baliabidea

Euskaltzaindiak duela aste batzuk berrikuntzak iragarri zituen bere webgunean. Berrikuntzon artean "blogari" erreparatu genion gehienok hasiera batean, baina horrekin batera gauza gehiago etorri dira, Iker/Jagon-tegiak deritzenak hain zuzen ere.

Atal honetan funtsean Euskaltzaindiak argitaratu eta sortutako hainbat baliabide euskarri digitalera ekarri eta eskura jarri dizkigute. Alde batetik hainbat testu ditugu pdf formatuan, eta bestetik bilaketa zerbitzu batzuk ere atondu dituzte.

Hauek dira baliabideak:

Iker-Tegia

• Hiztegigintza
• Gramatika
• Dialektologia
• Onomastika-Exonomastika
• Literatura
• Euskal testu klasikoak
• Arauak

Jagon-Tegia

• Jagon-Tegia

Bildumak

• IKER bilduma
• Euskararen Lekukoak
• Onomasticon Vasconiae
• Mendaur
• Euskaltzainak

Aldizkariak

• Aldizkariak

Ikusten duzuenez, gure lanean kontsultagai eta erabilgai ditugun hainbat baliabide daude hor: hiztegiak, gramatika, arauak... Alde batera utzi barik bestelakoetan aurki ditzakegun gauza interesgarriak, egon badaude eta.

Horrezaz gainera, arau-gomendioetan, Euskera agerkarian eta abarretan bilatzeko sistema zuzena antolatu dute. Web orri honen beheko aldeko Bilatzaileak menua zabaltzean iritsi ahal zarete.

Hizkuntzaren inguruko hainbat duda argitu eta informazio baliagarria eskuratzea erosoago eta bizkorrago dugu orain beraz. Beharbada hizkuntzaren gaineko ohiko eztabaida tradizionalek grazia apur bat galduko dute derrepentean kontsulta egin ahal izanda, baina zer egingo dugu ba? Progresoa progresoa da eta.

Via Euskofilia.

Enric Serraren Aprendre llengües blogaren bidez Parla.cat atariaren aurkezpenaren berri izan dugu.

Parla.cat katalanaren ikaskuntza sarearen eta teknologiaren bidez sustatzeko eta hedatzeko egitasmoa da . Kataluniako Hizkuntz Politikarako Zuzendaritzak, Ramon Llull Institutuak eta Consorci per a la Normalització Lingüísticak garatu dute, erakunde publikoek garatutako proiektua beraz.

Zer daukagu han? Demoa ikusita:

• Ikastaroak. Bi modalitatetan eskaintzen dira: libreak eta tutoretzarekin. Lau mailatan: Basic, Elemental, Intermedi eta Suficiència. Bakoitzean 3 "grau", hauetariko  bakoitzak 45 orduko iraupena ggb. Ez nuke seguru-seguru esango, baina Moodle erabili dutela dirudi. Ohiko baliabideekin batera (foroak, atazak, txata...), ahozko tresnak ere erabili omen dira, baina demoan ez dut horren aipamenik ikusi.
• Rambla Virtual. Kataluniako kultura eta hizkuntza ezagutzeko dokumentuak eta materialak ditugu hemen: idatzizko testuak, ikusentzunezkoak, musika, informazioa... eta horrez gain, jolasak eta komunikaziorako tresnak: foroak, txatak...
• Irakasleentzako baliabideak. Klaserako jarduerak eta ibilbideak antolatzeko baliabide bilduma dugu hemen. Bi atal ditu: "Calaix d'activitats" eta "Espai Compartit". Lehenengoan Parla.cat-eko ikastaroetarko sortutako materialak eskuratu daitezke bestelako ikastaroetan erabiltzeko. Bigarrenean irakasleei aukera ematen zaie euren materialak eta ideiak zabaldu eta partekatzeko.

Denbora behar izan omen du proiektuak, eta oraindik guztiz osaturik ez dagoela dirudi. Ekimen instituzional hauekin hainbesterako ez diren mesfidantza izaten dut sarri, baina aitortu behar dut Parla.cat honetan ideia eta norabide interesgarri batzuk behintzat badaudela: ikastaro irekiak, doakoak edo merkeak (tutoretzadunak 90 euro), ikasmaterial irekiak eta partekatuak, irakasleentzako guneak, komunikaziorako eta praktikarako baliabide osagarriak...

Diseinu eta programazio tekniko txukuna baino zerbait gehiago dago behintzat, liluratu ez, baina erabilgarria eta baliagarria iruditu zait.

Kataluniara begira ibiltzeko tradizioa dugula, ez lidake batere inportako hango gauza batzuk hona ekarriko balira. Hain zuzen ere kasu honetan atariaren eredua izan daiteke guretzako baliabiderik interesgarriena. Eredu modura, edo ideia berriak garatzeko abiapuntu modura.

Teaching english British Council eta BBCren artean atondutako ataria da. ELT (English Language Learning and Teaching, ingelesaren irakaskuntza alegia) mundurako baliabideak, foroak eta informazio iturria izan nahi du.

Lau atal nagusi ditu:

1. Think. Irakasleen artikuluak eta gogoetak irakaskuntza, praktika eta metodologiaz
2. Try. Materialen eta ideien bilduma.
3. Talk. Foroak, blogak eta taldeak irakasleentzat
4. Transform. Irakasleentzako informazio eta kontsulta zerbitzua.

Bigarren irakaskuntzako irakasleei zuzenduta dago gehien bat, ingelesa ama-hizkuntza ez daukatenak, baina oro har ingelesaren irakaskuntzan diharduten guztientzat ere baliagarria izan daitekeela diote.

Webgune irekia da, irakasleei aukera ematen zaie parte hartzeko euren artikuluak, ideiak eta baliabideak partekatuz, eta dagoeneko (ingeles apur bat jakinda) hizkuntzen irakaskuntzan dihardugun guztientzat egon daitezke baliabide interesgarriak. Terminoen glosario hau,  jardueren bilduma hau edo lehengo egunean LdeLenguan entzun genuen Mario Rinvolucriren bloga bezala.

BBCk "karraju" bat montatu du alegia, gureak engainatzen saiatu beharko dugu. ;-)

Klaserako baliabideak atal honetan lehenengoz errepikatuko dugu sarrera bat, Azpidazki guneari dagokiona zehazki. Izan ere, EHUren barruko atari hau EMUN, Goisolutions eta di-da kooperatibak berritu eta osatu dute eta baliabide aukera berriak gehitu dizkiote. Haiek azalduta:

• Lehenik eta behin, kontsultak egiteko tokia dago, Argitokia hain zuzen ere. Bertan ohikoak diren zalantzak galdetu ahal dira, baina horretaz aparte lehendik egindakoak ere ikus daitezke.
• Bigarrenik, astero-astero albiste interesgarri bat emango du argitara. Apiriletik hona batzuk batu ditugu dagoeneko.
• Hirugarrenik, txukun eta artez idazteko arauak, gomendioak, txantiloiak, ... eskaintzen ditu webguneak.
• Aurpegia garbitu diogu webguneari, itxura txukundu, harpidetza egiteko bideak eman. Gozatu eta, batez ere, erabili Azpidazki berria.

Honi guztiari lehengo baliabideak gehitu: idazki ereduak, esaldiak, gramatika eta arauak... Kontsultarako gune are aproposagoa dugu orain duda barik.

Interneten batzuetan interesgarria izaten da sarri erabiltzen ditugun hitzekin bilaketak egitea. Gaur "ataza" hitzarekin probatu dut, eta hainbeste emaitzaren artean, espero ez nuen webgune batean aurkitu ditut gauza interesgarriak, EAEko Eustat estatistika institutuaren webgunean hain zuzen ere.

Webgune horren barruan eskola web deritzon atalean ikasle, irakasle eta gurasoei eskaintzen dizkiete hainbat material estatistikaren mundua hurreratu eta estatistiken gainean haibat aktibitate egiteko: unitate didaktikoak, jolasak edo Altxorraren bila erako jarduerak, besteak beste.

Unitate didaktikoak sailean hainbat gairen inguruko ataza sortak batu dituzte:

• Euskal AEko biztanleak (DBH 1.)
• Hizkuntza ofizialen erabilera Euskal Herrian (DBH 1.)
• Teknologia berriak etxean (DBH 2.)
• Euroeskualdea: Akitania, Euskal AE, Nafarroako FE (DBH 2.)
• Biztanleak (DBH 3.)
• Informazioaren teknologia berriak (DBH 3.)
• Geografia, klimatologia eta ingurumena (DBH 3.)
• Klimatologia eta ingurumena (DBH 4.)
• Osasun-laguntza eta Osasuna (DBH 4.)
• Informazioaren gizartea: enpresa-mundua (DBH 4.)

Ikusten duzuenez, atazok eskola eta hezkuntza munduan pentsatuta daude eginda. Hala ere, seguru nago euskaltegi eta euskara eskoletan era batera edo bestera jorratzen diren gaiak izaten direla gehienak, eta guretzako gauza baliagarriak ere egongo direla, atazak egiteko ideiak edo dokumentuak baino ez badira ere.

Atazak pdf formatoan eskuratu daitezke, eta bakoitzak fitxa batean du azalpena.

Luistxo Fernandezek duela astebete inguru aurkeztu zigun Sustatun bere azken ekimena: euskarazko azpitituluak batzeko gune kolaboratiboa.

Filmak, telesailak, dokumentalak, saioak... Ikusentzunezko edozein produktu ulertzen lagundu ahal digute azpitituluek eta egitea ez da bereziki saila, denbora, gogoa eta pazientzia izanez gero.Gunean zelan egin azaltzeko wiki modukoa zabaldu du hain zuzen ere.

Momentuz ez dago jenero askorik, hasi berria da, baina ekimena hor dago eta une honetan dagoena agian baliagarria izan daiteke euskara ikasten edo irakasten dabilen baten batentzat.

Ez da eztabaida berria filmak bikoiztea edo azpititulatzearena, eta ez gara horretan sartuko. Egia da azpititulatzeak euskaldunek ikus litzaketen filmen kopurua sano handituko litzatekeela. Dena dela gureari begira jarrita azpititulatzeak aukerak zabaltzen ditu:

• Testu laburrak eta ikusten denarekin oso lotuak dira, beheko mailetatik praktikan ipini daitekeen irakurketa estiloa alegia.
• Gerora, bikoizketetan edo euskarazko jatorrizko ikusentzunezko ekoizpenetan entzungo den hizkera identifikatu, ezagutu eta harekin ohitu eta lantzeko bidea: hiztegia, esamoldeak, diskurtso "zinematografikoa"...
• Ez da ahaztu behar hizkuntza ikasten ari denarentzat biziki lagungarri suertatzen zaiola ulertzeko ahalegina egin behar duen ahozko testua ulertzen lagunduko dioten tresnak eta baliabideak. Entzuten duena entzun eta ikusi ahala irakurri ahal izatea da horietako bat. Bideo transkripzioak ematen dira sarri, gaur egueneko teknologiekin nahikoa eskuragarri izan daiteke transkripzio horiek azpitituluetara ekartzea. Nik neuk, apur bat menperatzen ditudan hizkuntzetan ulermena hobetzeko batzuetan DVDko jatorrizko bertsioa eta jatorrizko hizkuntzaren azpitituluak ipintzen ditut batera, ariketa ona izaten da, eta alboan hiztegiren bat (ordenagailuan adibidez) badaukazu hobeto.

Aspaldian ezaguna, baina kasu handirik egin barik gaur Igor Leturiak eta Sustatuk gogorazi arte. Euskal Encodings erabiltzaile euskaldunen komunitatea da, P2P zerbitzuen bidez, Emule batez ere, euskarazko serieak, filmak eta edozelako bideo emanaldiak grabatu edo ripeatu (gazt, eng) ondoren sarean zabaltzeko.

Katalogoa ikusita denetarik daukagu, eta asko:

• Animazio serieak
• Animazio filmeak
• Irudi errealeko serieak
• Irudi errealeko filmeak
• Kirolak
• Komikiak

Uste dut Emuleren funtzionamenduak euskal internauten artean -baita euren burua analfabeto digitaltzat aurkezten duten askoren artean ere- ez lukeela azalpen gehiegirik behar. Seguru blogak, wikiak, sare sozialak, podcastak eta oro har internet-en inguruan hainbat arazo eta zalantza plazaratzen dituzten askok badakitela zein den pelikula, diskoa edo liburuak mandoari enkargatzeko prozedura, jakin eta egin (ala ez?).

Edozelan ere, zerbitzu eta programa hauen legalitatea, polemikak eta kontuak gora behera (Igorren mezua irakurtzea gomendatzen dizuet, kontzientzia arazorik balego-edo), P2P sistemak oso bide interesgarri eta eskuragarriak izan daitezke bideo luze eta kalitatezkoen banaketarako, eta ez soilik "pirateatutakoak". Izan ere, badira euren edukiak zabaltzeko P2P protokoloak aukeratu dituzten telebistak, aplikazioak edo bideo-zerbitzuak.

Gurera etorrita, adibidez, HABEk antolatzen dituen hitzaldien bideoak (total, liburutegitik debalde eskuratu ahal baduzu, zer dio sarean ipintzen badira?), edo euskaltegietan dauzkagun pelikula horiek guztiak (Aizu! DVDa kopiatu eta bidaliko didazu, faborez?) edo kilobiteen tonak pisatzen duten material horiek guztiak (eta zelan bidaliko dizut?) banatzeko aukera interesgarria da. Gainera, susmoa dut balizko erabiltzaile askok ez luketela honetarako prestakuntza gehiegi beharko, bakar-bakarrik etxerako egiten dena lanerako ere egin daitekeela konturatzea.

Igual opari bat egingo diet P2Pren bidez hemen dabiltzan laguntxu biri.

Delicio.us-en bitartez (mila esker Jolaus), Pausoz pauso normalizazio bidean blogera heldu gara. Getxoko Berritzeguneko Hizkuntza Normalkuntzako sailetik mantentzen da bloga, eta berton Euskara hobetzen izeneko atal batean hizkuntzaren inguruko arau eta gomendio batzuk eskaintzen dizkigute .doc formatuan.

Zuzentasun arauak, esamoldeak eta hizkuntz-gomendioen zerrenda. Interesgarria ikasten ari direnak euskarari buruz gauzak ikasi eta euskara ikasteko pilula txikietan.

Hemen daukazue zerrenda (.doc).