Motibazioa eta normalizazioa

Batera-batera erreakzionatu dugu ba! Neurea publikatuta eduki dut zurea ikusi orduko. Hemen dago: Batzuk eta besteak.

Iruzkinak itxi ditut nirean, eta mezu honetan egingo ditugu.

Eskerrik asko ekarpenagatik Aitor. 

• erantzun honi

Erabat ados nago, zurekin, Benito. Nire artikulutxoa Larrañagaren artikulua irakurri eta gutxira idatzita zegoen; hausnarketa sakonik egin orduko, artikuluak eragindako lehen inpresioaren isla baino ez zen, eta gogoeta konpartitu baten bidea ireki nahi zuen eta zuk jarraipen (edo hasiera) ona eman diozu, bai horixe!

Gehiago hausnartu ondoren, agian Xabierrek dioena egia izan liteke, neurri batean. Baina zer edukiko luke horrek injustu eta absurdotik? Iker Martinez de Lagosek "Gara"n zioenez, ez da/dugu orain arte nahiko egin euskara ikasteak zer dakarren azaltzeko orduan eta guk geuk euskaldunok ere (euskal hiztunok) badugu zereginik eta zeresanik honetan. Euskarak aurrera egin dezan ezinbestekoa da hiztun eta benetako erabiltzaileen kopuruan nabarmenki gorantz egitea. Eta oraindik ez hiztun ez erabiltzaile ez diren asko euskara "ideologian eta behar ez duen jendea" izango da. Eta zer? Ba hortxe dugu guk beste erronka bat.

Azkenik, zabaltzen ari den beste topiko horretan ados nago zure ñabardurarekin, Benito. Lehen "politikoki zuzena" zen "euskara nire hizkuntza delako ikaste dut" bezain zabaldua dago, gaur egun askok lana aurkitzeko edo oposaketa batean aurrera egiteko ikasten duela. Eta berriro diot, hala balitz ere, zer gertatzen da? Dugun egoeran lan egin behar dugu, ez nahiko genukeenean. Eta gure ardura eta lana izango da guregana hurbiltzen den jendearen premiei erantzuten jakitea eta, ahal den neurrian, erabiltzaile aktibo bihurtzea.

• erantzun honi

Nik ere buelta pare bat eman nahi nizkioke X. Larrañagak dioenari. Horretarako “Zenbakiek bozkario” artikuluko hiru paragrafo erabiliko ditut.

Hona lehenengoa: "40.000 horien artean (matrikulatu direnei buruz ari da) zenbat dira abertzale euskaltzaleak? Rifeko gerra ekarri dit gogora: ahoan patria, eskuan bandera eta batez ere poltsikoan txanponak nire ordez soldadu pobrea joan dadin".

Ados nago Xabirekin, zenbait handi-mandiren (ahoan patria, eskuan bandera eta poltsikoan txanponak) euskararekiko hipokresia salatzean baina “40.000 horien artean zenbat dira abertzale euskaltzaleak?” galdera hori soberan dago. Abertzale euskaltzale (ez dut uste gauza bera denik) izan behar al da euskara ikasi eta erabiltzeko?

Nire ustetan erresistentzia garaiak gainditzeko ordua da, behingoz. Erresistentzia garai horietan abertzaletasunak gorde zuen euskara bere ondarea bailitzan (eskertzekoa!) baina ezinbestekoa da zirkulua zabaltzea eta euskara euskal herritar guztion ondare eta komunikazio tresna bihurtzeko. Eremua zabaldu behar diogu euskarari guraso abertzaleak dituen haurtxo ahul eta zaindu beharrekoa izatetik, mota guztietako lagunak dituen hiritar izatera.

Bestalde, eta paragrafo horrekin jarraituz: nola ez dute hiritar batzuek euskara abertzaleek inposatutako uztarritzat sentituko, geuk ere horrelaxe sentitzen badugu ? “Rifeko gerra ekarri dit gogora: ahoan patria, eskuan bandera eta batez ere poltsikoan txanponak nire ordez soldadu pobrea joan dadin”.

Hona bigarren paragrafoa: “Birjaiotzeko aukerarik izango balute guztiek nahiago lukete euskaldun sortu. Baina tituluaren beharra desagertuko balitz zenbatek oparituko lioke hainbeste urte hizkuntza honi –edo besteri-?”

Oso paragrafo klabea da honako hau. Inbertsio bat egiten dugunean (hizkuntza bat ikasteko inbertsio handitxoa egin behar da) horren ordainak parekoa izan behar du. Honela gertatzen al da euskararen kasuan? Zeintzuk ate zabaltzen ditu euskarak (edo tituluak) ikasle askoren ustetan? Sarri askotan lanaren ateak zabaltzen ditu, eta ez komunikazio esparruenak. Xabiren esaldi honek erakusten digu kasu askotan motibazio integratiboa egon dagoela baina, hala ere, motibazio nagusia instrumentala dela. Eta, zer? Esaten digu Aitorrek. Konforme, eta zer? baina... Onartzen dut nik motibazio instrumentala, baita administraziotik ere berau bultzatzea baina motibazio instrumental endogenoa bultzatu beharrean (adib:euskara ikasi behar dut, lanean erabili behar dudalako) motibazio instrumental exogenoa bultzatu da (adib: euskara ikasi behar dut titulua lortu eta lanpostua egonkortzeko). Hau da, ikasle askok ez du prozesuaren amaieran bere burua euskaraz komunikatzen irudikatzen eta hor dago gakoetariko bat.

Badakit, Benito, badirela bestelakoak ere eta zenbait ikaslerekin injustua naizela, gure errealitateak ere ez dira berdin berdinak eta; hala ere, portzentaia handi batean honela gertatzen da gurean behintzat.

Baina euskararekin bakarrik gertatzen al da inbertsio/ahalegin desoreka hori? Begira zer dioen Xabik: “ Baina tituluaren beharra desagertuko balitz zenbatek oparituko lioke hainbeste urte hizkuntza honi –edo besteri-?”

Bestalde, motibazio emozionalaz hitz gutxi behar dira Xabik Rifeko gerrako soldaduak gogoratzen baditu gure ikasleak ikusita.

Hona hirugarren paragrafoa eta azkena: “Arazoa da ideologikoki ezinbestekoa zaigun hizkuntza ideologian eta praktikan behar ez duen jendea ikasten ari dela gehienbat. Eta jende horren gain utzi duela abertzaletasunak euskararen benetako salbazioa. Injustuaz gain absurdua”

Ezin esan ados nagoela esaldi honekin. Niretzat euskara ez da ideologikoki ezinbestekoa izan behar; euskarak ideologikoki ezinbestekoa izatetik, praktikan ezinbestekoa izatera pasa behar du (hauxe da gakoa!). Gainera, euskararen (tresnaren) eskubideetatik haratago egon behar dute euskaldunon (tresnaren erabiltzaileon) eskubideak.

Abertzaletasunak jende horren gain utzi duela euskararen salbazioa esatea ere gehiegizkoa da; hasteko, abertzaletasuna ez delako euskararen jaun eta jabea eta bestetik, abertzaletasuna anitza eta ñabarra delako. Boteretik garatu den hizkuntza politika kritikatzea gauza bat da (horretan bat gatoz hein batean, bederen) eta beste bat honelako esaldi borobilak botatzea. Injustuaz gain absurdua.

• erantzun honi