Berriketan zuzendu

Voces en español blog-podcast interesgarriaren artikulua ekarri genuen duela gutxi hizkuntz-elkartrukeak edo mintzalagunei buruz. Ordukoan mintzakide batentzako 5 galdera planteatzen ziren, oraingoan zuzenketa egiteko lau era 4 maneras corregir a tu intercambio mezuan. Orduan bezala artikuluaren itzulpen/remix librea egiten saiatuko naiz. Artikuluan eta hemen esaten denarekin konforme egon daiteke edo ez, hori da grazia.

Ez esan inoiz "hori euskara txarra da", edo "txarto dago". Entzuten duenak txarra/gaizki/txarto entzuten du gehien bat. Hobeto "Ez da horrela esaten", "Naturalagoa da horrela...", edo "Nik horrela esango nuke..." Ezta?
Ez eten mintzakideari zerbait kontatzen ari denean. Arrisku handia dago haria galdu eta hizkuntzari buruz hitz egiten amaitzeko. Apur bat ondo dago, baina betiko monotema aspergarri egiten da akabuan. Lagundu hitz baten bila badabil edo esaldia amaitu ezinik, baina ez eten berriketaren erritmoa.
Ezinbesteko zuzenketak baino ez egin momentuan. Ulertzea benetan oztopatzen duten erroreak, nahasgarriak suertatzen direnak, horiek momentuan zuzendu beharko dira, baina bestela, errore txikiak badira, amaitu arte itxaron ahal da komentatzeko.
Mintzakidearen merituak bilatu eta azpimarratu. Errorei begira ibili beharrean egin dezagun ahalegina ondo egiten duenari erreparatzeko (ez da hain zaila, ez, erroreen artean ondo esandako gauzak gehiago izaten dira). Ez dago batere soberan beraz lantzean behin loretxoren bat botatzea, mintzalagunak esperientzia positiboa izan dela sentitu dezan, eta hurrengora animo berriekin etor dadin. Dena dela ez pasatu koipea ematen!! Berari barrez ari garela pentsatuko du eta.

Zuzenketarena ez da kontu samurra mintzalagunen eta euskara ikasleen artean. Kike Amonarrizek lehengoan kontatu ziguna etorri zait akordura, Bizkaiko herri bateko guraso batek esanda: "El euskera es una lengua que todo el mundo te corrige, y cada uno te dice una cosa" (Euskara jende guztiak zuzentzen dizun hizkuntza da, eta bakoitzak gauza desberdina esaten dizu). Bai, dotrina asko dabiltza gure hizkuntzaren inguruan, eta ikasten dabilenari ez zaio batere komeni segurtasun faltsurik. Seguruenik bera izango da kapaz ondorioak ateratzeko.

Neure esperientziatik berbalagunean behintzat ez dut izaten zuzentzen ibiltzeko animo berezirik. Beharbada klase batean desberdina izan daiteke. Baliteke batzuk norbaitek zuzentzeko gogoarekin etortzea, zilegi da, baina mintzalagunak ez du zertan izan irakasle, eta irakasle papera hartzen bada, laster dator galdera madarikatua: Nola esaten da...? Eta orduan berriro pizten zait itzultzaileenganako miresmena.

Argakia: Egizu.

Zein gertu dauden erabilerarako eta ezagutzarako predikatzen ditugun ereduak. Horiek izango ahal dira praktikatzen ditugunak!

Zure proposamenak irakurtzean, ezin izan ditut ahaztu gelan, mintzamena lantzeko, egitea esaten digutenekin akordatzea. Horrexetan baitatza euskara (edozein hizkuntza) erabiltzen trebatzeko prozesua: hizkuntzori erabili, esanguratsuki eta, ahal bada, arrakastatsuki, egindako hipotesiak barneratzen joateko.

Baina, betikoa, zein zaila den oreka aurkitzea. Zein zaila erabakitzea noraino zuzendu eta noraino laga hiztun berria bere adierazpena garatzen. Gelaren eta kalearen arteko aldetzat hartzen duzu zuzenketaren kontua; baina ez al genituzke hiztun berri horiek apur bat behartu beharko zuzen egiten, gelan eta kalean, hizkuntza fosiliza ez dakien?

Berbalagunean, mintzakidea ez da irakaslea; baina, ikasten ari denarentzat, edozein jatorrizko hiztun da nolabaiteko "irakasle", bere garapenean behar duen ezinbesteko makulu. Eta uste dut makulu horretan bilatzen duela bere gaitasunaren garapena.

Azken baten, gelan egiten dena eta kalean egiten dena gauza bera da (izan beharko luke); soilik, kalekoa benetako dela, eta ez simulazioa.

erantzun honi

Gela eta kalea, bai, deskuidoan gela eta kalea kontrajarrita ipini ditut. Asmoa ez da hori izan hala ere, kontrakotik gehiago.

"Herria irakasle" aldarrikatzen zen aspaldi, eta gaurko ikuspegi batekin esan daiteke irakasle kategoria daukana baino irakasle gehiago daudela. Mintzalagunak ere sartu daitezke kategoria horretan zabaltasun horren izenean.

Hala ere, mintzakide bati hizkuntzari buruzko hausnarketa, diskurtsoaren prestaketa eta abarrak gidatzea eskatzea askotxo da, ezta? Areago hizkuntz-instruktorea izatea.

Komunikazio-esperientzia gustura konpartitzea bilatzen dute alde biek halakoetan, tentsioak eta formalitateak saihestuz, eta zuzentasunarekiko ardurarekin bazoaz halako batera, besteak onartu arren alferrikako tentsioa hartuko duzu seguruenik.

Zuzentzeko zeharkako moduak ere badaudela esango didazu, "atseginagoak", bai. Besteak esan duena "ondo" errepikatu ondo entzun ez bazenu bezala eta baieztapena eskatzeko plantan, esaldiak amaitzen lagundu... Dena dela, neure esperientzian konturatu naiz horrelakoek askotan ez dutela espero den berehalako eragina izaten. Ondo esango duzu, besteak entzun eta ulertu, baina une horretan arreta ez badauka hizkuntzan jarrita (normala izaten dena), handik minutu batera errore berdina egingo du (esan duzunari erreparatu ez, edo erreparatu bai, baina gogoratu ez, arreta eta memoria tartean). Berregituratzea, jarioa eta zuzentasunaren arteko gatazkena izan daiteke azken batean.

Ondorioz, bota ditzagun parraplada batzuk trankil; ikasgelan, tabernan, kale erdian edo igogailuan, edo beste zerbait egingo dugu berba egiten dugun bitartean, eta zerbait zuzendu behar-nahi-ahal bada, zuzenduko dugu, zelan edo halan, baina horrekin tematu barik, berriketan gabiltzan bitartean behintzat.

Bide batez, artikulu honetan dauzkazue erroreen trataera eta zuzenketari buruzko testu interesgarri batzuk. Eta gauzak irakasle barik ikasteari buruz (modan dago ikaskuntza informalarena) beste hau.