prestakuntza

Ikas-aroa

Ikastaroa: iz. 1. Gai bati buruz jarraitasunez ematen diren eskolen edo irakaspenen multzoa. 2. Ik. ikasturte. • ikastaro trinko. Denbora-bitarte laburrean saio ugari eta luzeak eginez burutzen den ikastaroa. (Harluxet hiztegia)

Arazoa: zerbait ez dugu egiten egin nahiko genukeen legez edo (ustez) egin behar den bezala. Edo arazoak eta tentsioak ditugu zerbait (ustez) ez dugulako ondo egiten, edo ezinak jaten gaitu sarritan.

Beraz ikastaro bat behar dugu.

Ikastaro hitzak ikastearen, eta ondorioz, arazoak konpontzearen eta hobetzearen osagai ezinbestekoa egin dela dirudi askotan. Goiko definizioak dioen modura eskolak, irakaspenak, saioak... Ikastaro horrekin konkordantziak bilatzen hasiz gero, seguru nago aditz batekin bat eginda agertuko zaigula sarri: "eman". "Urliak emango digu ikastaroa", "Ikastaro bat eman behar digute", "Inork ez badigu ikastaro bat ematen...".

Ikastaroa, norbaitek ematen duen zerbait, eta beste norbaitek hartzen du beraz. Irakatsi hitza adiera horretan hartu ohi dela esango nuke, norbaitek eman, norbaitek hartu.

Eta horrela da? Geure jardunarekin gusturago egoteko nahi/behar ditugun trebeziak, informazioa, jarrerak, harremanak, erreferentziak edo ereduak denbora-tarte horretan norbaitek emango dizkigutela uste dugu benetan? Hor hasi eta amaitzen da kontua? Horrela ikasten da? Ezetz esango dugu gehienok seguruenera. Baina egin?

Euskara ikasteko praktikatu eta erabili egin behar dela predikatu ohi dugu, ikasten dena ezin ei du irakasleak kontrolatu, norberak beharren, motibazioaren eta inguruan dituen aukeren bidez ikasiko ei du era batean edo bestean.

Eta guk geuk? Geure edo inoren predikuak praktikatzen ditugu? Behar dugunera bideratzen dugu jasotzen dugun hori? "Ikastaroarekin" batera lortu nahi dugunari begira denbora-tarte eta ibilbide bat dugu nonbait?

Akaso prestakuntzan nabaritzen ditugun hutsuneak bideratzeko ikastaro hitzaren etimologiara jo beharko genuke: ikas-aro, ikasteko aroak planteatu beharko dira aurrerapausoak emateari begira, hobetze aldera. Noiz-nork-nor-zer-nola guztiak hurrrenkeran josita.

Eta posiblea da oso ikasteko aroak mugarik ez izatea.

Edo bestela, ez dakit zelako ikastaro baten beharrean nago ni ere.

Argazkia: Old man (with many hands) teaching Finnish sign language. Egilea: gak. Lizentzia

Hizpide 68 eta 69

Azken asteoan Hizpide aldizkariaren zenbaki bi heldu dira ia jarraian: 68.a eta 69.a. 2008ko maiatza-abuztua batean eta urte bereko iraila-abendua bestean. Apirila bitartean hurrengoa agertuz gero, argitaratze datekin bat egingo dugu. Animo!

Zer dugu bada?

68.a HABEren 25. urteurrenaren harira dator, monografikoa dugu eta  "Ikas-prozesuaren azterketa (200-2001/2006-2007)" izenburua hartuta azaroko jardunaldi akademikoan aurkeztu zizkiguten datuen bilduma osoa dakarkigu 90 orrialdetik gora hartuta. Xabier Elortza eta Josu Peralesek egin dute bilketa-lana.

Azaleko begirada batean grafiko eta zenbakiak nagusi. 67. orrialdetik 70era ondorioen laburpena dugu eta "Gogoetarako hainbat zuin". Azaroan entzun genituen berdinak funtsean, hala iruditu zait gainetikako irakurketan. 

 Orduan bezala, uste dut interpretazio landuagoa beharko genukeela, eta ondorio bidean informazio gehiago. "HABErentzako datuetatik" harago, eta iturri gehiagotatik. Edonola ere arreta handiagoarekin irakurri beharko da.

69.a hartuta, ohiko formatura gatoz bueltan. Lau artikulu:

• Amaia Arauzo (HABEko teknikaria): Hizkuntzen Portfolio Europarra. esperimentazioa
• Asier Irizar (HUHEZIko Hizkuntza Departamendua) eta Kepa Sarasola (EHUko informatika fakultatea eta IXA taldeko kidea): Puntuazio arteko hiru hitzeko segiden azterketa ikasleen testuetan eta alderaketa kazetaritza-testuekin.
• Joseba Ezeiza Ramos (EHUko Filologia Saila): Espezialitate-hizkeren didaktika Europako unibertsitate-eremuan
• Nekane Goikoetxea  : Gaitasun Komunikatiboa ebaluatzeko proposamena.

Amaia Arauzok Hizpide 67an hasi zen portfolioa jorratzen, Ulibarri euskaltegian burututako esperientzia baten berri eman du oraingoan. HABEn portfolioaren asunto honekin zerbaitetan ari direla ematen du.

Irizar eta Sarasolak euskara ikasleen testuak eta kazetaritza-testuak erkatu dituzte analisi informatikoaren bidez, proposamen didaktikoak egiteko ondorioak ateratzeko modua etor ei daiteke handik.

Joseba Ezeizak espezialitate-hizkeraren lanketaz eta irakaskuntzaz dihardu. Europan eta unibertsitate mailan horretarako gorputz didaktikoa taiutzen joan ei da azkenotan, interesgarria dirudi lan-munduan edo trebakuntzan dihardutenentzat.

Nekane Goikoetxeak bere doktorego-tesitik ekarri digu artikulua. Gaitasun komunikatiboa kontzeptua praktikara ekartzeko proposamena edo bidea urratu bide du Nekanek. Interesgarria hau ere, predikatzen dena pulpitutik jaitsi ezinda askotan ibiltzen gara eta.

Apurka-apurka hasi beharko da irakurtzen, eta komentatzen.

Didaktikari: artzain-alegoria

Klase bateko krisiak klase guztietako krisiak eragin ditzakeela eta neuri identitate laboralaren krisia etorri zait gaur. Didaktikaria? Zer da didaktikaria izatea?

Halakoetan denok barruan daroagun gaztagile artisau hori azalerazten da lehenengo-lehenengo. Basoaren bake santura noa ardiak jagoten txakur ilegorria konpainia bakarra hartuta, buruan Idiazabal puruena zelan egin neke bakarra hartuta orduak eta orduak gogoeta iraunkorrean pago milenario baten arrimuan.

Baina siesta Euskalmeten elur-kotaren mugan suertatu ohi den pagoaren azpian egin edo gas naturalaren epelean egin balantzan jarrita, ardilatxak pegatinarako geratzen dira segidan eta malaletxeak gaztanberaren tenperaturara epeldu.

Estufara arrimatu eta eskuak igurtzi bitartean autodefinitzen saiatuko gara.

• Nora, noiz eta nola joan behar den dioen pastoreak gara? Zelan dakigu guk berriz? Ardiak bagina gure moduko artzain bati egingo genioke kasu? Fidatuko ginateke? Belar ona eta freskoa aurkitzen jakingo genuke beti?
• Instrukzioak jaso eta haiexek betearazten ditugun artzai-txakurrak gara akaso? Fede itsu horrekin gobernatu behar dugu azienda? Nor da gure patroia orduan? Nondik datoz instrukzio horiek? Ondo eman dizkigute? Ondo ulertu ditugu?
• Edo belartzara gidatu beharrean pentsua egin eta banatzen ibili behar dugu? Belar onik beti ez eta pentsua aukera onena ote? Gure pentsuek beteko dituzte proteina-karbohidrato-koipeen proportzioak?
• Edo herren zein ardi dabilen begiratu, hura hartu eta tratamenduan ipini? Larrialdietako albaitaria 24 orduz. Anbulantzia nahikorik bai? Botikarik?
• Ardiak eta txakurrak entrenatzen eman behar dugu denbora? Gure hizkera ulertuko ote dute? Jakingo dute gero bazkarako bide ona aurkitzen? Trokaren batean behera ez dira amilduko? Ala buelta eman eta guri begira-begira jarriko zaizkigu, kieto-kieto geldirik? Ardiek berez belarra aurkitzeko sena dutela sinesten dugu?
• Mataderora zein bota behar den erabakitzea ere tokatuko zaigu? Hau estura!
• Borda ondoan orduak eta egunak luze nora edo hara begira kaskarra irakinetan hasiko zaigu akaso? Milaka bidezidor egingo ditu hark gora eta behera ipurdia harritik altxatu barik. Zorameneraino bidea egiten ei du sarri artzainaren buruak. Tradizioan bestalde artzaina kantari eta olerkari irudikatzen da sarri.
• Gure ardiek ematen duten onena jetzi eta labeldun gazta eginda munduari ematea izan liteke gure zer egina? Ketuta, ketu barik, gatzatuan edo gazta zahar eginda. Jakingo ote dugu halako delicatessen-ak prestatzen? Eta saltzen?
• Hobe izango genuke bestela ardiak kortan sartu, makinak entxufatu eta handixik gobernatu? Baina gazta berdin-berdina izango litzateke? Puristek onartuko lukete?
• Eta otsoa? Otsoa baletor? Zer egin beharko genuke? Otsorik bada ala?

Honetan nabilela ardiak eta txakurra berbetan hasi dira, gure modura. Eurek ere ardia izatea zer den ondo ez dakitela esan dute. Ahariren bat agertu da harro-harro,  berak bai, berak badakiela. Segidan beste ahari batekin hasi da talkan.

Alegoria pastoril batean sartu gara deskuidoan. Akabuan orain ulertzen dut hark ulertzen ez zuena: euskaraz artzaina izendatzeko zergatik dauden hainbeste berba.

PD: eta non ikasten da artzain izaten?

Argazkia: Nevadan euskal artzainek egindako inskripzioa. Eusko Sareren bidez.

Glotodidaktika online

AEK-k aspaldian antolatzen ditu euskara irakasle berriak prestatzeko glotodidaktika ikastaroak. Orain arte gehien bat aurrez aurreko ikastaroak egin ditugu, Hegoaldeko lau hiriburuetan urtean bizpahiru aldiz.

Irakasle berriak prestatu beharraz konturatuta, ikastaro hauen esparrua zabaltzea erabaki dugu, eta eskaintza berriarekin gatoz ikasturte honetan: Glotodidaktika online.

Ikastaroa urtarriletik ekainera egingo da, urtarrilaren 12an hasita hain zuzen ere. AEKren e-gela gunean garatuko da Moodle software-a erabiliz.

Hemen duzue programaren laburpena:

HELBURUAK

• Helduen euskalduntzean jarduteko oinarrizko trebakuntza lortzea
• Hizkuntzaren i(ra)kaskuntzaren oinarrizko ezagutza izatea eta hausnarketa bultzatzea.
• Euskararen i(ra)kaskuntzaren ezaugarriez jabetzea.

EDUKIAK

• Talde dinamika
• Komunikazio gaitasuna
• Konstuktibismoaren oinarriak
• Euskara irakaslearen paper soziala
• Testugintza
• Hizkuntza i(ra)kaskuntzaren helburu eta edukiak
• Hizkuntza i(ra)kaskuntzaren ebaluazioa
• Atazetan Oinarritutako I(ra)kaskuntza
• Trebetasunak: entzumena, irakurmena, mintzamena, idazmena
• Eduki formalen lanketa
• Sekuentzia didaktikoa

EBALUAZIOA

• Ikastaroan zehar egindako lan guztiek osatuko dute ebaluazio txostena.
• Ikastaroa gainditutzat hartzeko, eginkizunen %80 egin beharko dira, eta guztietan gutxienekoa lortu.
• Ikastaroak 100 orduko balio akademikoa du.
• Ikastaroa amaitutakoan, egin izanaren ZIURTAGIRIA banatuko da, AEK-k emana. Bertan, ordutara ekarriko da gutxienekoa eman duten eginkizunen kopurua.

AEK-n irakasle jarduteko beharrezkoa da ikastaro hau. Edonola ere matrikula irekia da eta interesa daukan edonork egin dezake.

Gogoratu bestalde EAEko euskaltegi homologatu batean irakasle jarduteko baldintza batzuk daudela: EGA edo pareko agiria, eta diplomatura mailako unibertsitate-titulua.

Ikastaroaren prezioa: 305 €. Informazio gehiago nahi baduzu edo izena emateko idatzi e-posta helbide honetara: marta-c[abildua]aek.org

"El euskaltegi" aztertuta

Badakizue Karraju honetatik gustatzen zaigula euskararen inguruko kontuetatik harago hizkuntzaren irakaskuntzarekin lotura duten kontu eta pertsonei jarraipena, eta ahal bada, haiekin harremana izatea. Horrela bada, gure lagunen artean ELE edo gaztelaniaren irakaskuntzan dabilen jendea ere badugu, bi (hurbilenak) aipatzearren :Ibilbideako Iñaki edo Tres Tizaseko laukotea adibidez. Ekarpen eta ideia interesgarrien iturri ditugu bi hauek eta beste hainbeste.

Tres Tizasekoek hain zuzen ere, sorpresatxoa eman digute aste honetan. Aspaldian zabaldu zuten "Te cedo la palabra"  txokotxoa, hor "erresidenteak" ez diren blogariak gonbidatzen dituzte lantzean behin, eta aste honetan gonbidatu benetan interesgarria ekarri digute: Leonor Quintana.

Leonor gaztelania irakaslea dugu, Grezian dihardu, eta ELEren (gaztelaniaren irakaskuntza) munduan interneteko saltsero bizienetako bat da. Bere blogetik aparte, TodoEle eta Comunidad Todoeleko sustatzaile eta partaide aktibo dugu, eta beste hainbat salsatan ere badabil.

Eta Leonorrek proposamen benetan bitxia ekarri digu Tres Tizasera. Vaya Semanitako "Euskaltegi" sortako sketch batetik behaketa-azterketa didaktikoa egin digu. Gauza batzuk ikusi ditu Leonorrek esketx horretan. Azpimarragarriena nire ustez, gogoeta didaktikoa bistan eta eskura ditugun elementu kotidianoetatik ere abiatu daitekeela erakustea izan da. Ariketa interesgarria izan da eta ezin izan dut hona ekartzeko tentazioari eutsi. Beraz, Leonorren beraren baimenarekin (mila esker, gracias, ευχαριστώ) artikulua itzuli eta hemen duzue:

Oso dibertigarria da ETBren bideo hau, H2ko ikasle eta irakasleentzat batez ere. Baina jo dezagun hau benetako klasea dela... Zer esan genezake?

1. H1 edo H2 klaseko hizkuntza bezala erabiltzea. Andereñok H1 (gaztelania) baino ez du erabiltzen, gehiegi eta sobera, kasu honetan arrazoiek ez daukate zer ikusirik metodologiarekin, telebistarekin baino, bistan dago. H1en erabilera, duda barik, faktore askoren menpe dago, helburuak eta programa betetzeko denbora besteak beste, eta askotan komenigarria ere izan daiteke, baina nire ustez ahalik eta gehien mugatzen ahalegindu beharko genuke. Comunidad Todoelen horri buruzko eztabaida bat dago eta bisitatzea gomendatzen dizuet bide batez.

2. Afektibitatearen garrantzia ikaskuntzan. Alfredo eta Edorta ikasteko motibazioaren bi muturren ereduak dira. Ikasleak animatzea irakaslearen lanaren partea dela uste dut, baina aldi berean ikastaldean oreka mantendu behar da, inork geure arreta monopolizatu gabe, horretarako guztien parte-hartzea ahalbidetzen duten teknikak beharko genituzke, talde-lana bezala. Era berean ikasleen adina, izaera eta ikasteari buruz hark dituen ideiak errespetatu behar dira, inor baztertuta eta lekuz kanpo sentiarazi gabe, Alfredo bezala. Aukera eman behar zaie guzti-guztiei, eta ez ideia pedagogiko ultraberritzaileei neofitoaren grinarekin itsu-itsu eutsi.

3. Errorearen trataera. Hizkuntzen irakaskuntzan berebizikoa da ikasleari ulertaraztea errorea oso produktiboa dela eta arriskurik hartzen ez duenak gutxi ikasiko duela. Hala ere, zeintzuk errore zuzenduko ditugun ikusi behar da, eta, batez ere, nola zuzendu. Kontrakoa pentsatu daitekeen arren, neure esperientziak diost helduak sentiberagoak direla honetan. Nik neuk kezka berezia dut, nahi dut ikaslea erroreaz konturatzea, baina ez dut honekin larritzerik nahi, eta aldi berean, arduratzen nau erroreok hasierako etapetan arretarik ez emateagatik fosilizatzea, horretarako moduak aurkitzea da nire kezka.

4. Agindutako atazen egokitasuna. Dudarik gabe, irakasle ona ikasleekin arduratzen da, baina era berean arduratzen da ikasleari ataza bat eman baino lehen hura egiteko beharko dituen informazioa eta ereduak ematen. Nola emango dizkiogu orduan, edozein gai eta mailatan, egiteko moduan ez dagoen lanak? Baina, kontuz! Ez gaitezen kontrako muturrean eror, eta ez dezagun ikaslearen gaitasuna gutxietsi.

Bufa! Irakastea konplexua da benetan eta zuen esperientziak eta ikuspuntuak ere ezagutu nahi nituzke. Nik bideoa ikusi ondoren neure gogoetak kontatu baino ez dizuet egin.

Leonorren analisiari gehitzekorik? Zer diozue?

VSko sketch batetik hau ateratzen badugu, benetako klase batetik zer ez genuke aterako? Ezta?

Lotura: Leonor Quintana: Comunidad Todoele (Tres Tizas)

Hizpide 67

Hizpide aldizkariaren 67. zenbakia agertu zait gaur mahaiaren gainean. Badugu egun batzuetarako denbora-pasa, euskaltegien webguneen maiseoan ibili beharrean. (Portzierto, galdera lerdoa ohi bezala inork erantzungo ez duena: Hizpideko edukiak inoiz ikusiko ditugu sarean? Laburpentxo bat sikieran? Edo albisteren bat Ikasbilen baino ez bada, edo azalaren iruditxo bat, thumbnail tamainan aunkesean...? Bengaaaa! Jopeeeee!)

Zer dakar? Horrela gain-gainetik ikusita (aurkibidea irakurrita zehazkiago):

• Portafolioa beste tresna bat ikasle eta irakasleen esku. Amaia Arauzo, HABEko teknikaria.
• Ikaskuntza konbinatua: gaia zertan den. Maria Jose Lasheras, HABEko teknikaria.
• Kontaketa, azalpena eta preskripzioa: sekuentzia nagusiak. Pello Esnal, HABEko teknikaria.
• Web semantikoa eta sare sozialak hizkuntza ikas-irakaskuntzan. Agurne Azpitarte, Natxo Guillén. HABEko teknikariak.
• IKTean oinarritutako hezkuntza (eta II). Luis Mari Txabarri, HABEko teknikaria (ez dut kopipastea egin, benetan, zin dagizuet).

Esan bezala, badugu egunotarako zer egina, zer irakurria, zer komentatua eta zer esana.

Animoa neska-mutilok!

Didakteka: 200 orritik gora, eta partaidetza eskaintza

Ikasturte honen hasieran Santurtziko Udal Euskaltegikoek "Euskara-irakaslearen Didakteka" proiektuaren berri zabaldu zuten (hemen ere bai).

Funtsean, euskara irakasleontzat lagungarri izan daitezkeen dokumentazioaren, tresnen, materialen eta baliabideen bilduma da didakteka, Wikipediaren erara eginda, hau da, era kolaboratibo eta irekian.

Lehengo astean, ZiIKTeroak komunitatean Abel Camachok mezua idatzi zuen Didakteka zer den azalduaz eta zabaldu duten Hezkuntza eta teknologia atal berrirako partaidetza eskatuaz. Hemen duzue mezua:Didakteka: Hezkuntza eta teknologia.

Berton diosku dagoeneko (lehengo astean, orain gehiago dira) 220 orri osatu dituztela, 2007ko uztailean hasita hain zuzen ere. Hauek dira orain arte garatu dituzten atal nagusiak:

• Ikaskuntza
• Irakaskuntza
• Hizkuntza
• Metodologia
• Ikas-materialak
• Ebaluazioa
• Hezkuntza eta teknologia

Lan interesgarria da duda barik, eta erabilgarria ere izan beharko luke. Bakar-bakarrik euskara irakasle batentzat baliagarria izan daitekeen jakintzaren dokumentazioa antolatzea eta leku batean jartzea askok estimatuko duten ahalegina da

Ez da erraza izaten gainera hizkuntzaren irakaskuntzaren inguruko jakintza eta informazioa ordenatu, laburtu eta antolatzea. Mundu honetan hasi edo apur bat jantzi nahi duenak sarri dokumentazio eta bibliografia oparoa aurkituko du, baina, era berean, kaos handi baten aurreko izua sentitzea erraza izan daiteke: Nondik hasi? Zer dago han eta hemen? Non kokatu gauza bakoitza? Zeini egin kasu?

Gida edo eskuliburu moduko zerbaitek asko leunduko luke janzteko bidea duda barik. Hor daukagu beraz Didakteka, horretarako tresna egokia izan daitekeena.

SUEkoek kexu dira orain arte partaidetzarik ez dutela izan. Esan dudan bezala, ez da erraza proposatzen duten erronka, baina, aldi berean, inork bere gain hartu ezean, halako tresnak sortzea eta zabaltzea guztion esku dago.

Eta osatzen laguntzeko animo, ausardia edo modurik ez badaukagu, egin den lanari probetxua ateratzen saiatu ahal gara, irakurriz, erabiliz eta zabalduz. Lizentzia dago eta.

Software librearen inguruko on line ikastaroa

Eusko Ikaskuntzaren Asmoz Fundazioak, on line bidezko ikastaroa antolatu du, Software librearen inguruan, hain zuzen ere, Software librea: sistema, sarea, segurtasuna eta web aplikazioak.

Aurtengo berrikuntza bezela, Software librea ikastaroak Unibertsitate Espezialista izaera izango du eta Euskal Herriko Unibertsitateko Berezko Titulua.

Ikastaroa amaitzean 34 kreditu ECTS bereganatu ahal izango dira.

Ikastaroa 2008ko Urriak 18an hasi eta 2009ko Uztailak 17an amaituko da. Matrikula epea zabalik dago dagoeneko.

Izen ematea eta informazio gehiago http://linux.asmoz.org web orrian edota linux@asmoz.org posta elektronikora zuzenduaz.