpoin bat egin behar izan dudala, gogoratu dut aspaldian agertu zela aurkezpenak egiteko tresna bat interneten, halako diapositiba emanaldi linealak barik, pantailan panel handi batean bezala objektuak kokatu eta batetik bestera saltoak emanez eta zoom-aren bidez hurreratu eta urruntzen ditu objektuak.

Aurkezpenei dinamika, estilo eta itxura berria bezain erakargarria eta liluragarria (hasieran behintzat) ematen dizkio tresna honek. Prezi deitzen da proiektua, luzaro egon da proba-fasean, baina duela gutxi zabaldu dute zerbitzua eta orain edonork erabiltzeko moduan dago.

Zertan da?

Esan dugun bezala, zoom-arekin eta panelean batetik bestera nabigatzen egiten dira aurkezpenak, ez diapositiba bat bestearen atzetik.

Hasieran kostatzen da edizioak zelan funtzionatzen duen ulertzea, ikuslearentzat ere harrigarria eta zorabiagarria ere bai izan daiteke hasieran, baina apur bat jolastuta berehala ikasten da. Hala ere, komenigarria da lehenengo aurkezpen batzuk ikustea eta beraietan zehar nabigatzea, gero tutorialak eta laguntza ikustea (ingelesez baino ez oraingoz), eta gero probatxo batzuk egitea. Emaitzak, irudimen apur batekin oso erakargarriak izan daitezke.

Aurkezpenak erakusteko aukera desberdinak daude:

• Internet-en bidez zuzenean erakustea. Nahikoa da aurkezpen bakoitzaren loturara joatea eta ikustea.
• Ordenagailuan kargatuta. Behin aurkezpena amaituta, aukera ematen dizute aurkezpena eta erreproduktorea jaisteko (Windows eta Mac-erako soilik oraingoz), eta bertan sartu eta behar duzun lekura eramateko (klasera adibidez).
• Beste orri batean enbotatuta. Trukotxo batekin erraza da. Hemen behean egin dugu adibidez.

Zer egin behar den?

1. Prezi.com-era joan eta erregistratu. Ohi den bezala eposta helbidea eta erabiltzaile izenarekin (badakizue nickdutnik) nahikoa da.
2. Hasi aurkezpenak egiten.

Gauza batzuk aintzat hartzeko:

• Funtzio gutxi ditu oraingoz, behin aurkezpena hasita ezin da letra tipoa, kolorea edo itxura aldatu adibidez, baina eskaintzen dituen plantilak nahikoa txukunak dira. Era berean badirudi nabigatzailearekin eta edizioan huts teknikoren bat dagoela oraindik, ez larria baina.
• Aurkezpena egiteko "bide" bat markatu ahal duzu eta hurrenkera horretan erakutsi, hala ere, ikusleak aukera dauka denbora guztian dena ikusteko eta zoom-arekin atzera eta aurrera ibiltzeko berak nahi duen lekutik.
• Argazkia, bideoak eta dokumentuak ere txertatu daitezke aurkezpenetan eta haietan zehar gora, behera, atzera eta aurrera nabigatu.

Ni probatzen ibili naiz. Hizkuntza-kontuekin jolasten, burua eta irudimena asko nekatu barik (ideia nahiko klasikoa egia esanda, bistan da) beheko dibertimendu hau irten zait. Itxura indartsua, atzeko ideia euskal folklorea kasik:

Aurkezpenaren helbidea: http://prezi.com/62272

Euskarazko ikus-entzunezko ekoizpena sano ugaldu da duela 25 urtetik hona. Gogoan dauzkagu askok oraindino orduko urritasunak: materiala bera, eta banatzeko eta ikusteko teknologiarenak.

Hizkuntzaren ikas-irakaskuntzan ez dago dudarik multimedia produkzioa baliabide eta lagungarri estimatua dela eta zenbat eta gehiago, ugariago, eskuragarriago, eguneratuago eta biziago hobeto.

Ikusezazu.com horretan laguntzera dator hain zuzen ere. Euskarazko filme, dokumental, telesail eta edozertariko bideo-ekoizpenak batu, eta sarean ikusteko zein jaisteko eran ipini dizkigute. Ez daude denak noski, baina biltze-lana ez da gelditzen eta aurrera doaz. Gainera kolaboraziorako atea irekita daukate.

Hiru kategoria nagusitan paratu dizkigute bideoak: filmak, telesailak eta dokumentalak. Iturriak desberdinak dira: telebistatik grabatutakoak, DVDen "ripeoak"... Bideoak interneten dauden zerbitzu batzuen bidez ematen digute aukera ikusteko eta jaisteko: GoogleVideo eta gehien bat Megavideo.

Megavideo Megaupload zerbitzuaren adarra da. Azkenotan modan ipini dira deskarga zuzenetako zerbitzuak (Rapidshare, Mediafire...). Filmak, musika eta halakokak partekatzeko P2P sareei lekua kentzen ari dira azkenotan berauek. Edozelan ere fitxategi handiak partekatzeko, banatzeko eta zabaltzeko aukera onak izan daitezke.

Esan bezala, bideo bakoitza online ikusi ahal duzue, ordenagailura jaitsi (gehienak), edo zuen blog-webgunean enbotatu ere bai, hemen bezala:

Beraz, bideo euskarrian publikatutako zerbaiten bila bazabiltzate klaserako, ikasteko, praktikatzeko edo besterik gabe, gozatzeko, Ikusezazu.com-en bilatu badaezpada.

Espero dezagun honelako webguneek izaten dituzten arazo legal-legalistekin topo ez egiterik. Euskarazko edukien banaketa eta zabalkundea horrelako saltsen gainetik egotea komeni dela uste dugu askok.

Euskaltzaindiak duela aste batzuk berrikuntzak iragarri zituen bere webgunean. Berrikuntzon artean "blogari" erreparatu genion gehienok hasiera batean, baina horrekin batera gauza gehiago etorri dira, Iker/Jagon-tegiak deritzenak hain zuzen ere.

Atal honetan funtsean Euskaltzaindiak argitaratu eta sortutako hainbat baliabide euskarri digitalera ekarri eta eskura jarri dizkigute. Alde batetik hainbat testu ditugu pdf formatuan, eta bestetik bilaketa zerbitzu batzuk ere atondu dituzte.

Hauek dira baliabideak:

Iker-Tegia

• Hiztegigintza
• Gramatika
• Dialektologia
• Onomastika-Exonomastika
• Literatura
• Euskal testu klasikoak
• Arauak

Jagon-Tegia

• Jagon-Tegia

Bildumak

• IKER bilduma
• Euskararen Lekukoak
• Onomasticon Vasconiae
• Mendaur
• Euskaltzainak

Aldizkariak

• Aldizkariak

Ikusten duzuenez, gure lanean kontsultagai eta erabilgai ditugun hainbat baliabide daude hor: hiztegiak, gramatika, arauak... Alde batera utzi barik bestelakoetan aurki ditzakegun gauza interesgarriak, egon badaude eta.

Horrezaz gainera, arau-gomendioetan, Euskera agerkarian eta abarretan bilatzeko sistema zuzena antolatu dute. Web orri honen beheko aldeko Bilatzaileak menua zabaltzean iritsi ahal zarete.

Hizkuntzaren inguruko hainbat duda argitu eta informazio baliagarria eskuratzea erosoago eta bizkorrago dugu orain beraz. Beharbada hizkuntzaren gaineko ohiko eztabaida tradizionalek grazia apur bat galduko dute derrepentean kontsulta egin ahal izanda, baina zer egingo dugu ba? Progresoa progresoa da eta.

Via Euskofilia.

Enric Serraren Aprendre llengües blogaren bidez Parla.cat atariaren aurkezpenaren berri izan dugu.

Parla.cat katalanaren ikaskuntza sarearen eta teknologiaren bidez sustatzeko eta hedatzeko egitasmoa da . Kataluniako Hizkuntz Politikarako Zuzendaritzak, Ramon Llull Institutuak eta Consorci per a la Normalització Lingüísticak garatu dute, erakunde publikoek garatutako proiektua beraz.

Zer daukagu han? Demoa ikusita:

• Ikastaroak. Bi modalitatetan eskaintzen dira: libreak eta tutoretzarekin. Lau mailatan: Basic, Elemental, Intermedi eta Suficiència. Bakoitzean 3 "grau", hauetariko  bakoitzak 45 orduko iraupena ggb. Ez nuke seguru-seguru esango, baina Moodle erabili dutela dirudi. Ohiko baliabideekin batera (foroak, atazak, txata...), ahozko tresnak ere erabili omen dira, baina demoan ez dut horren aipamenik ikusi.
• Rambla Virtual. Kataluniako kultura eta hizkuntza ezagutzeko dokumentuak eta materialak ditugu hemen: idatzizko testuak, ikusentzunezkoak, musika, informazioa... eta horrez gain, jolasak eta komunikaziorako tresnak: foroak, txatak...
• Irakasleentzako baliabideak. Klaserako jarduerak eta ibilbideak antolatzeko baliabide bilduma dugu hemen. Bi atal ditu: "Calaix d'activitats" eta "Espai Compartit". Lehenengoan Parla.cat-eko ikastaroetarko sortutako materialak eskuratu daitezke bestelako ikastaroetan erabiltzeko. Bigarrenean irakasleei aukera ematen zaie euren materialak eta ideiak zabaldu eta partekatzeko.

Denbora behar izan omen du proiektuak, eta oraindik guztiz osaturik ez dagoela dirudi. Ekimen instituzional hauekin hainbesterako ez diren mesfidantza izaten dut sarri, baina aitortu behar dut Parla.cat honetan ideia eta norabide interesgarri batzuk behintzat badaudela: ikastaro irekiak, doakoak edo merkeak (tutoretzadunak 90 euro), ikasmaterial irekiak eta partekatuak, irakasleentzako guneak, komunikaziorako eta praktikarako baliabide osagarriak...

Diseinu eta programazio tekniko txukuna baino zerbait gehiago dago behintzat, liluratu ez, baina erabilgarria eta baliagarria iruditu zait.

Kataluniara begira ibiltzeko tradizioa dugula, ez lidake batere inportako hango gauza batzuk hona ekarriko balira. Hain zuzen ere kasu honetan atariaren eredua izan daiteke guretzako baliabiderik interesgarriena. Eredu modura, edo ideia berriak garatzeko abiapuntu modura.