Blogak

Pregoiak eta txupinak

Urte berria hasi da gaur ofizialki, 2010-11 ikasturtea alegia, EAEn noski. HABEk txupinazioa bota digu azken urteotan legez, Gasteizen aurton.

Polemika barruntatzen zen aurten diru-laguntzen murrizketak direla eta, baina odolik ez da ikusi gaur (arte). Seguruenik udan ohikoa dena baino lan gehiago egin behar izan dute hainbatek, eta irailaren 10era bake-legean ailegatzea lortu da, gaurko prentsaurrekoak hori pentsatzeko bidea eman dezake behintzat.

Bestela, zeremoniaren pisu nagusia pregoia eta txupinazoan jarri da. Bilboko Aste Nagusiaren antzera, Ernesto Martin Peris irakaslea pregoilari, eta Blanca Urgell kontseilaria txupinera. Ostean pintxoak eta tragoak, festa-giroan ez nuke esango, kon-pintxeoan utziko dugu kontua.

Zeremoniazalea ez bazara, pregoilariaren hitzak izan daitezke erakargarriena, joateko motiboa. Ikasgelan hizkuntza erabiltzea zer den eta zertarako-zergatik kokatzen saiatu zaigu kataluniarra, eta honakoetako zeremonialitate-testuingurua gorabehera (diskurtso irakurriak, formalidadea, zeremoniaren pisua eta arreta non-zertan dagoen...) iruditu zait hizkuntzen ikas-irakaskuntzan azkenengo urteotan mahai gainean ditugun ideiak, diskurtsoak eta oinarriak azaltzeko konpendio-hitzaldi interesgarria egin zaigula.

Ideia batzuk memorian jasota: hizkuntza erabiltzea hitz egitea baino gehiago da, ez da produzitzea soilik ganera, eta horrela ikusi beharko genuke, izan ere, hizkuntzaren eskurapena ez da burutzen soilik partaidetzarekin, hizkuntza modu pasiboan erabiltzea ere erabiltzea da eta.

Bestalde, erabilera eta ezagutza ez dira aparteko munduak, erabilera hizkuntzaren ezagutza da azken batean, eta hizkuntza erabiltzea ez da soilik hizkuntza praktikatzeko modua, hizkuntza ikasi eta aktibatzeko unea eta bidea ere bada, eta hala saiatu da frogatzen adibide batzuekin.

Funtsean, azken urteotan didaktikaren munduan predikatzen diren hainbat ideia (ustez) ezagun jaso eta josten saiatu da Martin Peris, eta non-zertan aplikatzen-agertzen diren erakusten saiatu ere bai.

Hori izan da niretzat pregoiaren alderdirik interesgarriena. Ez du ideia iraultzaile berririk plazaratu, ezta klaseko arazo guztiak konponduko dizkigun metodo-bide-truko sekreturik erakutsi ere, ez, azken batean predikatzen-asumitzen (omen) dugun hori guztia praktikaraino eraman edo praktikan ikusteko saioa besterik ez du egin, laburra akaso, beste testuinguru batekoa (gaztelaniaren irakaskuntzan), baina hobekuntzarako bide nagusia une honetan seguruenik: egiten duguna pentsatzen dugunaren markoan kokatu, aztertu eta hartaz gogoeta egin, geure koherentzia aztertu, eta geure usteak konprobatu.

Dena den, akabuan pentsatzen geratu naiz zein izaten ote den horrelako hitzaldien emaitza. Erreakzioetan ohikoak izaten dira hitzaldiaren estiloagatik edo hizlariaren izenagatik bakarrik berehala loreak botatzen hasten direnak, harago joan barik. Beste batzuk erraz hasten dira "bainak" topatzen: "horrek guretzat ez du balio", "bai, baina hori nire ikasleekin...", "baina hori ez da berria".... Sententzia batzuk ere tradizionalak izaten dira: "Betiko txapa" (didaktika noski), "honek zer esango digu guri ba?" eta abar.

Ez naiz inor kritikatzen hasiko, baina uste dut didaktika kontuek ikas-irakaskuntzan ardaztuta dagoen sektore batean bigarren plano batean jarraitzen dutela, eta hori ez dut uste ona denik. Didaktikari eman nahi omen zaio bultzada HABEtik. Tira. Alde guztietatik dago zer aldatu asko: jarrerak, diskurtsoak, estiloak, ikuspegiak....

Eguneraketa: Martin Perisen hitzaldia gustatu zitzaienek, edo ideiaren bat bueltaka dabiltzanek, edo galdu zutenek lehengo urteko Simposio ELEko (pdf) bideo hau ikus dezakete. Ez da berdina, baina lehengo egunekoan jorratu zituen ideia batzuk landu zituen M. Perisek.

Hamar-hamaika

Urte berri on!

Badakit urte hasiera ofiziala hemendik lau hilabetera dugula, baina gure mundu honetan urtea udazkenarekin batera hasten dela esango lukete zantzu gehienek. Gainera, hemendik zerbait idatzi dugunetik urtebetea pasatu dela pentsatzeko modua ere egon daiteke, je, je...

Ikasturte berria, ikastea urteka banatu daitekeen prozesua dela adierazten edo, eta urte berri honetan euskara ikasi nahi duenak zer du ba?

Seguru asko orain artekoaren zikloan sartuko gara berriro: eman izena-ka hasiko zaizkigu mintzo kartelak eta irrati-telebistetako ziriek, euskaltegi- erroa adlatiboan hasiko da jokatzen eta horrela.

Baina aurten jakin beharreko batzuk oraindik.

• Krisiak zer ekarriko du? Administrazioek nondik sartuko dute artazia (sartu, sartuko da eta)? Diru-laguntzak, ratioak, modulazioak, eskaintza berriak...?
• Euskara ikastera bideratzen duten estimuluek horretan diraute? Aldatu egingo dira? Onerako, txarrerako edo espero ez den norabide batean? (Bai, jendea etorriko da euskaltegira? Galdera hori barruan doa)
• Ikasteko erak aldatu egiten ari direla nabarituko dugu? Aldaketak etorriko dira? Ikastea era zabalago batean ikusten hasiko gara? Ala, segituko dugu pentsatzen ikastea klase-talde batean irakasle batekin egin eta ordutan neurtu daitekeena dela batez ere. Kontraerreforma baten zantzuak badabiltzala esango nuke (horraino irakurriko dut).
• Ikusiko dugu jende gehiago euskaraz gauza gehiago eta hobeto eta erosoago egiteko gauza dela eta gauzok egin egiten dituela?

Horixe bada, urte berri ona izan dadila hau.

Artaziak, krisia eta enparauak: euskaltegien prentsaurrekoa

EAEko euskaltegi pribatu homologatuek prentsaurrekoa egin dute gaur goizean. Datorren ikasturterako finantziazioa oraindik argi ez dagoela eta EAEko agintarien ahotik krisi berba eta jarrera kezkagarriak antzeman dituzte.

Prentsaurrekoaren berri oraindik hedabide askotara ez da zabaldu eta hemen duzue zabaldu duten testua:

Euskaltegiek erantzuna exijitzen diote Eusko Jaurlaritzari

 Urte bete igaro da HPSen aldaketa eman zenetik. Orain arte behin eta berriro entzun ditugu honelakoak HPSeko arduradunen ahotik: «Gure nahia garbia da: atzerapausorik ezertan ez».

 Baina euskaltegiok beste era batean bizi dugu hau guztia. Izan ere, gaur da eguna oraindik ere ez dakiguna zein izango den 10-11 ikasturtean izango dugun diru laguntza. Hori azken urte hauetan maiatzerako jakin izan dugu, eta horren arabera antolatu dugu hurrengo ikasturtea. Hori dela-eta, kezka oso zabaldurik dago: borondate oneko hitzetatik haratago oraindik ezer ez jakitea oso larria da, hurrengo ikasturtea erabat baldintzatzen duelako. Eta are larriagoa dena, ezer onik etorriko ez den seinalea izan daitekeela susmatzen dugu. Datorren ikasturtea nolakoa izango den ez jakiteak, zalantzan egoteak, atzerapausoak egongo direla pentsatzera  garamatza.

 Bilerak egin, egin ditugu, eta ba omen dago borondatea gauzak bideratzeko. Baina “krisia” berba da etengabe haien ahotik entzuten dugun bakarra.

 Gauzak horrela, euskaltegietara hurbiltzen diren milaka ikasle horiek ordaindu beharko dute krisia berriro ere. Hizkuntza ofiziala den euskara ikasteko orduan beren poltsikotik egin beharko dute ahalegin handiagoa; doakotasunerako bidean berriro ere atzerapausoa emango da. Eta ez ikasleek bakarrik, euskaltegietan lanean ari diren euskara irakasleak, oraindik egoera normalizatua lortu gabe dugunean,  berriro egoera ez egonkor batera, sasoi ilunetara, bueltatzeko arriskua aurreikus dezakegu.

 Are gehiago, egindako azken bileran honelakoak  entzun eta gero: “Legealdi hau txarra izango da, eta aurrekontuetan artazia sartu behar duenak euskalduntzearekiko sentimendurik ez du”.

 Beraz, horren aurrean dei berezia egiten diogu Jaurlaritzari. Hasteko, neurriak har ditzala orain arte lortutakoaren bidean atzerapausorik eman ez dadin. Bigarrenik, sektore honi behar eta merezi duen aitortza eman diezaiola. Eta, azkenik, diru laguntzetatik laguntza iraunkor batera igarotzeko pausoak eman ditzala. Borondatetik eta hitz onetatik ekintzetara pasatzeko unea heldu dela uste dugu.

 Euskaltegiak: Batuz, IKA, Elkarlan, Deustuko Euskal irakaslegoa, Maizpide euskaltegia, Bai & by, AEK

 Artazidunaren sentimenduez ez gara hasiko berbetan. Akaso lehenago artazirik ez ei darabilten batzuen uste eta eginen gainean hasi beharko genuke.

Eguneraketa:

Akademikoa

Ekainaren 22a, udako lehenengo eguna. Urtea abenduan edo ekainean amaitzen ote den ondo ez dakigun latitudeotan itxiera eta despedida ekitaldietarako gorde ohi dira horrelako datak, eta duela egun batzuk gonbidapena heldu zitzaidala halako baterako gonbitea izango zelakoan, eta ez. Donostiako Vitoria-Gasteiz kaletik zetorren gutunazalaren barruan 2010-06-22 Batzorde Akademikoaren bilera irakurri nuen.

2009ko martxotik ez da bildu Batzorde hori, eta honez gero -honegatik eta beste hainbat seinalerengatik- Donostiako Vitoria-Gasteiz kalean gurekin ahaztuta zeudelakoan (han inor bizi ote den dudan ere bai) San Juan bezperaren bezperan gonbitea. Hau menua:

Helduen Euskalduntzerako Oinarrizko Kurrikulua: Egoera: azpimailak, datuak eta lehentasunezko adierazleak, Proposamena: HEOK birbatua, Helburua: HEOK bakarra euskararen herritarren eremuetarako.

Akreditaziogintza: 2010eko gaitasun-proben egoera, Azterketak sortzeko Baliabideen Biltegia (ASBB), 2003ko abuztuaren 6ko Agindua berritzeko proposamena eta lan-egutegia.

Prestakuntza: 2009-2010 ikasturtearen balantzea, 2010 udaldirako egin eskeintza, 2010-2011 ikasturtearen hasiera-ekitaldirako proposamena, 2010-2011 ikasturterako 4. mailako gaikuntza-ikastaroa, Teknikari zein hizkuntza irakasleen etengabeko prestakuntzarako HABE liburutegiaren alerta-sistema.

Tira, sorpresaz beteriko eguna datorrela dirudi. San Juan suaren garra elikatzeko bestekoak ote?

Iradoki, proposatu

Moot hitzaren bigarren adiera euskaraz, Elhuyar hiztegiak halaxe ematen digu. Lehenengoa zalantzagarri, eztabaidagarri dugu. Moodle ezagutzen duzue dagoeneko, Euskadi hitzak jakingo du bakoitzak zer iradokitzen dion. Eta bihar horiek hirurak Errenteriako Tknikan batuko dira.

Ez dirudi plan txarra: iradokizunak eta proposamenak, zalantzak eta eztabaidak, hemen gertu eta Moodle aitzakia: Moodelmoot Euskadi 2010.

Programaren akaburaino irakurtzen baduzue, ikusiko duzue nortzuek emango diogun errematea egunari: Moodle eta sare sozialak euskara munduan. Abel Camachok moderatuta HABEko Mikel Dorronsoro, Ulibarriko Espe Calzada eta AEK-ko Andoni Tolosa. A! Eta haiekin batera Karrajua.org izeneko erakunde baten izenean (SPECTREn moduko bat ote?) Dr. No hau.

Gai ona, hainbat gauzari heltzeko gaitik ihes egin barik. Akaso sare sozialak direla eta HEAren munduan publikoan zerbait esaten eta pentsatzen hasteko. Ikaskuntza informala, ezformala, paraformala edo formalidade bakoaren kontuak kokatzeko agian.  Moodle gurean zertan den neurria hartzeko parada izan daiteke era berean, edo beste barik, hainbat ezagun ezagutzeko parada eta hemendik aurrera zerbaiten bila animatzeko. Zalantzen, eztabaiden, proposamenen, iradokizunen eta halako moot-en bila adibidez.

Errenterian emango dugu eguna bihar azken batean, arrazoi ona Karrajuaren isiltasuna apurtzeko sikieran, ezta?

Bihar arte.

Karakolaren parean

A:  Nola esaten da "caracol"?

B:  Barraskiloa, ba-rras-ki-lo-a.

(A: Hormetan gora ibiltzen diren bitxo horiek izena edukiko dute hizkuntza horretan, eta hauek horrelako bat ikusten dutenean edo jateko biltzera doazenean nola edo hala esan beharko dute haren izena, beraz, horien modura hitz egin nahi badut, jakin beharko dut eurek nola esaten dioten normalean. Nola esan du? Ba-rras-ki-llo-a? Arraroa, bar-askillo, "que asquillo de bar" je, je.. ea gogoratzen dudan. Caracol "bar-askillo" esaten dute orduan. Galdetzen badidate esan behar dut "Barraskiloak asko gustatzen zaizkit", horrela ikusten baditut basko batzuk jaten, esango diet, ea gonbidatzen didaten... edo nauten? Nola esaten da?)

(B: Barraskiloa esaten ikasi behar du honek, ze, horrela dator hiztegian, eta horrela esan du Euskaltzaindiak, seguruenik, begiratuko dut, bueno, orain ez daukat astirik, dena dela, ez badu esan, hobeto barraskiloa esaten bada, ze, bestela nola esango du? Karakola? Ez, hobeto ez. Ez diot esango, bestela nahastu egingo da, gainera, hobeto ez badaki, ondo ikasi behar du hasieratik, gero azterketan "karakola" ipiniko du eta ez da komeni. "Caracol" barraskilloa esaten da, eta kitto. Barraskiloa ala Marraskiloa? Kontxo! Nola zen?).

Euskaltzaindiaren webgunean hau ere (pdf) aurkitu dugu.

* Euskararen Herri Hizkeren Atlasa (EHHA)

PD: Baten bat freskotasuna ta kaleko hizkeraren bila badabil, baliagarria izango zaio akaso.

Es ke....

Es ke....

• zaila da
• hemen ez da inoiz egin
• lan egiteko zertarako behar da?
• jendeak ez du egiten
• ez daukat astirik
• ezin izan dut
• ezin dut
• aspertzen naiz
• honek ez daki
• horrek ez daki
• guk ez dakigu
• zuek badakizue?
• badaki inork?
• ez dizut ulertzen
• nekatzen naiz
• ulertzen didazu?
• han egiten da(?)
• ezin da
• ezin dut
• ulertzen da?
• ez dut ulertzen
• zer da?
• total...
• ez nuen hori esan nahi

Es ke... hori esan duzu.

Nik dut karrajua

ETB3ko Nickdutnik saioko modulu espazial batek satelite honetan hartu zituen laginak lehengo egunean egiten ari diren galaxia digitalaren mapa erraldoia osatze aldera. Hau grabatu zuten euren kamerek.

Ikusten duzuenez, bizitza espezie deskribagaitza satelite-sorta honetako biztanleak.