Euskaltzaindia

Juan Jose Zearreta hil da

Ricardo Gomezek eman digu albiste latzaren berri, eta Euskaltzaindiaren oharrera bideratu: Juan Jose Zearreta euskaltzain urgazlea hil da gaur egurdian auto-istripuz.

Euskaltzain urgazlea izan eta erakundearen kudeaketa lanetan ziharduen gaur egun, baina Zearretaren bizitzak eta lanak lotura handia izan du helduen euskalduntze-alfabetatzearekin, Euskaltzaindiaren oharra irakurri besterik ez dago:

Juan Jose Zearreta Urigoitialdekozea Zornotzan jaio zen, 1947ko ekainaren 10ean. 60ko hamarkadaren amaieran hasi zen euskalduntze eta alfabetatze kanpainetan parte hartzen. Hala, 1968-69 ikasturtean Deustuko San Felicisimon euskarazko eskolak sortu ziren, Zearreta talde horretako partaide izan zelarik.

1970ean Lehen Urratsak liburuaren prestaketan jardun zuen, besteak beste, Patxi Elgezabal eta Ricardo Badiolarekin.

Urte horietan lanean zebilen Bizkaiko alfabetatze batzordeko kide izan zen. 1975-76an, herrialde guztietako batzordeak batu eta Alfabetatze eta Euskalduntze Koordinakundea (AEK) sortu zenean, bera izan zen sortzaileetariko bat, idazkari lanak ere bete zituelarik.

1973an hasi zen lanean Euskaltzaindian, Ekonomia arloan, Jose Luis Lizundia orduko idazkariordearen lankiderik hurbilena izan zelarik. 1975eko ekainaren 27an euskaltzain urgazle izendatu zuten.

2003an  Euskaltzaindiaren kudeatzaile izendatu zuen Akademiak.

Euskalduntze prozesuarekin loturik beti ere, hainbat lan argitaratu zituen, elkarlanean:

• Euskalduntzen (3 liburuki), 1972
• Alfabetatzen (1975)
• Euskara: Hizkuntza Ariketak (1976)
• Euskal Hiztegi Modernoa (1977)
• Sortzen - I (1978)
• Hiztegia 80 (1980)

Bilbon euskara eskolak antolatu, ikasmaterial historikoen egile (Lehen Urratsak, Euskalduntzen, Alfabetatzen...) eta AEKren sortzaile. Ez da aipatu gabe uzteko moduko ibilbidea, baina aspaldian beste lanetan hasita, seguraski gaur egun askori ez zaie ezaguna egingo Zearretaren izena.

Ni neu behin suertatu nintzen berarekin. Duela hainbat urte, irakasle lanetan ia hasi berritan, ikasle talde batekin Euskaltzaindia bisitatzera joan nintzen. Plaza Barrian egoitza jarri baino urte batzuk lehenago izan zen, orduan Diputazioaren inguruko kale batean (ez dut orain zeinetan gogoratzen) pisu txiki batean zeukan Euskaltzaindiak Bilboko egoitza.

Ez zen hura gaurko etxe dotorea, ez. Dokumentuak eta altzariak ahal zen moduan apailatuta ziharduten han. Hantxe hartu gintuen Zearretak, eta Euskaltzaindia zer eta zertan zen eta han zegoena erakutsi eta azaldu zigun. Gogoan dut oraindino han zeukaten bilera-gelako horman egon zen organigrama moduko bat: Euskaltzainburua, euskaltzainak, sailak, eta han  behean adartxo bat: AEK.

Ikasleak apur bat harrituta geratu ziren egia esanda, baita neu ere. Eguneratu barik zegoen organigrama hura, urteak ziren AEK Euskaltzaindiaren babesetik irten zela, eta, esango nuke orduko hartan erakunde bien artean harreman handirik ez zegoela. Hala ere, Zearretak organigrama hartaz baliatuta historia kontatu zigun: gau-eskolak, alfabetatze batzordea, koordinakundea...

Helduen euskalduntze-alfabetatzeak gorabehera handiak izan ditu, ordura arte ordutik aurrera: bereizketak, hausturak, pertsonak... Eta organigrama hartako AEK eta nik gaur egun lan egiten dudan lekua urrun daude duda barik. Baina urrun egon arren, lotura asko egon dira bitartean, pertsona eta esperientzia asko. Eta memoria historikoaz hainbeste jarduten den sasoi honetan, gogoratu dezagun geurean ere historia dagoela, nonbaitetik gatozela eta esperientzia ugari ditugula atzetik, gerora begira atzean utzi ezin direnak.

Bego beraz geure gogoan Juanjo Zearreta, bera eta bere lana. Kasualitate latz horietako batean auto-istripuan joan zaigu, helduen euskalduntzearen historian giltzarria izan zen Rikardo Arregi bezala.

Doluminak senideei, lagunei eta lankideei.

Argazkia: Euskaltzaindia

Zorionak Patxi!

Euskaltzain oso berria daukagu gaur, Patxi Uribarren aramaioarra, beste arabar baten aulkia hartu du, Hendrike Knorr zenarena hain zuzen ere.

Patxi hiztegigintzan egindako lanagatik da ezaguna gehien bat. Adorez hiztegiak eta beste: Sinonimoen hiztegia, 3000 hiztegia.... Gurean ere ezagunak eta erabiliak, beharbada inon baino gehiago. Egingo nuke euskaltegi guztietan ditugula gutxien-gutxienik Patxik parte hartutako lanen sei ale, eta gehiago seguruenik, denak sarri askoren eskuen artean erabiliak.

Arrazoi nahikoa pozteko eta Patxiri zorionak emateko. Baina horrezaz gainera, Santutxu parteko euskaldun eta euskaltzaleok ondo ezagutzen dugu Patxi, "Aita Patxi". 

Boteprontoan gogora lehenengo etortzen den irudia Patxi poltsa batekin euskaltegian agertzen den eguna. Hiztegi egin berriez beteta, euskaltegia eta irakasleentzako hiztegi freskoak. Egilea bera banatzaile eta aurkezle. Pribilegioa esan daiteke duda barik.

Izan ere, bizilagun eta auzokide dugu aspaldi, eta ez da izan Karmelo elizan gordeta geratzekoa gure Patxi. Besteak beste, Santutxuko gau-eskolaren hastapenetatik ez dira gutxi izan gurean euskara ikastera hurbildu eta Aramaioko azentua entzun dutenak, klasean, kalean edo ekitaldiren baten ere bai.

Auzoan euskalduntze-alfabetatzeak egin dituen 40 urte luzeotan tartean ibili zaigu urte horietako askoan, eta gaur egun euskaldun, euskaltzale eta euskara irakasle diren askok izan dute Patxi une batean edo besteren bidelagun eta, beste barik, lagun.

Horixe bada, zorionak izendapenagatik, eta, gehien bat, urte hauetan guztietan egindako lanagatik.

PD: Patxi, badakigu ez zarela ospakizun eta zeremonia zalea izaten, baina merezi, ondo merezita dauzkazu.

Euskaltzaindiaren arauak banatzeko sistema berria

Rikardoren Filoblogiaren bidez ailegatu zait albistea. e-AEB: Euskaltzaindiaren arau-erabakiak zure ordenagailuan.

Euskaltzaindiaren arauen berri izateko era berria ipini digute eskura, e-AEB. Zerbitzu berri hori zehazki zertan den jakiteko Rikardok eman dituen esteketara jo dut: Plazaberri agerkarira hain zuzen. Eta zer da zerbitzu berria bada?

e-AEBren orrian sartu eta han fitxategi bat daukagu deskargatzeko, zip formatuan konprimituta, 6 mb ingurukoa. Ordenagailura jaitsi, deskonprimatu eta karpeta baten barruan html fitxategiekin egindako aurkibideak, eta orri horietan arauak, izendegiak, Hiztegi Batua eta gomendioetarako estekak. Estekok pdf fitxategiak dira, Euskaltzaindiaren webgunetik jaitsi ahal diren berberak uste dut.

Azken batean ordenagailura Euskaltzaindiaren webgunearen arauak atalaren kopia jaitsi dudala begitandu zait. Horrez gain, erabiltzaile aurreratuentzat xml fitxategiak sartu dituzte paketean. Ez dut ondo ezagutzen xml fitxategien eta datu-baseen erabilera baina uste dut hainbat aplikazio garatzeko baliagarriak izan daitezkeela. Hala ere, Euskaltzaindiaren data-basearekin nolabaiteko sinkronizazioa beharko dute berrikuntzak agertu ahala.

Bestalde, Plazaberriren albistean azken arauen berri emateko jakinarazpen sistemaren berri ere eman dute ere estreinatu dela diote. Euskaltzaindiaren webgunea arakatzen ibili naiz eta ez dut harpidetza hori egiteko modurik aurkitu hala ere (bila nabilena musturren aurrean edukita ere ikusten ez dutenetakoa naizela aitortu behar dut). Horretarako harpidetza formulario hau bete baino ez da egin behar. Jakinarazpena e-postaz etorriko da seguruenik. Ez dakigu ordenagailura jaitsitako fitxategiak eguneratzeko modua zein izango den hala ere.

Arauen kopia ordenagailura pakete batean jaitsi ahal izatea aurrerapausoa da duda barik, baina gaur egun fitxategi estatikoak jaisten ibiltzea ez zait aurreratuena iruditzen prezeski. Bestalde, informazioa pdf fitxategietan eskaintzen duten guneei tirria apur bat hartu diet azkenotan, Euskotrenen ordutegiak kontsultatzen ditudanetik gehien bat.

Hain zuzen ere, xml fitxategiak jaisten eta eguneratzen ibili beharrean ez zen erabilgarriago a izango data-base horiek erabilita webgunean bertan kontsulta sistema zuzena atontzea (hainbat hiztegirekin egiten den bezala)? Eta horrekin batera azken arauak eta aldaketak jarraitzeko RSS sistema bat?

Tira ba! Ez dakit ba, teknikoek eman ahal diguzue argi apur bat akaso. Edozelan ere zerbitzu interesgarria Euskaltzaindiak zer dioen hain sarri ibiltzen garen mundu honetarako.

PD. Bitxikeria bat. Ordenagailura jaisten diren html fitxategietan orri-oinean lizentzia hau agertzen da:

© 2007 Euskaltzaindia. Eskubide batzuk gordeta. Ikus lege-oharra. Arau-erabakien dokumentu, zerrenda eta datu-baseak (Euskaltzaindiaren Arauak, Hiztegi Batua eta Izendegiak) Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten mende daude.

Lege-oharra irakurrita ere, ez dut ondo ulertu zein litzentziapean dagoen zein. Arauek copyright-a daukate? Ez? Fitxategiek bai baina edukiek ez?