Blogak

Elipsiak

Lehengo egunean Bidaia intimoak filmaren estreinaldia komentatzen, halakoetan hutsune bat nabaritu ohi dudala esan nuen.

Badirudi euskara ikasteko prozesuaz hitz egiten denean prozesuaren beraren gorabeherak, sentsazioak eta egindakoak ez direla aipatzen askotan. "Elipsi" bat egiten dela iruditu zitzaidan.

Hitz hori geratu zait buruan, eta elipsi pare bat gehiagorekin akordatu ere bai.

• Txerrak lehengoan erreparatu zuen Patxi Baztarrikaren elkarrizketa batean. Transmisioa zelan lortzen da? galdearen erantzuna elipsi batean dagoela dirudi. Inork ez bide dio erantzun behar, esatearekin bakarrik denok jakingo dugu zer den alegia. Jeneralean "nola" galderak du elipsirako joera handiena.
• Hitz eliptiko bat aurkitu dudala uste dut: "landu". Inguruan behin eta berriz erabiltzen da berba hori: "konpletiboak landu", "argudio testuak landu", "autonomia landu", "euskal kultura landu", "motibazioa landu"... Berba gehiago behar ez duen hitza. Hura esatearekin prozesua automatikoki abiatzen da, buruan baino ez bada. Denok dakigu edozer zelan "lantzen" den.Lanketaren azken exekutorea den irakasleagandik hasita.

Elipsi hitza ez da euskarazko sinonimo hiztegietan agertzen. Tabua ez da esanahikidea orduan.

Irudia: Bilboko Moyua plaza (aka "eliptikoa"). svet-en argazkia Flickr-en. Lizentzia.

Beretaren abizena

Bidaia intimoak: trailerra from korrika on Vimeo.

Korrikaren ebentoak hasi direla jakin duzue honez gero, atzo edizio honetarako egin den Bidaia intimoak filma estreinatu zen Bilbon. Lau pertsonak euskara bizi nahi duen herrira egin dituzten bidaiak, ikasleak azken batean. Kontxole! Ea zer dioten, ikasle jendeak dioena entzuteko aukera gutxi eta zineman gutxiago, joan egin beharko da (ez, AEKn ez gaituzte joatera derrigortu, Artezkaritzak ez gaitu hainbeste "arteztu" oraindino).

Dokumentala ei da generoa, protagonistak ez dira pertsonaiak, pertsonak baino. Euren bizipenak kontatzen dizkigute bakoitzaren ibilbidearen mapa moduko bat egiten den bitartean. Euskararekin egin duten ibilbidearen mugarri garrantzitsu bakoitza puntu bat eta izen bat (bide batez, ideia ona begitandu zait ikasleekin egiteko, euskararekin izan duzun harremanaren une inportanteenei izena ipini eta mapa egin. Biografia linguistikoa egiteko modu grafiko eta atsegina nonbait).

Lau istorio beraz, batetik euskara txikitan galdu eta gerora berreskuratu zuten bi lagun: Mixele lapurtarra eta Jesus Mari ermuar-gasteiztarra; bestetik, Euskal Herritik kanpotik etorritako lagun bi: Rami tuareg-a eta Tereixa galiziarra, amodioak eta Ruperren kontzertu batek bertoratuta, hurrenez hurren.

Kanpotik etorri eta euskara ikasten duen jendearen istorioak entzuten-irakurtzen ohitu gara, azken urteotan gehien bat. Inoiz esan dugun legez hedabideetako jendearentzat erakargarriak izaten dira halako kasuak. Tereixa eta Ramirenek hala ere ez dute erakargarritasunik galdu, are gutxiago ibilbidea kontatu duten modura eta eman zaien denbora eta trataera zinematografikoarekin. Atseginez eta freskotasunez ikusi ditut istorioak neuk behintzat.

Euskara txikitan galdu duen jendearena berriz, uste dut orain arte gutxi zabaldu den gaia dela oro har. Nortasuna, hizkuntzen gatazka familian bertan, eskola, ingurua, jarrerak... Transmisioaren etenak familian eragin duen inkomunikazioaren kasu latz bi kontatu dizkigute: Jesus Mariren opor isilak eta Mixeleren amatxirekin mintzatu ezina. Euskararen azken mendeko atzerakadak horrelako asko eta asko ekarri ditu seguruenik: atsekabeak, lotsak, tristurak, haserreak eta saminak... eta erreakzioak ere bai, Mixele eta Jesus Mari horren adibideak dira azken batean, sustraiak galtzeari uko egin dioten pertsonak. Eta sustraiak hitza guztiek aipatu dute. Besteek ikuspegi desberdina eman dute baina: sustraiak non ezarri bilatzen duen nomadarena edo -arbolek ez bezala- erroak, dagoen lekuan dagoela, hazi ahal dituen pertsonarena.

Lau istorio polit azken batean. Maiak, Zapirainek eta besteek eman dieten trataerarekin erakargarri, hunkigarri eta, gehien bat, argigarri izan daitezke hemen hizkuntzarekin zer gertatzen den ulertu nahi duenarentzat.  Honetan gabiltzanoi enpatia eta emozioa piztuko dizkigute gehien bat, urrunagokoari ere bai akaso. Azpitituluak edo bikoizketa komeni dira nire ustez

Ez naiz zinezale amorratua, are gutxiago kritikaria, baina gustatu egin filma. Ideia ona izan dute egileek: pertsonak eurak protagonista izatea (zinema 2.0 deitu beharko zaio honi? :D ). Horrez gain tonu intimoa eta pertsonalean egin da. Ideiak, aldarrikapenak eta halakoak nabarmendu barik, pertsonen barnea eta bizitza ditugu hor: sentimenduak, ilusioak, pozak, harremanak... Honelako trataerarekin konturatzen zara gure mundutxo honetan soilik halako milaka istorio ditugula, kontatu beharrekoak.

Hutsunetxo bat nabaritu dut hala ere. Euskara ikasi dute lau pertsona hauek, bidaia emozionala kontatu zaigu batez ere, "zergatik ikasi", "zertarako ikasi" ematen du izan direla tema nagusiak, ondo. Ez da film honen asmoa izan seguruenera, baina uste dut askotan gertatzen dela: ez zaizue iruditzen "zelan ikasi" horri heldu behar zaionean halako elipsi moduko bat egiten dela, ez dela horretaz asko esaten? "Hemen datoz didaktikari birtuosoak euren temarekin!" ;-) . Baliteke, baina bidaiaren etapa hori kontatzeko ez dago teknizismoetara jotzea beste biderik? Kontuan hartu, askotan arazoa zergatia eta zertarakoa baino gehiago "nola" izaten dela.

Tira ba. Amaitzeko buruan geratu zaizkidan gauza bi. Lehenengo Tereixak fimaren ostean irakurri dizkigun Castelaoren hitzok:

Un can de Turquía ouvea igual que un can de Dinamarca; un cabalo das Pampas arxentinas rincha igoal que un cabalo da Bretaña. ¿E sabedes por que? Porque os probes animaes aínda están no idioma universal...”

Ideia bat honekin batera: euskararekin egiten dugun lanak gurean ez ezik, munduko beste hizkuntzetan izango du eragina.

Bigarrena, Ramiri gaztetan "beret basque" hitzaren bigarren atala zer zen galdetu zuenean erantzun ziotena:

Bizitzen bazara, ikasiko duzu

Filma datozen asteotan hainbat lekutan izango duzue ikusgai.

Dardoa jaurti digute

Bai, ba! Galizatik egin du bide luze guztia gainera. Txerrak jaso, eta ematen ei diogun ikararen ikaraz gugana jaurti du. Dardoen kontu hau interneten katean ematen den saria da, blogari batek beste batzuei ematen die, eta hauek beste hainbati banatu behar dizkie. Bai, sari "piramidala" edo.

Txerrari Galiziatik honako mezua heldu zaio:

«Com o Prémio Dardos reconhecem-se os valores que cada blogger, emprega ao transmitir os mesmos por culturais, éticos, literários, pessoais, etc., que, em suma, demonstram sua criatividade através do pensamento vivo que está e permanece intacto entre suas letras, entre suas palavras. Esses selos foram criados com a intenção de promover a confraternização entre os bloggers, uma forma de demonstrar carinho e reconhecimento por um trabalho que agregue valor à Web.

Este Prémio obedece a algumas regras:
1) Exibir a imagem do selo;
2) Linkar o blog pelo qual se recebeu a indicação;
3) Escolher outros blogs a quem entregar o Prémio Dardos.»

Txerrak, alfertuta edo, itzultzeko enbaxada utzi digu, ez da erraza gero!:

Dardo sariarekin blogariak transmititzen dituen balore kultural, etiko, literario, pertsonalak-eta saritzen dira. Sormenaren erakusgarri dira balore hauek, haren letretan eta hitzetan dabilen pentsamendu biziaren fruitu. Sariok blogarien arteko adiskidetasuna sustatzeko asmoarekin sortu ziren, adiskidetasun hori  eta Web-ari balioa eransten duen lana aitortzearren.

Sariak arau hauek ditu:

1. Sariaren irudia erakustea.
2. Saria eman digun blogari lotura jartzea.
3. Dardo  Saria emateko beste blog batzuk aukeratzea-

 

Hau guztia irakurrita gauza espektakularra egin dugula pentsatzen hasi naiz, berbak ez dira txakur txiki batekoak, ez horixe! Txerrari eskerrak emateko motibo gehiago.

Eta beste batzuei bidali behar zaiela, dardoak dozenaka botako nituzke, baina aprobetxatuko dut aukera hau Karrajuaren inspiratzaile nagusiekin akordatzeko (sasoia izan da eta!). Horra dardoak:

1. IKTeroak. Saltsa moderno hauek guztiak sarera zabaldu eta ekin eta ekin ibiltzeagatik. "Gurean ere halako bat behar dugu" pentsarazteagatik.
2. Filoblogia. Hizkuntza-kontuak eta norberaren lanak eta ardurak blogosferara ekartzeko adibidea, ideia, inbidia, gogoa eta umorea emateagatik.

Dardo gehiago dauzkat jaurtitzeko, baten batek nahi badu eskatu dezala. Baina, kontuz! Punteria txarra daukat eta.

Didaktikari: artzain-alegoria

Klase bateko krisiak klase guztietako krisiak eragin ditzakeela eta neuri identitate laboralaren krisia etorri zait gaur. Didaktikaria? Zer da didaktikaria izatea?

Halakoetan denok barruan daroagun gaztagile artisau hori azalerazten da lehenengo-lehenengo. Basoaren bake santura noa ardiak jagoten txakur ilegorria konpainia bakarra hartuta, buruan Idiazabal puruena zelan egin neke bakarra hartuta orduak eta orduak gogoeta iraunkorrean pago milenario baten arrimuan.

Baina siesta Euskalmeten elur-kotaren mugan suertatu ohi den pagoaren azpian egin edo gas naturalaren epelean egin balantzan jarrita, ardilatxak pegatinarako geratzen dira segidan eta malaletxeak gaztanberaren tenperaturara epeldu.

Estufara arrimatu eta eskuak igurtzi bitartean autodefinitzen saiatuko gara.

• Nora, noiz eta nola joan behar den dioen pastoreak gara? Zelan dakigu guk berriz? Ardiak bagina gure moduko artzain bati egingo genioke kasu? Fidatuko ginateke? Belar ona eta freskoa aurkitzen jakingo genuke beti?
• Instrukzioak jaso eta haiexek betearazten ditugun artzai-txakurrak gara akaso? Fede itsu horrekin gobernatu behar dugu azienda? Nor da gure patroia orduan? Nondik datoz instrukzio horiek? Ondo eman dizkigute? Ondo ulertu ditugu?
• Edo belartzara gidatu beharrean pentsua egin eta banatzen ibili behar dugu? Belar onik beti ez eta pentsua aukera onena ote? Gure pentsuek beteko dituzte proteina-karbohidrato-koipeen proportzioak?
• Edo herren zein ardi dabilen begiratu, hura hartu eta tratamenduan ipini? Larrialdietako albaitaria 24 orduz. Anbulantzia nahikorik bai? Botikarik?
• Ardiak eta txakurrak entrenatzen eman behar dugu denbora? Gure hizkera ulertuko ote dute? Jakingo dute gero bazkarako bide ona aurkitzen? Trokaren batean behera ez dira amilduko? Ala buelta eman eta guri begira-begira jarriko zaizkigu, kieto-kieto geldirik? Ardiek berez belarra aurkitzeko sena dutela sinesten dugu?
• Mataderora zein bota behar den erabakitzea ere tokatuko zaigu? Hau estura!
• Borda ondoan orduak eta egunak luze nora edo hara begira kaskarra irakinetan hasiko zaigu akaso? Milaka bidezidor egingo ditu hark gora eta behera ipurdia harritik altxatu barik. Zorameneraino bidea egiten ei du sarri artzainaren buruak. Tradizioan bestalde artzaina kantari eta olerkari irudikatzen da sarri.
• Gure ardiek ematen duten onena jetzi eta labeldun gazta eginda munduari ematea izan liteke gure zer egina? Ketuta, ketu barik, gatzatuan edo gazta zahar eginda. Jakingo ote dugu halako delicatessen-ak prestatzen? Eta saltzen?
• Hobe izango genuke bestela ardiak kortan sartu, makinak entxufatu eta handixik gobernatu? Baina gazta berdin-berdina izango litzateke? Puristek onartuko lukete?
• Eta otsoa? Otsoa baletor? Zer egin beharko genuke? Otsorik bada ala?

Honetan nabilela ardiak eta txakurra berbetan hasi dira, gure modura. Eurek ere ardia izatea zer den ondo ez dakitela esan dute. Ahariren bat agertu da harro-harro,  berak bai, berak badakiela. Segidan beste ahari batekin hasi da talkan.

Alegoria pastoril batean sartu gara deskuidoan. Akabuan orain ulertzen dut hark ulertzen ez zuena: euskaraz artzaina izendatzeko zergatik dauden hainbeste berba.

PD: eta non ikasten da artzain izaten?

Argazkia: Nevadan euskal artzainek egindako inskripzioa. Eusko Sareren bidez.

Ikasteko ingurunearen 10 osagai nagusiak

Robin Good ezizenaren atzetik Luigi Canali de Rossi dugu, sarean azkenotan teknologia, ikaskuntza, hezkuntza eta abarren ingurumarian nabarmendu diren figuretako bat. Webgune aktibo eta mamitsua du, eduki interesgarriz beterik, ingelesez, italieraz eta portugesez idatzita.

Haren artikuluen artean lehengo abenduaren 26an publikatu zuen The 10 Key Components Of An Ideal Learning Environment And The Timba Music School Model (Ikasteko ingurune idealaren 10 osagai nagusiak eta Timba musika eskolaren eredua) irakurri dut.

Erromako musika eskola baten funtzionamendua eta ikuspegia abiapuntu eta aitzakia hartuta, ikasteari buruz ondorio mamitsuak atera eta ikastea ahalbidetzen duen testuinguruaren 10 osagaien zerrenda egin digu.

Hau da zerrenda laburtuta (ez daukat astirik-gogorik-animorik itzultzen hasteko, baina baten bat animatzen bada...):

1. Irekitasuna. Ez dago ordutegi eta leku banaketa zurrunik. Eskola irekita dago beti ikasleentzat, eta han dituzte baliabideak eta pertsonak.
2. Ikasteko baliabideak, objektuak eta tresnak.
3. Kide apasionatuak, gogotsuak, zaletuak.
4. Eskarmentuko pertsonak, arituak,esperientziadunak, ibilitakoak, adituak nahi bada.
5. Ereduak. Pertsona trebeak, konpetenteak, jarraitzeko modukoak.
6. Profesionalak. Ikasi nahi den esperientzia horretatik bizi den jendea.
7. Probatu, esperimentatu eta erroreak egiteko aukera.
8. Erakusleihoa, eszenatokia, jendeaurrean (benetan) jarduteko aukera.
9. Elkarrengandik eta elkarrekin ikastea, momentuan, proba eta azterketak ikusmiran izan gabe.
10. Ikasketaria gidariaren eserlekuan. Zer-non-noiz-nola-norekin ikasi aukeratu.

Musikatik euskarara pasatzeko ez genuke egokitzapen handirik egin beharko, ezta? Nago hauek guztiak hemen inoiz nola edo hala aipatuta ditugula gainera.

Argazkia: Ikusten eta ikasten. Egilea: Thorbion (Flickr). Lizentzia.

LLL eta gu

Hiru "L"rekin hasi da urte berria: LifeLong Learning, bizitza osan zeharreko ikaskuntza edo etengabeko ikaskuntza. Atoan-era ekarri nuen lehengoan Enric Serraren artikulu baten harira, Europan abian jarri den SteLLLa egitasmoaren aipamenarekin hain zuzen ere.

Etengabeko ikaskuntza ez da termino ezezaguna, lan munduan eta hezkuntzan hedatzen joan da azkenotan apurka-apurka. Eusko Jaurlaritzak adibidez  Etengabeko ikaskuntzari buruzko liburu zuria argitaratu zuen duela urte batzuk (eskerrik asko Ainhoa). Eta enpresa munduko marketiñenoan balio erantsiko berba egin dela dirudi.

Bestalde, ikaskuntzaren inguruan zabaltzen hasi diren gogoeta eta psikolasto berrietan ere agertzen zaigu: ikaskuntza informala, norberak gidatutako ikaskuntza, ikaskuntza soziala eta bizitza guztirako ikaskuntza moduko ideien usaina hartzen da sarri.

Termino "modernoa" dirudi bateko, baina arlo zehatz batzuei lotuta besteko: lan mundua, hezkuntza, teknologia.... Eta zer dio bada? Funtsean gauza sinplea dela esango nuke: ikastea bizitza guztirako jarduna da, etengabea. "Ezagutzaren eta informazioaren gizartean" ezin ei da bestela izan, aldaketak azkarrak dira eta etengabe ikasi eta egokitu beharra dago. Hartara, ikasteko eta egokitzeko konpetentziaz egiten da berba, zerbait jakitea baino baliozkoagoa da jakintza berrira egokitzen jakitea, etengabe.

Eta gurera ekarrita, euskararen ikaskuntza, zer? Zirriborro mailako ideia-gogoeta batzuk:

• Gurean terminoa prestakuntza profesionalarekin lotuta dagoela ematen du. Hala ere, mugimendua handik haragokoa ere bada. Hiru.com adibidez. Baina helduen euskalduntzean orain arte ez da apenas entzun.
• Euskara ikastea mugarri batzuen barruko prozesua da? Ikas-prozesua hasi eta amaitu egiten den zerbait da?
• Europako Markoaren inguruan hizkuntzaren ikaskuntza norberak gidatzeko tresnak eta bideak ere ematen dira: portfolioa, biografia, pasaportea... Ez ote dugu mugatu handik datorren ikuspegia mailaketara? Zertifikazioa eta ikastaro formalen antolaketara hain zuzen ere.
• Normalizazio prozesuan dagoen hizkuntza baten kasuan LLL kontzeptu honi ez genioke buelta pare bat eman behar? Azken batean euskara "jakin" eta erabili behar dugun guztiok ez gabiltza hizkuntzaren etengabeko egokitze prozesuan? Geure hizkuntza pertsonalaren egokitze prozesuan eta ingurukoen hizkuntzan eragiten? Ez da azken batean bizitza osorako jarduera?
• Ez genituzke begiratu behar ikas-prozesuaren edo ikaskuntzaren antolaketa era zabalago batean? Hau da, euskara ikastea ahalbidetzea ikastaroak eta zentroak antolatzea eta jarduera egituratu hori elikatu eta ebaluatzetik harago ez doa? "Pertsona guztien ikaskuntza sustatzen duten lurraldeak ikaskuntzaren lurralde bihurtzen dira" diote Liburu Zurian. Ikas-paisaia aipatu izan dugu hemen.
• Etengabe ari dira aipatzen azkenotan ikaskuntza era desberdinak: praktika-komunitateak, ikas-sareak eta elkarteak, ikasteko ingurune pertsonalak, ikas-paisaia... Autoikaskuntza izeneko kaxoi handi-marginal horrekin lotzeko joera egon dela begitandu zait askotan. "Ikasle tipologia batentzat baino ez dira egokiak" argudioarekin erraz garbitzen da eztabaida gainera. Iruditzen zait batzuetan helduek euskara ikasteko panorama osotasunean ez ikusteko aitzakia baino ez dela. Uste dut klabea ez dagoela ikas-estiloan, ikasteko aukeren aniztasuna baino, eta LLLaren ikuspegitik argi dago ikastea ezin dela mugatu jarduera egituratu-ofiziala eskaintzera.
• Ez dago gure sektorean paniko moduko bat desegituratzeari, deskontrolari, hormetatik harago joateari? Ez da gure ardura edo oso konplikatua da batekin zuritu nahi izaten duguna? Azken batean euskaldun guztiok (berri nahiz zahar) ez dugu burutu hizkuntzaren ikas-prozesua une, era eta leku anitzetan? Eta ez dugu burutzen jarraitzen?
• Ez genuke "ikasle" izendapena matrikula terminotik desbinkulatu beharko?

Ez dadila ulertu:

• Jarduera akademiko egituratua desagertu egin behar denik. Iraultza zaleak izaten gara halakoetan, fuera lehengoa eta berria nagusi orain! Ez. Jarduera akademikoarekin batera ikasten lagunduko duten bide guztien ikuspegia izan behar da.
• Euskara ikasten ez da inoiz amaitzen. Horrela da seguruenik, baina horrek ez du esan nahi bizitza guztia euskaltegian pasatu behar denik, ikastearen erak, bideak, intentsitatea eta dedikazioa aldatu egiten direla baino.
• Ikastaro eta titulu gehiago sortu behar dira. Ezta. Ikasteko era eta bide gehiago izan behar dira gogoan helduen euskalduntzeaz jardutean. Ikastaro berriak sortzea eskatzen du horrek? Baliteke, baina ez derrigor.
• Horrela ez dugu inoiz EH euskaldunduko. Alderantziz, hizkuntzaren etengabeko ikaste hori hizkuntzaren erabilera pertsonal eta sozialarekin egon beharko luke lotuta, eta hori guztia normalizazio prozesuaren baitan dago. Euskara ikastea ezin da bihurtu bizitza guztirako hobby hutsala edo tituluaren bilaketa bukaezina, hori da kaltea. Etengabe ikastearen beharrak azken batean hizkuntzaren bizitasunaren zantzua izan behar luke.

Hiru "L" horien inguruan derrepentean batu diren ideiak baino ez dira izan. Inork ez dezala pentsa hau manifestu berria izan denik, pentsatzeko puntu batzuk baino ez. Gaizki esanak barkatu eta merezi dudan egurra hartu eta bizitza guztiko penitentzia egingo dut hala behar bada.

Irudia:I am still learning. Egilea: mimax. Flickr-etik hartuta, lizentzia.

IV inkesta soziolinguistikoa eta Euskara 21

Lehengo ostiralean HABEren jardunaldi akademikoko dance-aren ondoren, arratsaldean euskaltegi sare batzuetako martxosook chill out apur bat izan genuen Bilboko Euskararen Etxean. Badakizue, session batekin nahikoa ez, eta after hours baten bila hasten direnetakoak gara.

Hantxe beraz AEK, IKA eta Batuzeko 20 bat lagun DJen zain. Laster agertu ziren: Patxi Baztarrika EAEko Hizkuntza Politikarako sailburuordea, eta Erramun osa HPSko koordinazio zuzendaria. Sessioneko programa:

• IV inkesta soziolinguistikoaren emaitzak eta ondorioak
• Euskara21 hausnarketa eta foroa.

Baztarrikak hasi zen inkestarenak jorratzen. Datuen azalpena nahikoa grafiko eta amenoa egin zigun (beste session batetik gentozela estimatzekoa dena). Funtsean hainbat lekutan azaldu dituztenak eta, adibidez, hemen dituzuenak.

Gauza batzuk apuntatu nituen.

• 2006ko datuak dira, urte horretan hogei urte lehenago baino 300.000 elebidun gehiago daude. Haietatik 100.000 inguru helduen euskalduntzeren fruitua direla estimatzen da.
• Elebidunaren tipologia aldatuz joan da. Herri txikietatik ingurune urbanoetara, adinaren batez bestekoa beherantz. Oraingo elebidunaren tipologia hau dela esan daiteke: Ingurune urbanoan bizi den gaztetxoa ama-hizkuntza erdara duena.
• Erdaldun elebakarren kopurua beherantz egin du etengabe.
• Euskara jende gehiagok daki, erabili ere gehiago egiten da horren ondorioz, baina oraingo elebidunak ez du euskara lehengo elebidunak baino gehiago erabiltzen.
• Ideia pare bat azpimarratu zituen Baztarrikak, dagoeneko ezagunak: familia-bidezko transmisioa da euskarari geroa emateko giltza nagusietako bat, eta elebidun pasibo gehiago behar dira.
• Euskarari "modernitate" ikutua eman behar zaio, eta elebakarrak euskal mundura erakarri egin behar dira, ezin ditugu erdal mundura kondenatu.
• Euskara eskola eta euskaltegien bidez ari da transmitizen gero eta gehiago, horrek elebidun berriengan gabezia funtzionalak ekar ditzake: erregistro kolokiala, hizkuntzaren osagai afektiboa, familia-hizkera...

Ondorio eta gogoeta moduko batzuk:

• Estimagarria da erakunde publikoetatik euskalgintzan gabiltzanoi gauzak zuzenean eta jarduteko aukerarekin ematea. Aurkezpena landuta zeukaten biek eta nahikoa zuzen eta natural jardun ahal izan genuen. Entzuten denarekin edo hitz egiten duenarekin konforme egon daiteke edo ez, baina horrelako aukerak ez dira ohikoenak izaten, eta, berriro diot, estimatzekoa da.
• Elebi hitz-erroa han eta hemen:. elebiduna, elebitasuna, elebiduntzea, gizarte elebiduna, elebakarrak, elebidun pasiboak... Euskalgintzan berriz "euskalduna" izan da orain arte hitz-ardatza: euskalduntzea, euskalduna, euskaldun berria, erdalduna, Euskal Herri euskalduna... Hitzak hitz eta ideiak ideia, uste dut halako talka ekarri duela izendatze horrek. Bere logika eduki dezake: EAEn ofizialak diren hizkuntza biak jakin beharko genuke denok, inork ez luke "beste" hizkunza zertan ez jakin; eta horrela, eztabaida eta hausnarketarako gai izan daiteke, baina elebitasuna-diglosia bereizketatik hasita, elebitasun kontzeptua nahikoa estigmatizatuta eduki duten euskalgintzaren sektore aktiboenetako askori terminologia-jasa horrek ez dizkie belarriak asko goxatzen. Eta uste dut ez duela asko laguntzen euskalgintzaren gutxieneko sustengua eta adostasuna bilatzen.

HEAri begira

• Elebidun/euskaldunaren tipologia berriak gabezia funtzionalak eduki ditzake hizkuntz-erregistro informal edo "beroenetan". Hizkuntzarekiko identifikazioan eta transmisioan eragina du horrek, eta, ondorioz erabileran ere bai. Hemendik aurrera bizimoduko gauza hurbilenak euskaraz egiteko arazoak dituzten heldu euskaldunak gero eta gehiago izango dira horren arabera. Helduak euskalduntzea bada gurea, bistan dago hortik erronka bat etor daitekeela guretzat.
• Elebidun pasiboak behar ditugula dioskue behin eta berriz. "Pixka bat es mucho", 1 maila eta azpimailak garatu eta hornitu behar direla, elebakarrak euskarara erakarri behar direla, euskaraz jarduteko oinarri-oinarrizko gaitasuna behintzat lortu behar dela... Tira, ez dut ezetzik esango, baina:
  • Orain arte euskarara hurbildu ez diren elebakar askorekin -benetan "hurbilduko" badira- lan egin beharko da, eta ezagunak ditugu aspaldian kolektibo horretan  aurkitzen diren jarrerak, jokaerak, aurriritziak eta lan egiteko zailtasunak. Materialak eta (azpi)mailak egokitzeaz gainera, nago ez ote ditugun beste gauza batzuk ere egokitu beharko. Euskal mundura "erakartzeko" ahalegina egiteko prest egongo gara gehienok, baina ez da samurra izango.
  • Oinarrizko komunikazio-trebakuntza batekin konformatu beharko dugu askoren kasuan. Ondo, beti ez gara ibiliko "dena ala ezer ez" horretan. Baina oinarrizko behar izan komunikatibo horiek ondo identifikatu eta horra begira jarri beharko ditugu jarduna, metodologia eta tresnak. Dudan nago hala ere oraingo egiaztapen eta diru-laguntzen sistemek horretan lagundu edo lana kakaztu noraino egingo diguten.
  • Nik neuk beti pentsatu dut inor "euskal mundua" deritzan honetara ekartzeko biderik eraginkorrena hark "mundu" osasuntsua, bizia, komunikatua, ikusgarria eta irekia ondo-ondo ikustea dela. Eta ez naiz ausartzen esatera adjektibo horiek euskaldunen komunitatearen oraingo deskribapena egiteko onenak direnik.

Edonola ere, solasaldi interesgarria izan genuen Baztarrikarekin. Lehen esan dudan modura estimatzekoak dira horrelakoak, betiko hasiera ekitaldietako zeremonia-diskurtsoetatik aparte. Eta askotan ez bezala, komunikaziorako ateren bat irekita dagoela dirudi behinik-behin.

Horrezaz gain, Osak Euskara21 ekimenarren berri eman zigun labur-labur, aurrekoarekin luzatu egin ginen eta ez zitzaion tarte handirik geratu. Funtsean webgunean dagoen informazioa eman zigun eta horren ondoren parte hartzeko gonbidapena luzatu zigun guztioi eta gonbitea luzatzeko gonbitea ere bai, hemen doa beraz.

Erakunde eta sektore gehiagotako jendearekin ere arituko ei dira horrelakoetan. Beraz, zuetako inork horrelako batean parte hartu eta zerbait komentatu edo osatu nahi badu, hemen ere kantxa daukagu.

Egunerako dekalogoa

Gaur Euskararen Nazioarteko Eguna. Eta urtero bezala han hemenka topatuko ditugu kontzertuak, hitzaldiak, sariak, kanpainak, afariak eta egun horretan jende guztiak aipatuko duen hori aipatzen denean norberak ere zerbait egin duela pentsa dezan egin daitezkeen klase guztietako ahaleginak.

Nik neuk urte guztia kontuarekin eta egun hori deskantsurako nahi nuke. Baina gaur Enric Serraren Aprendre llengües blogean mezu pare batean Katalunia partean dekalogoak egiten dabiltzala ikusi dut. Kataluniako unibertsitateetako hizkuntz-zerbitzuek GELArekin (Grup d'Estudi de Llengües Amenaçades) batera egin dute bat, eta bestea Isidor Marik proposatu zuen duela urte pare bat.

Dekalogoak, kartilak eta mandamenduen zerrendak ez ditut irla batera eroango nituzkeen genero testualen artean, baina gaurko eguneko solemnitate ikutuarekin ondo ematen dutela, eta pottoki erretxinarena ez egitearren, botako dut neure aletxoa eta lehenegoa dekalogoa itzuli/bertsioneatuko dut. Biba festa!

Hizkuntz jasangarritasuna (sostenibilitat lingüística) dabil leiv motiv bietan. Decàleg per la sostenibilitat lingüística honek unibertsitari eta hiritar guztiei hau eskatzen die

1. Hizkuntza guztiak errespetatzea;
2. Norberaren inguruko hizkuntzetan interesatzea
3. Hizkuntza gehiago ikasteko erreparorik ez izatea;
4. Hizkuntzetan dauden jakintza-iturriei uko ez egitea;
5. "Minoritarioei" ahotsa ematea;
6. Hizkuntza menperatzaileak ez inposatzea eta mehatxatutako hizkuntzak sustatzea;
7. Entzungo dizutenen hizkuntzaren erabilera aintzat hartzea eta errespetatzea, baita hizkuntza txikien kasuan ere;
8. Munduan zehar dabiltzanean aniztasun linguistikoa praktikan ipintzea;
9. Euren askatasun espazioari eustea, hizkuntza bera;
10. Inori hizkuntza bat ikastea eta erabiltzea ez galaraztea;

Tira, aletxoa botata, eta baten bati kartel polita egiteko ideiaren bat eman badio, pozik. "Bart ze lo ona!" itzartuko naiz bihar.