erabilera

Pentsatzeko

Egunotan Eusko Ikaskuntzak eta Euskal Kultur Erakundeak egindako Euskal nortasuna eta kultura XXI. mende hasieran ikerketaren berri zabaldu da hedabideetan.

Titular erakargarriak eman dizkigu alde batetik:

• Herritarren herenek uste dute Euskal Herria zazpi lurraldek osatzen dutela (Berria)
• El euskara es referente ineludible de la identidad y cultura vascas (Gara)
• Euskal Herria zazpi lurraldek osatzen dutela uste dute herritarren %30ek (Eitb24)

Baina alarma piztekoak ere ekarri ditu:

• Un estudio advierte de que «la identidad y la cultura vasca están en una encrucijada» (Deia)
• La encrucijada identitaria: Un estudio de Eusko Ikaskuntza sostiene que la identidad y la cultura vascas se hallan en crisis (El Pais)
• Eusko Ikaskuntza señala el «conflicto» como un obstáculo para la «nueva identidad» vasca (El Correo)

Istorio bakoitzean nork berea azpimarratzeko erraztasuna ez da orain gure hedabideetan deskubrituko dugun joera. Seguruenik ikerketaren ondorioak titular horien arteko batez besteko gazi-gozoa izango dira beste ezer baino gehiago. Beti bezala, norberak irakurtzea (jaitsi, PDF, 11 mb), irakurri dena zabaltzea eta besteekin alderatzea izaten da erremedio onena (webdosazero, horretarako zelako inbento ona!).

Niri adibidez, gaurko Gararen paperezko edizioaren 7. orrialdean titularreko grafiarekin agertzen den honek iratzarri dit sentsorea:

La mitad de los vascos ni se plantea aprender euskara porque «no lo necesita»

El trabajo de Eusko Ikaskuntza y Euskal Kultur Erakundea sobre el conocimiento de euskara arroja datos preocupantes, aunque de sobra conocidos. Apenas un tercio de la población de Euskal Herria conoce el idioma del país y más de la mitad no sabe ni entiende una palabra. En la CAPV y en Nafarroa son los jóvenes quienes más saben y aprenden euskara, mientras que en Iparralde es la población adulta la que mantiene el idioma. El euskara no cala entre los nuevos inmigrantes; el 86% no lo conoce. Muchos declaran su voluntad de aprender euskara, pero el deseo no termina de materializarse en nuevos euskaldunes. Da más lugar al optimismo el 87% favorable a que sus descendientes lo aprendan. Es destacable que casi la mitad de los vascos no tiene intención de aprenderlo. Este grupo considera que no lo necesita y prefiere usar su tiempo en otra cosa. Otro dato interesante: un cuarto de los euskaldunes se han sentido discriminados por hablar en euskara. En Nafarroa el procentaje es mayor, sobre todo entre los jóvenes.

Hau gurean pentsatzeko makina martxan ipintzeko seinalea da, ezta? Ni Tirakan lehengo egunean agertu zen honi tiratzen hasi naiz, pistaren bat emango digula uste dut:

Borondaterik gabeko motibazioa

Pistak, edo azkenotan erraz egiten duguna: etsipenean jausi. Zuek esan.

Linguanet

Karrajua soziolinguistikaren inguruko gunea oraindinokarren bilakatu ez den arren, horrelakoetan interesa edukitzen dugu. Horrela bada, Linguanet ikastaroko antolatzaileek bidali diguten deialdi hau gustura zabalduko dugu:

Lan mundua euskalduntzearen arloa euskararen normalizaziorako oso garrantzitsua da. Enpresetan lan handia egiten ari dira arlo honetan eta horren erakusle da euskara lan hizkuntza gisa erabiltzen duten eta erabiliko dutenen kopura gorantz doala dioen datua. Hala ere, oraindik lan handia dago egiteke.

Soziolinguistikako formazioa lan munduan ezinbestekoa da, ez soilik enpresetan diharduten teknikarientzat, baita koordinatzaileentzat, beste arlo batzuetan ari diren euskara teknikarientzat eta arloan bertan lan egin nahi dutenentzat ere.

Hori dela eta, Eusko Ikaskuntzaren Asmoz Fundazioak eta Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak Emun, Elhuyar eta Artez elkarteekin elkarlanean Linguanet Internet bidezko Lan Munduko Hizkuntza Plangintza ikastaroa antolatu dute. 50 ordutako ikastaro honek, euskara planen inguruko oinarrizko ezagutza teorikoa eskainiko du internet bidez eta eguneroko praktiken esperientziak ezagutzeko aukera, aurrez aurreko hiru tailer praktikotan izango da. Ikastaroak pedagogikoki, formazio malgua, arina eta trinkoa eskaintzen du.

Otsailaren 26an hasi eta maiatzaren 31ean amaituko da eta izen ematea, otsailaren 1ean zabalduko da.

Informazio gehiago nahi baduzue, gurekin harremanetan jar zaitezkete;

Elixabet Almandoz
Eusko Ikaskuntzaren Asmoz Fundazioa
Asuncion Etxea
Jose Elosegi Alkatearen Etorbidea, 275
20015 DONOSTIA
Tel. 943326398

linguanet[abildua]asmoz.org
http://linguanet.asmoz.org/

Beldurrak kentzen

Tandem fundazioko Jürgen Wolf eduki genuen hizlari atzo Santutxun. Berbalagunak antolatuta Euskaraz hitz egiteko beldurra nola galdu lelo erakargarria zeukan hitzaldiak, berbalagun eta euskaltegian ikasle dabiltzanentzat gehien bat.

Neuri ere interesatzen zitzaidan kontua. Tandem-i buruz zerbait entzun dut inoiz. Hizkuntz elkartrukeak antolatzen dituztela, hainbat herritan zabalduta daudela, mintzalagunen inspiratzaileak direla,... Hala ere, ez da bigarren hizkuntzaren ikaskuntzaren munduan sarri entzuten den izena, eta zerbait desberdina aurkitzearren edo.

Eta zerbait desberdina bai..., eta ez.

Ingelesa eta beste

Francisco Muñozen blogaren bidez artikulu hau topatu dut: ¿Por que los españoles no aprendemos a hablar ingles?. Meneame-n ere zabaldu da eztabaida. Hasiera baten gurearekin loturarik ez daukala pentsatu daiteke, baina azken baten Iberiar penintsulako biztanle askok ama-hizkuntza ez dauzkatenak ikasteko dauzkaten arazoez ari dira. Hegoaldean behintzat ez nuke esango hor esan direnetatik oso urrun gaudenik, gaztelania ama-hizkuntza daukagunnok behintzat. Betiko topiko-astakeria batzuk kenduta, aipatu/antzeman diren jarrera batzuk behintzat ezagunak egin zaizkit: hitz egiteko eta praktikazeko lotsa, beharrik gabe ezin ikasia, hizkuntza zaila izatearen ustea, pertsonaia publikoen eredu txarra, .... Egun baten ingeles irakasleak eta euskara irakasleok batuta antzerako pasadizoak aterako genituzkeela uste dut.

Albotik baino ez bada ere, beste gogoeta bat etorri zait hau irakurrita. Euskara bertoko hizkuntza dela etengabe aldarrikatzen dugu, geurea, hemengoa. Diskurtso maila afektiboan batez ere horrela zabaltzen dugu. Baina, maila teknikoan, hau da, klase-jarduera antolatzean, hurbiltasun tratamendu hori ematen diogu? Ikasleak askotan ez ote dauka ingelesa bezain urruneko hizkuntza ikasten duen sentsazioa? Geuk ere neurri baten ez dugu sarri errealitate hurbiletik urruntzen?

Lau kasurekin saiatuko naiz esan dudana ilustratzen:

• Lehenengoa ez dut esango konstatazioa denik, baina azkenotan kasu batzuk ikusi ditut. Gaztelania ez beste ama-hizkuntza daukaten eta euren herritik duela hamar urtetik behera etorritako batzuk ezagutu ditut (alemaniarrak, ingelesak, poloniarrak,...) euskara ikasi eta, hala iruditu zait niri behintzat, hemengoek baino zailtasun haindiagorik izan ez dutenak. Badakit hau ez dela berez esanguratsua eta ondorioak ateratzeko iturri sendoa, baina ilustratiboa da.
• Iñaki Gaminde hizkuntzalariari entzunda beste bat. Bilboko gaztelanian "zarama" hitza ezaguna izan da, edade batetik aurrerako bilbotar askok behintzat "zarama" eta "zaramero" hitzak ezagutu dituzte. Baina Bilboko euskaltegietan askotan "zakarrontzia" eta "zaborrontzia" berbak zabaldu dira "zarama"ren kaltean. Anekdota baino ez dirudi, oso kasu zehatza eta beharbada apur bat estututa ekarri dut. Nik jarrera baten ispilua dela susmatzen dut hala ere. Euskara sarritan mitologia afektibo baten kokatzen dugu, baina errealitatean suertatzen zaizkigun agerraldien aurrean ez dugu jakiten didaktikoki zelan jokatu.
• Niri aste honetan gertatutakoa. Irakasle pare batekin ikasleak bistan eta eskuan daukagun zerbait zelan egiten den azaltzeko gaiak eta gauzak topatzen. Mila ideia: argazki baten dagoena azaldu, arraultza zelan frijitzen den, .... kasu gehienak errealitatean berton erakusteko antzerkia edo egoera fortzatzea eskatzen dutenak, ikasleari zer eginean sartzeko oztopoak ekarriko dizkiotenak. Ahoz gora pentsatzen gabiltzala, mahai gainean mugikorrak dauzkagu... Ez du ba jendeak mugikorrean gauzak zelan egiten diren azaltzen aparatua eskuan darabiltela besteak entzun eta ikus dezan? Errezeloa eman digu aukera honek. Arruntegia. Tontakeria dela pentsatuko dute. Ez dugu materialik prestatu behar,... Euskara fikzioa egiteko baino ez dugu erabiliko akaso? Ala errealitatera ekartzeko geuk ere arazoak dauzkagu?
• Azkena neuk barik, Plisti-plastak azaldu du azken artikuluan. Bota duen galderak tak! egin duela uste dut. Dinosaurioa zelan egiten den ikusten duten umeak zertan dabiltza? Dinosaurioa egiten? Ingelesa ikasten? Gramatika lantzen? Seguruena, hizkuntzaren bidez zerbait ikasten. Hizkuntza hori zein da? Errealitatera ekartzen duguna.

Ez dakit beste inork inoiz honetaz pentsatu duen. HABEren formazio bideoen bildumako ale baten antzeko kontu bat plazaratzen entzun nion Ernesto Matin Perisi aspaldi. Martzianoen hizkuntaz ziharduen hark.

Ikusten duzuenez momentuko gogoeta izan da, gauza bat ikusita gogora etortzen diren hariekin osatuta, ez dogmarako sententzia inola ere. Pentsatzen eta komentatzen hasteko atxakia besterik ez.

Zapatuko plana

Mintzalagunblogak zapaturako kanpainan dabiltza.

• Gero eta gutxiago Iruñeara joateko!
• MINTZA EGUNA
• Berbalagunok Iruñerrira, MINTZA EGUNA da eta! 
• MINTZA EGUNA, BADATOR
• MINTZA EGUNA IRUÑERRIAN EKAINAREN 6AN
• EUSKAL HERRIKO 1. MINTZA EGUNA

I. mintza-eguna dugu, Euskal Herrian mintzapraktika egiten dabiltzanak ez dira bigarren dibisiokoak daborduko, eurek ere euren eguna daukate orain.

Egun hau ez da bereziki nabarmenduko ez ohiko prentsan ez euskalgintzaren medioetan seguruenik. Partaide kopurua ere ez da inondik ere Ibilaldia eta enparauen bestekoa izango. Partaideok gainera ez dira joango medioetan bala-bala dabilen makrojai batera, euren betiko jarduna beste leku baten egingo dute beste barik, jai giroan eta lagungiroan,... eta seguru egun honetan inor ez dela kexatuko jendetza bai baina denak erdaraz eta halakoekin.

Euskalgintzak eta euskaltegiok gutxietsitako fenomenoak izan dira mintzalagunen kontu hau eta  orohar euskara praktikatzearena. Eta ez dut zergatia ondo ulertzen.

Euskara erabil dadin bi gauza behar dira besteak beste: hizkuntza ondo jakitea, eta hizkuntza erabiltzeko aukerak. Hizkuntza praktikatzea ezinbesteko osagaia da bigarren hizkuntzaren ikaskuntzan, hori Kutsidazu bidea Ixabel-en protagonistatik hasita umea EEBBra bidaltzen duten gurasoetaraino asumitzen da. Motibazio pittin bat daukan edozein ikaslek bilatuko du praktika hori. Ez dugu ezer deskubritu ez baina hizkuntza ondo menperatzeko tresna bati ez diogula behar besteko garrantzirik ematen sumatzen dut.

Bestalde, gurea bezalako hizkuntza baten kasuan praktikak beste bide bat zabaltzen du, hizkuntza praktikatzea erabiltzea da, eta praktikatzen duten horiek gutxi-asko erabileraren kantitatea ez ezik, euskaldunen arteko harreman sareak, hizkuntz ohiturak eta harekiko jarrerak ere onerako ari dira aldatzen, ikasi dutenari zentzua ematen eta sarritan (neure berbalagunekin konprobatu dut) gurditik tiratzen ere bai: jende gehiago ekartzen eta animatzen eta irudi positiboa ematen.

Ez dira hauek bakarrik euskara salbatuko dutenak seguruenik, eta Iruñean batuko diren berrehun, hirurehun edo laurehun lagunei Ibilaldietako milaka partaideen besteko zorionak, eskerrikaskoak eta bibak ez zaizkie dedikatuko. Ez dute espero izango gainera, ezta eskatuko ere. Euskaraz egiten, lagunartean eta jende berria ezagututa zapatua gustura emanda konformatuko dira.

Ez dakit zergatik baina niri zapatuko planak beste askok baino ilusio gehiago egiten dit. Burlatako aperitifagatik igual? Ala Atarrabiko bildotsa izango da?