hea

Txisteak

Albiste deigarri bi jaso ditut gaur Atoan-en, euskara ikasteko ez ohiko bide bi edo. Getxon antolatu duten antzezlan ludiko-didaktikoa bata, euskara 20 minutuan ikasteko parada eman nahi duena. Donostiako autobusetako monitoreetan jarriko dituzten euskara ikasteko ariketak bestea.

Irribarrea ateratzen dute albisteok lehenengo kolpe batean: euskara 20 minutuan ikasi eta euskara autobusean ikasi, txiste-ukitua eduki dezakete, bai. Serioak dira baina, ez euskara ikasteko metodo definitiboa direlako, ez, ezta hori asmoa seguruenik. Motibazioarekin edo marketing-arekin lotura gehiago izan dezakete akaso, baina seguru nago neurri handian edo txikian (seguruago baina ez meritu gutxiagorekin) euskara ikasten lagunduko dutela biek ala biek, edo biek batera: baten batek Getxoko emanaldia ikusi eta Donostiako autobus batean ariketa egin dezake, probabilitatea egon badago eta.

Ikastea bizitzaren testuinguru eta sasoi guztietan geratzen dela gero eta gehiago aldarrikatzen da sasoi honetan, eta ez "modernoenek" soilik, pertsona hizkuntza erabiltzeko ez ezik, bere kasa ikasteko ere prestatu behar omen dugu azkenotan bedeinkapen guztiak jasotako predikuen arabera. Badakizue: ikasten ikastea, ikas-estrategiak, ikaslearen autonomia, long life learning... eta abarrak.

Ondo, berrikuntzaren dominak nornahik gaur egun, ez da txarra. Baina aldi berean, aldi honetan alegia, ikastearen ikuspegi global hori ukatzen duten esan-eginak, eta ez nornahiren aho-eskuetatik:

Internetetik ikastea utopia bat dela, ikasteko era (serio?) bakarra aurrez aurreko klasea dela, horretaz haragoko jarduerak ez direla ganorazkoak, eta hori guztia, ondorioz, ez dela euskalduntzea kudeatu behar duen erakunde (publiko) baten ardura edo.

Baliteke norberaren belarriak eta entzumen-estrategiak apur bat laburrak izatea, edo miopeak akaso. Baliteke diru-murrizketak egin behar diren sasoian artazia zeri sartu topatu behar izatea, eta hura arrazoitzeko arrazoiak ere bai. Baliteke off the record botatzen direnak prozesatzeko abilidadeak garatuak ez izatea, on the record gutxi entzun arren. Baliteke zenbakien arbolen adarrek eta orbelek oihana zeharkatzeko bidea lausotzea. Litezkeenak asko dira, izan.

Segituko dugu orduan 20 minutuan euskara ikasi daitekeela uste dutenei edo autobusetan ariketak ipintzen dituztenei barre egiten, txisteek ez baitute jende serioaren arretaren minutu bat ere merezi, eta 60 minuturen kostua badakigu zein den.

Hamar-hamaika

Urte berri on!

Badakit urte hasiera ofiziala hemendik lau hilabetera dugula, baina gure mundu honetan urtea udazkenarekin batera hasten dela esango lukete zantzu gehienek. Gainera, hemendik zerbait idatzi dugunetik urtebetea pasatu dela pentsatzeko modua ere egon daiteke, je, je...

Ikasturte berria, ikastea urteka banatu daitekeen prozesua dela adierazten edo, eta urte berri honetan euskara ikasi nahi duenak zer du ba?

Seguru asko orain artekoaren zikloan sartuko gara berriro: eman izena-ka hasiko zaizkigu mintzo kartelak eta irrati-telebistetako ziriek, euskaltegi- erroa adlatiboan hasiko da jokatzen eta horrela.

Baina aurten jakin beharreko batzuk oraindik.

• Krisiak zer ekarriko du? Administrazioek nondik sartuko dute artazia (sartu, sartuko da eta)? Diru-laguntzak, ratioak, modulazioak, eskaintza berriak...?
• Euskara ikastera bideratzen duten estimuluek horretan diraute? Aldatu egingo dira? Onerako, txarrerako edo espero ez den norabide batean? (Bai, jendea etorriko da euskaltegira? Galdera hori barruan doa)
• Ikasteko erak aldatu egiten ari direla nabarituko dugu? Aldaketak etorriko dira? Ikastea era zabalago batean ikusten hasiko gara? Ala, segituko dugu pentsatzen ikastea klase-talde batean irakasle batekin egin eta ordutan neurtu daitekeena dela batez ere. Kontraerreforma baten zantzuak badabiltzala esango nuke (horraino irakurriko dut).
• Ikusiko dugu jende gehiago euskaraz gauza gehiago eta hobeto eta erosoago egiteko gauza dela eta gauzok egin egiten dituela?

Horixe bada, urte berri ona izan dadila hau.

Akademikoa

Ekainaren 22a, udako lehenengo eguna. Urtea abenduan edo ekainean amaitzen ote den ondo ez dakigun latitudeotan itxiera eta despedida ekitaldietarako gorde ohi dira horrelako datak, eta duela egun batzuk gonbidapena heldu zitzaidala halako baterako gonbitea izango zelakoan, eta ez. Donostiako Vitoria-Gasteiz kaletik zetorren gutunazalaren barruan 2010-06-22 Batzorde Akademikoaren bilera irakurri nuen.

2009ko martxotik ez da bildu Batzorde hori, eta honez gero -honegatik eta beste hainbat seinalerengatik- Donostiako Vitoria-Gasteiz kalean gurekin ahaztuta zeudelakoan (han inor bizi ote den dudan ere bai) San Juan bezperaren bezperan gonbitea. Hau menua:

Helduen Euskalduntzerako Oinarrizko Kurrikulua: Egoera: azpimailak, datuak eta lehentasunezko adierazleak, Proposamena: HEOK birbatua, Helburua: HEOK bakarra euskararen herritarren eremuetarako.

Akreditaziogintza: 2010eko gaitasun-proben egoera, Azterketak sortzeko Baliabideen Biltegia (ASBB), 2003ko abuztuaren 6ko Agindua berritzeko proposamena eta lan-egutegia.

Prestakuntza: 2009-2010 ikasturtearen balantzea, 2010 udaldirako egin eskeintza, 2010-2011 ikasturtearen hasiera-ekitaldirako proposamena, 2010-2011 ikasturterako 4. mailako gaikuntza-ikastaroa, Teknikari zein hizkuntza irakasleen etengabeko prestakuntzarako HABE liburutegiaren alerta-sistema.

Tira, sorpresaz beteriko eguna datorrela dirudi. San Juan suaren garra elikatzeko bestekoak ote?

Udako itsasmira

EHUren udako ikastaroetan murgilduta ikusi dut jendea egunotan. Asko dira eta interesgarriak diruditen gauza asko seguruenik. Egia da era berean San Juan suarekin erre ohi ditugula azkenengo munizioak, honez gero norbera ere erre ez bada, eta uztail eta abuztu osoak ditugu aurretik geratu zaizkigun azken kartutxoen txinpartak ahazteko arsenala irailean berriro bete orduko

Baina tira, gure mundutxo honetan hain aukera gutxi gureaz jarduteko, badakizue didaktika kontu esoteriko horiek, eta datorren astean Miramarreko itsas-ikuspegiari begira jarri eta ikastaro kategoriarekin El profesor de segundas lenguas / II: la formación inicial y el desarrollo de la competencia docente (pdf) izeneko bat dugu.

Egitarauaren pdf-a deskargatu eta kuxkuxeatzeko umorea izan baduzue, ikusiko zenuten nire izena dagoela irakasleen artean. IKAko Xabier Bastida eta biok handik eta hemendik etorritako adituen azalpenen ondoren, gure erakundeetan euskara irakasleak abian jartzeko zer egiten dugun kontatuko dugu. Ez dakit horri "lezioa" kategoria eman dakiokeen, nik neuk behintzat ez dut hartu inori instrukzioak emateko asmorik. bakar-bakarrik helduei euskara irakasleak ziurtatzeko zer egiten dugun, zertzuk arazo aurkitzen ditugun eta nondik nora gabiltzan kontatu.

Irakasleak aurkitzea eta hasierako prestakuntza ziurtatzea izaten da gure sektorean gehien aipatzen diren kezketako bat. Seguruenik IKA edo AEK bezalako erakundeetan handiagoa. Baten batek bota zuen lehengoan euskaltegietan inoiz irakasle ibili den jende kopurua ikargarria dela, joan eta etorri izugarria daukagu gurean azken batean. Eta arazoak gutxi ez, ezta?

Beraz, bolbora apur bat geratzen bazaizue, eta tiroa Donostiaraino ailegatzeko moduan bazaudete, aukera ona daukazue honetaz munduan zer dabilen entzuteko gehien bat, baita gu zertan ari garen ere, eta azken eguneko mahai-inguruan zuen kezkak, galderak eta ekarpenak gurekin batera plazaratzeko.

Berriz, bolbora amaitu bazaizue , eta hala ere irakasle berrien prestakuntzaz zerbait esateko edo komentatzeko baduzue, hemen daukazue aukera plazaratzeko, beti bezala. Eta Miramarren egongo garenok estimatuko dizuegu gainera ikuspegi eta ideien ekarpena.

Datorren astera arte beraz, eta besteoi (gehienoi, ezta?) ondo pasa uda, merezi duzue eta.

PD: saiatuko naiz gure "lezioaren" materialak ekartzen, apur bat txukuntzen ditudanean. Eta Miramarren wifia ondo badabil, erretransmisio modukoren bat egiten.

Epigrafistak

Iruña Veleiako saltsarekin egin da ezaguna egunotan disziplina hori. Nik ez dut ostrakarik aurkitu gaur, ez, Gurutzaden sasoiko aztarnaren bat akaso, baina idazkunak bai, 8 orri bete idazkun, kaligrafia prenetworkiarraz Gutenberg garaiko euskarri zelulosazkoan.

Idazkunon egileaz ez dut informaziorik behar, datu irrelebantea da. Jesus, Joxe ta Miriam ez dituzte idazgai, ez. XXI mendearen hasieran Ibaizabal ibaiaren ertz banatan egun berean ospatu ziren bi kontziliotako glosak dira.

Bi kontzilio haiek historian zer-nolako pisua izan zuten argitu nahi lukete historialariek. Gerora etorri ziren aldaketak azaltzeko bidea ematen ote duten ala ez. Bilkurotan ezarri ote ziren eraldaketaren oinarriak ala zeremonia erritual hutsalak izan ote ziren.

Eskuizkribu horiek ditugu argitzeko bide bakarra, non eta indusketetan -kronikek eta arkeologoek ederki frogatu digutenez- garai hartan ordurako ezagunak eta erabiliak ziren idatz-euskarri aurreratuagoak agertzen ez diren bitartean. Aditurik adituenek lepoa egingo lukete halakoak egon badaudela eta egun batean, laster batean, zokilen artean agertuko dira, izan esperantza.

Bitartean, epigrafista iaioenen taldeak eman dio dekodetze lanari. Ez da erraza izango, ez. Luze joko du seguraski. Idazkun luzea, hitzen eta esakuneen arteko konexioa ezartzea ez da samurra izango. Grafemen ahoskera zehaztea beste hainbeste.

Sikieran esanahiaren zantzuren bat balego, baina XXI mende hartan gertatu zen iraultza komunikatiboak berekin ekarri zuen izurria: memoriaren galera, eta handik honakoak asmatu ezinik dabil aspaldian gure mundua.

Iraganaz edozein informazio izatea, jakin minetik harago, behar izan bitala dugu. Epigrafista lana zerbaitengatik da hain preziatua eta ordaindua. Utz diezaiegun beraz argia ekartzen, izan dezagun pazientzia.

----

Orain ez daukat gogorik apunteak deszifratzen hasteko, nahiago dut zientzia fikziora dedikatzea. Kronika nahi baduzue, itxaron edo hasi zeuek kontatzen (idazkunak deszifratzen laguntzeko pistak emateko baino ez bada ere). Alapues.

Jardunaldi akademikoa

HABEren 25. urteurrenekoak ez ziren amaitu San Martin egunean Kursaalen. Ekitaldi harez gain, jardunaldi akademikoa egiteko asmoa ere egon da. Eta hala egingo da datorren ostiralean, azaroak 28, Bilbon Eusko Jaurlaritzaren egoitzan, goizeko 9etatik bazkalordura arte.

Duela gutxi irakurri diot baten bati halako ekitaldi publikoetan interesgarriagoak izaten direla a posteriori kontatzen direnak a priori egiten diren deialdiak baino. Konforme nago neurri handi batean, eta kasu honetan areago. Izan ere, deialdia euskaltegietan zabaldu da eta, esan didatenez, dagoeneko izena eman dutenekin aretoa bete egin da. 100 lagun inguru. Beraz, alferrik ibiliko gara propaganda egiten.

Lastima, 100 lagunek baino ez ditugu entzungo (azkenengo reengantxe batean kolatu nautela uste dut) Josu Peralesek ikasprozesuaren azterketaz emango dizkigun datuak eta ondorioak, edo euskaltegietako ordezkariek ikas-prozesua hobetzeko dituzten ideiak eta proposamenak.

100ek izango dugu aukera  HABEko zuzendariaren eskutik erakundaren egitasmoen berri izateko. Elkarrizketa batean azaldu zituen duela aste pare bat, eta egitasmoen zerrendarekin batera, egitasmo horiei lehentasuna emateko bidea eta arrazoiak entzutea interesgarria izango da duda barik.

Eta 100 lagunen aurrean paratuko dira autoikaskuntza eta ikaskuntza konbinatuaren aukerak eta bideak aztertzen  ibili direnak; ondorioak, ideiak eta gogoetak plazaratzen.

Ez dakit jardunaldi akademikoa zergatik antolatu den horrela. Bilbon berton areto eta bilgune handiagoak daude. Baina, tira, HABEren misterioak argitzeko ahaleginak egundoko galbana ematen dit, eta alferrik izaten da gainera.

Ondorio bat dakar horrek hala ere: han botako direnak garrantzizkoak dira euskalduntzearen munduarentzat, duda barik, eta bertora joango garenok ardura izango dugu ondorioz geure lankideei haren berri eta iritzia emateko, baita datozen hilabeteetan geure erakundeetan haren gaineko gogoetak bideratzeko ere.

Bitartean -baten batek kontakatiluen kategorian sartuko gaituen arren- frikimedio minoritario hauetan gabiltzanok ere "partea" eman beharko dugu. Ez da derrigorrezkoa, badakit, baina bizioa hartuta gaude batzuk, eta sentitzen da, baina...

---

Erremateko galderak inork erantzuteko esperantza galduta daudenak: Wifia egongo da han? Badaki inork zelan egiten den korbataren korapiloa? Hamaiketakoa egongo da? Meza zutunik entzun beharko du inork? Egia da HABEk halako gehiago egiteko asmoa daukala? Halako jardunaldi gehiago egin behar direla uste dugu? Nahi dugu?

Fifty-fifty

Radio Euskadin euskararen hilabetea dabiltza egiten maiatz honetan. "Radio Euskadi 25 urte euskararen alde" sloganarekin zabaltzen diren elkarrizketa saio batzuk atondu dituzte. Atzokoan Más que palabras saioan helduen euskalduntze-alfabetatzearen txanda izan zen. AEK-ko Mertxe Mugika eta HABEko zuzendari Joseba Erkiziarekin. Radio Euskadiren webgunean duzue entzungai. (edo hemen zuzenean).

powered by ODEO

Gauza interesgarriak esan zituzten biek, aintzat hartu eta jorratzekoak. Radio Euskadi EAEn gehien entzuten den irratia omen dela, leku aproposa gure munduaren berri zabaltzeko eta ideia-suposizio kolektiboetan eragiteko. Are gehiago nahastea ereiten inguruan piztu diren ahaleginekin.

Dena dela aurkepenean esatarietako batek esan dituenekin geratu naiz, eta ez naiz bakarra izango gainera. Halako zerbait entzun dut:

En EH existen dos organismos fundamentales de los que dependen 200 euskaltegis. La mitad se encuentran en HABE, la otra mitad de los centros depende de AEK. (Euskal Herrian bi erakunde nagusi ditugu, haien menpean 200 euskaltegi inguru. Erdia HABEren sare instituzionalean, beste erdia AEKren barruan).

AEK-HABE dikotomia hura jendearen ideietan oraindik nahikoa bizirik dagoela esango nuke, baina apur bat harrituta utzi nau Radio Euskadiren kazetariei horrela entzun izanak. Eta suposatzen dut hainbat saretako jendea harrituta ez ezik, haserretik urrun ere ez dela ibiliko.

Neuri behintzat sarri tokatu zait "profanoei" (eta ez hain profanoei zoritxarrez) azaltzea une honetan EAEn HABEk berak ez daukala euskaltegirik eta euskaltegi guztietako ikasleek jasotzen dutela HABEren dirulaguntza, eta euskaltegi publikoak udal euskaltegiak direla, baina Udalarenak eta ez HABErenak, eta beste guztiak pribatuak direla baina homologatuta daudela, eta abar.

Irudikapen soziala hor dago baina: "Estoy en HABE sacándome el perfil". Sintoma txarra 20 urtetik gorako irudikapen horrekin jarraitzea. Besteak beste, helduen euskalduntzearen inguruko komunikazioari dagokionez.