ikerketa

Masa eta etorkizuna

Mintzapraktika hitza ez da berria, euskara ikastearekin lotuta dago aspaldian gainera. Baserrira mingaina askatuko zuen edabe magikoaren bila joaten ziren aintzindari haiengandik gaur eguneko mintza-berba-lagun-kideengana tradizioa ezarri dela esan daiteke.

AEK-k eta Topaguneak duela urte batzuk tradizio horri zabalkundea ematea pentsatu zuten, eta hor ibili dira berriketak eta berriketariak ugaltzen, gero eta leku gehiagotan eta gero eta jende gehiagok euskarazko hitzordua agendan.

Inbertsioa egin da horrela izan dadin, eta inbertsio horrek zer eman duen jakin beharra egon da. Euskara ikasteko baliagarria izan da? Euskara gehiago egin dadin balio izan du? Pozik egon da jendea?

Eusko Jaurlaritzaren eskutik Aztiker enpresak egin du horren peskiza, eta gaur aurkeztu digute Mintzapraktika egitasmoaren eraginkortasuna neurtzen ikerketa.

Hor egon dira Aztikerrekoak beraz, haien aurrean AEK eta Topaguneko ordezkariak eta HABEren zuzendaria EJren Hizkuntza Politikarako Zuzendaritzaren izenean.

Eta emaitzak? Hemen duzue laburpena eta hemen txosten nagusia, ez dut dena kontatuko (apuntatzeko boligrafo barik eta memoria slot-ak beteta joan naiz).

Labur, antolatzaileak pozarren egoteko modukoak duda barik. Etengabeko hazkundea azken urteotan, hedapen geografiko zabal-zabala, asebetetze handia partaideen aldetik, eta euskara hobetu eta gehiago erabiltzen dutela hauteman dute partaide gehienek. Asmoak betetzen diren seinale nonbait. Hala laburtu dute ondorioetan Aztikerreko kideek: partaidetzak izan duen hazkundea ikusita masa-fenomeno baten aurrean gaudela esan daiteke, bistan dago jende askoren behar izanak asetzen dituen ekimena dela eta hor dagoela nonbait arrakasta sozial horren giltzarria. Horixe izan daiteke berba: arrakasta.

Pello Jauregi adituak egin du irakurketa amaieran, triunfalismoa apur bat epeltzen eta gaia kokatzen saiatu da. Honako proiektuek erabilra zabaldu dutela ezin uka daiteke, jendearen asebetetzea ere aipagarria da, baina hala ere norberaren bizimoduaren muinean ez dute sartu euskara: familian, lagunartean edo lanean adibidez. Norberaren bizitzaren atal bat betetzen dute, gustura dabil jendea, baina tarte marginala da hori nolabait. Erabilera sustatzeko botoi magikoa aurkitu duela uste duena oker dago. Dena den, mintzataldeen teknika beste arlo horietara zabaltzea apuntatu du jorratzeko ideia bezala.

Ados horretan, mintzapraktika ez da euskararen erabilera orokortuko duen soluzio definitiboa, ez dut uste hori inori bururatu zaionik ere,  baina zer ikasi batzuk eman dituela esango nuke. Beharbada euskararen normalizazioaren bidean jendearen behar izanak hartu beharko dira kontuan, behar izanak, espektatibak eta asebetetzea, poztasun apur bat eman, alegia. Euskara erabiltzea bada xede nahiz ikastea bada, eta kasu honetan biak batu dira. Kontzientziak flagelatzen edo azterketa latzak ikusmiran jarrita nekezagoa izan daiteke hizkuntza erabiltzeko gaitasuna lortzea eta hura praktikan jartzea.

Eta bistan da mintzapratikak sano laguntzen duela euskararen erabilera hedatzen, eta euskara ikasten ere bai. Bai, baina ez batean ez bestean ez da baten batek espero dezakeen botoi magikoa. Ikaskuntzaren bidean osagai garrantzitsua bihur daiteke, martxa honetan masiboa ere bai. Aintzat hartu behar diren aukeretako bat.

Ikaskuntzaz ari garela, HABEko zuzendariaren hitz batzuek eman digute arreta askori. "Mintzapraktika euskararen ikaskuntzaren etorkizuna den autoikaskuntzak behar duen osagaia da" edo horrelako zerbait entzun dugu.

Ez dakit nondik datorren ondorio hori, ez da azalpenik eman. Euskararen ikaskuntzaren etorkizuna autoikaskuntzari aitortzea, erabileraren etorkizuna mintzapraktikari aitortzearen bestekoa iruditu zait boteprontoan. Ustezko botoi magikoa, azalpen edo zehaztapen gehiagorik ematen ez den bitartean behintzat.

Askok uste dugu seguruenik euskara ikasteko erak, formatuak eta bideak aldatuko direla aurrerantzean, baina etorkizuna botoi bakarrean jartzen ez nintzateke ausartuko.

Euskara ikastearen etorkizuna euskararen erabileraren pentsuan dagoela esango nuke gehienez.

Lotura: Mintzapraktika egitasmoak, masa-fenomeno berria? (Praktikatu)

Soziolinguistika ikerketa baterako laguntza

Garaigoikoan ikusi dut orain, eta hemendik ere saiatuko gara laguntzen. Txerraren testua ekarriko dugu hona:

Soziolinguistika Klusterrak hizkuntza ohituren aldaketari buruzko ikerketa bat egin nahi du. Euskara familia bidez transmititzeak duen garrantziarekiko adostasunetik abiatuta, familia transmisioaren testuinguruan, hizkuntza-ohituren aldaketan eragiten duten faktoreak aztertzea dute helburu. Horretarako, hizkuntza-ohitura aldatu duten bikote batzuen azterketa burutzea proposatu da.

Ikerketa hau burutzeko ezinbestekoa da jendearen borondatezko laguntza, eta hauxe da eskatzen dutena: gaur egun Gasteiz, Laudio,Irun, Arrasate, Donostia, Hernani, Lasarte-Oria, Beasain, Tolosa, Zarautz, Igorre, Bilbo, Durango,Balmaseda, Bermeo, Lekeitio eta Mungia herri/hirietan bizi diren eta bikoteko hizkuntza ohitura “aldatu” duten bikoteen erreferentziak pasatzea (telefonoa, emaila...). Bikotea edozein “motatakoa” izan daiteke: ezkonduta daudenak / ez daudenak, seme-alabak dituztenak / ez dituztenak…, baina ezaugarri hori behar dute, beraien arteko harremaneko hizkuntzan aldaketa bat gertatu dela: lehenago beraien arteko harremana erabat edo nagusiki erdaraz zen, eta gaur egun, beraien arteko harremana erabat edo nagusiki euskaraz da.

Horren bikoteen berri izanez gero, jar zaitezte harremanetan Soziolinguistika Klusterreko kideekin.