internet

Teaching english British Council eta BBCren artean atondutako ataria da. ELT (English Language Learning and Teaching, ingelesaren irakaskuntza alegia) mundurako baliabideak, foroak eta informazio iturria izan nahi du.

Lau atal nagusi ditu:

1. Think. Irakasleen artikuluak eta gogoetak irakaskuntza, praktika eta metodologiaz
2. Try. Materialen eta ideien bilduma.
3. Talk. Foroak, blogak eta taldeak irakasleentzat
4. Transform. Irakasleentzako informazio eta kontsulta zerbitzua.

Bigarren irakaskuntzako irakasleei zuzenduta dago gehien bat, ingelesa ama-hizkuntza ez daukatenak, baina oro har ingelesaren irakaskuntzan diharduten guztientzat ere baliagarria izan daitekeela diote.

Webgune irekia da, irakasleei aukera ematen zaie parte hartzeko euren artikuluak, ideiak eta baliabideak partekatuz, eta dagoeneko (ingeles apur bat jakinda) hizkuntzen irakaskuntzan dihardugun guztientzat egon daitezke baliabide interesgarriak. Terminoen glosario hau,  jardueren bilduma hau edo lehengo egunean LdeLenguan entzun genuen Mario Rinvolucriren bloga bezala.

BBCk "karraju" bat montatu du alegia, gureak engainatzen saiatu beharko dugu. ;-)

Aspaldian ezaguna, baina kasu handirik egin barik gaur Igor Leturiak eta Sustatuk gogorazi arte. Euskal Encodings erabiltzaile euskaldunen komunitatea da, P2P zerbitzuen bidez, Emule batez ere, euskarazko serieak, filmak eta edozelako bideo emanaldiak grabatu edo ripeatu (gazt, eng) ondoren sarean zabaltzeko.

Katalogoa ikusita denetarik daukagu, eta asko:

• Animazio serieak
• Animazio filmeak
• Irudi errealeko serieak
• Irudi errealeko filmeak
• Kirolak
• Komikiak

Uste dut Emuleren funtzionamenduak euskal internauten artean -baita euren burua analfabeto digitaltzat aurkezten duten askoren artean ere- ez lukeela azalpen gehiegirik behar. Seguru blogak, wikiak, sare sozialak, podcastak eta oro har internet-en inguruan hainbat arazo eta zalantza plazaratzen dituzten askok badakitela zein den pelikula, diskoa edo liburuak mandoari enkargatzeko prozedura, jakin eta egin (ala ez?).

Edozelan ere, zerbitzu eta programa hauen legalitatea, polemikak eta kontuak gora behera (Igorren mezua irakurtzea gomendatzen dizuet, kontzientzia arazorik balego-edo), P2P sistemak oso bide interesgarri eta eskuragarriak izan daitezke bideo luze eta kalitatezkoen banaketarako, eta ez soilik "pirateatutakoak". Izan ere, badira euren edukiak zabaltzeko P2P protokoloak aukeratu dituzten telebistak, aplikazioak edo bideo-zerbitzuak.

Gurera etorrita, adibidez, HABEk antolatzen dituen hitzaldien bideoak (total, liburutegitik debalde eskuratu ahal baduzu, zer dio sarean ipintzen badira?), edo euskaltegietan dauzkagun pelikula horiek guztiak (Aizu! DVDa kopiatu eta bidaliko didazu, faborez?) edo kilobiteen tonak pisatzen duten material horiek guztiak (eta zelan bidaliko dizut?) banatzeko aukera interesgarria da. Gainera, susmoa dut balizko erabiltzaile askok ez luketela honetarako prestakuntza gehiegi beharko, bakar-bakarrik etxerako egiten dena lanerako ere egin daitekeela konturatzea.

Igual opari bat egingo diet P2Pren bidez hemen dabiltzan laguntxu biri.

Santurtziko Udal Euskaltegikoak serio dabiltza azkenotan irakaskuntzarako baliagarria izan daitekeen software-a erabiltzen eta euskaratzen.

Moodle-en itzulpenaren ardura nagusia aspaldi hartu zuten eta hor dabiltza programa bera eta dokumentazioa itzultzen. Eta orain gauza bera egin dute Joomla! CMSarekin.

Moodle une honetan seguruenik LMS (Learnign Management System: Ikaskuntza kudeatzeko sistema) ezagunena bada. Joomla! CMS (Content Management System: Edukiak kudeatzeko sistema) zabalduenetakoa da. Karrajuan ere egin dugu proba.

Erraz esanda. Webguneak eta interneteko atariak sortzeko software-a da Joomla! Oso erabilgarria eta erabilia irakaskuntza munduan ere. Hainbat webgunea egin dira honekin: Asmoz fundazioa, Elgoibarren orainkaria, Luis Briñas eskola, eta Santurtziko Udal Euskaltegiaren webgunea bera adibidez.

Inork bloga baino gehiago eskaintzen duen webgunea egiteko asmoa badu (pertsonala, euskaltegiarena, talde edo elkarte batena...), eta bricolage informatikoarekin ausarta bada, tresna ezin egokiagoa du Joomla! hau webgune txukuna erraz asko egiteko. Software librea eta euskaratua gainera. .

Gogoratu interneteko ostatzea kontratatu behar duzuela horretarako. Hau da, ez dela ordenagailutik funtzionatzen duen software-a.

CMSen inguruan inoiz ez dugu aipamen handirik egin, zerbait apuntatzeko horra beste aukera pare bat webgunea montatu nahi baduzue:

• Drupal. Berton karrajuan erabiltzen duguna. Joomla!ren moduko CMSa da. Instalatzen eta konfiguratzen zailagoa, baina oso malgua eta indartsua. Oinarrizko testuak euskaratuta daude asko, ez denak. Hala ere, moduluen eta konfigurazioaren arabera norberak euskaratu edo egokitzeko aukera ere ematen du.
• Wordpress. Blogak egiteko softwarea da gehien bat. Oso erabilia eta garatua. Blogaz gain bestelako edukiak gehitzea ere ahalbidetzen du. Euskaraketa plantila eta bertsioaren araberakoa izaten da. Gabriel Aresti euskaltegiaren webgunean daukazue adibidea.

Askoz gehiago daude. Azken batean aukeraketa norberak behar eta ahal duenaren araberakoa da beti ere. Bestela beti daude web2.0 zerbitzuak, eta horrekin nahikoa ez, eta teknologiarekin ausartak ez bagara, profesionalengana jotzea daukagu, horretarako daude eta.

CMSekin endredatzen hasteko gogoa piztu bazaizue BloGestores bloga gomendatzen dizuet. Artikulu hau gehien bat.

Eta orain eztabaida hasi daiteke. Zein da CMS onena, zurea ala nirea? ;) 

Berria ibili da sarean han eta hemen aste honetan. Euskarazko edukien bilatzailea jarri du sarean Elekak. Elebila.

Interneten euskarazko testu eta edukietara mugatzen du bilaketa lana. Elebilaren azalpenean diotenez abantaila bi eskaintzen dizkigu: batetik, hizkuntza askotan berdin idazten diren hitz arrunten edo izen propioen bilaketan euskarazko testuetako emaitzak ematen dizkigu, Vigotsky adibidez. Bestetik (interneten askotan estimatuko genukeena), bilaketa batean hitz erroa nahiz deklinatutako formak bilatzen ditu. Adibidez, beste bilatzaileetan ez bezala, euskaltegi bilatuz gero, emaitzetan euskaltegi, euskaltegia, euskaltegiak... agertzen dira.

Proiektu honek beste adar bat eduki du, CorpEus, internet euskarazk corpus gisa erabiltzeko aukera ematen digun zerbitzua.

Kasu bietan, ez dut uste aplikazio didaktikoak aurkitzea zaila suertatuko denik. Boteprontoan:

• Hitz edo esakune baten erabileraren laginak edo adibideak aurkitzea. Hiztegiaren edo hizkuntz formen lanketa eta kontsultarako. Elkar sartuta adibidez.
• Bilaketa horietako emaitzak ikasleak forma baten funtzionamenduaz hausnartzeko erabili.
• Gai baten inguruko dokumentazioa edo testuak.
• .... (bota ba!)

Olentzerori eskatzen jarrita, ondo egongo litzateke Technorati edo Google BlogSearch-en moduko bilatzailea ere edukitzea, bilaketeetara RSS harpidetza eskaintzen duena.

Ez da gutxi egin dutena hala ere, eta atera diezaiogun etekina daukagunari.

Iñaki Muruak bota du ideia bere blogean. Zergatik ez erabili Wikipedia euskaltegietan?

Kasu ezaguna aipatu du. Andaluziako Niebla herriko eskola batean bertako umeek idatzi zuten Nieblari buruzko sarrera, eta esperientzia hori nahikoa ezaguna egin da hezkuntzan wikiak eta Wikipediaren aplikazioaren eredu modura. Eta geurean ere halakorik ezin dugu egin?

Euskaraz ere badaukagu geure wikipedia, hainbat lagun dabiltza artikuluak idazten eta apurka-apurka osatzen. Euskarazko informazio iturri oparoena egin daiteke horrela interneten. Baina kolaborazioa behar da.

Gure ikasleen artean denetik dakien jendea daukagu. Inguruaz nahiz norberaren espezialitateaz. Ikasleek, goi mailetan gehien bat, euskaraz idazteko gaitasuna eta praktikatu beharra daukate. Benetako gauzak idaztea, publikatuko direnak eta inorentzat baliagarriak izan daitezkeenak, jokabide didaktiko interesgarria eta eragingarria izan daiteke. Kolaboratzeko arrazoi faltan ez gaude behintzat.

Iñakik polita izan daitekeela esan du, nik gehiago esango nuke, baliagarria, motibagarria eta praktikoa.

Ideia batzuk motorra berotzen hasteko:

• Wikipediaren edo wikien inguruko atazak edo ikasmaterialak sortu, girotzeko, trebatzeko eta informatzeko.
• Zirriborroak egiteko wikiak sortu debaldeko wiki-zerbitzuren batean (wikispaces, webpaint), ohitura hartu, idazten dena atontzeko, eta publikatu aurretik feedback-a jasotzeko.
• Norberari interesatzen zaion informazioa bilatu, eta hutsuneak apuntatu. "Zer falta da?" "Idatziko dugu?".
• (Euskal) Wikipediaren inguruko hitzaldiak edo aurkezpenak egin euskaltegian. Batek baino gehiagok gustura emango lukeela egingo nuke.
• Norberaren euskaltegiaren sarrera egin.
• Euskaltegi sarrera osatu. (Bai, hobe genuke inor endredatu baino lehen guk geuk egitea, bai).
• ...Gehiago?

Lehengo egunean "Foro de idioma vasco" izenekoa aurkitu genuen sarean. Hizkuntzen ikaskuntzaren inguruko webguneak eta zerbitzuak aspaldian dira ezagunak sarean.Web2.0 honekin zerbitzu berriak hasi dira agertzen, gehienetan aukera ugari eskaintzen dituzte: hizkuntz-trukeak, praktikatzeko taldeak, irakasleen eta tutoreen direktorioak, txat-ak, baliabideen gidak,... ikasteko halako sare sozialak dira gehien bat.

Bildu.net-en eta Del.icio.us-en markatu ditut batzuk eta hemen behean ipini dut "linkroll-a", esteken zerrenda. Gehiago deskubritu ahala hemen agertuko dira. Eta gogoratu, zeuek ere markatu ahal dituzue: "saresozialak" eta "hizkuntza" etiketak erabili.

Xuxen zuzentzaile ortografikoa aspaldian dugu ezaguna. Urteak dira word-ekin erabiltzeko lehenengo bertsioak plazaratu zirenetik. Produktua etengabe garatzen jarraitu dute eta gaur egun bertsio ugari ditugu: Ms office, openoffice.org, QuarkXPress, Mozilla Thunderbird, eta abar. Hemen dauzkazue ikusgai:

• Euskarazko Softwarea

Asteon berriz, aukera berria zabaldu dituzte, zuzentzailea on-line erabil daiteke www.xuxen.com gunean, Firefoxerako Euskalbar tresna bikainari gehitu diote, eta Google-eko orrialde pertsonalizatutarako gadget bat sortu dute.

Hemen daukazue informazio gehiago:

• Elekak XUXEN erabiltzeko aukera gehitu du Euskalbarren eta Google-en (sustatu) 
• Xuxen erabiltzeko erraztasunak (erabili.com)

Bestalde, duela hilabete batzuk Librezale.org-eko jendeak Firefox nabigatzailean erabiltzeko egokitzapena egin zuen. Oso praktikoa blogak, erantzunak eta nabigatzaileetan zabaltzen diren era guztietako formularioetan erabiltzeko. Proba modura zabaldu zen, nik erabili dut, eta erroretxo batzuk dituen arren lagungarria izaten da oso.

Hemen daukazue hartaz Sustatun zabaldu zen berria:

• Jarri Xuxen zuzentzailea Firefox nabigatzaileetan