Ikaslea euskara erabiltzen

Euskara ikasleak ikas-prozesuan zehar euskara erabiltzeari begira zer-nolako pausoak ematen dituen, edo, hobeto esanda, hizkuntzaren erabileran nolako progresioa gertatu ohi den pentsatzen jarri naiz lankide baten hausnarketari tiraka. Boteprontoko baten honakoa irten zait:

1. Eskola-jarduerei begira erabiltzen da euskara. Irakaslearen diskurtsoa, praktika gidatua,...
2. Eskola giroan (ikastaldean) erabiltzen da euskara, irakasleak "behartzen" du euskarazko komunikazioa, euskara ez da oraindik harreman hizkuntza "normala".
3. Ikastaldean (klasean zein klasetik kanpo) erabiltzen da euskara hizkuntza "normal" modura. Irakaslearen eragin barik. Euskaltegiko harremanen inguruan edo barnetegietan.
4. Ikastaldetik kanpo, oso ingurune edo sare espezifikoetan erabiltzen da. Gertutasun, erraztasun edo motibazio handikoak. Jeneralean irakaslea edo konfidantzako pertsonak gidatuta, edo praktikarako antolatutako sareak (Aizu!, ikasleentzako literatura, berbalagunak, mintza-praktika, barenetegiko ingurua....).
5. Komunikazio-sare batzuetan autonomo erabiltzen da: motibazio edo aukera handikoak (afektiboa edo profesionala adibidez),  trebetasun hartzaileak (prentsa, kultura,..) martxan ipintzen dira sarriago. Edonola ere, oso testuinguru espezifikoak eta aproposak izaten dira.
6. Norberaren harreman-sare euskalduna eratzen da (familia, lana, lagunartea,...), txikia eta bigarren mailakoa jeneralean. Zenbait kultur produkzio normaltasunez jasotzen hasten da (bertsolaritza, literatura, hedabideak,..). Euskara erabiltzeko gune zehatzak ezartzen dira.
7. Aukeran, euskara erabiltzen da. Gaitasun erlatiboan euskara eta erdararen artean parekatze-maila handia dago.

Zirri-borro mentala da ezer baino gehiago. Kontua da pentsatzen gabiltzala euskararen irakaskuntzatik zelan eragin daitekeen normalizazioan eta erabileran, eta horretarako programazio batean nola garatu eta optimizatu daitekeen hau guztia.

Atzo hain zuzen ere, berbalagunek atera zuten gaia, bat lanean euskarazko lehenengo erlazioak eratzen hasi dela, bestea umearekin ohitura hartu duela, besteak Berria irakurtzen duela gero eta sarriago,... Ez dakit, 4. eta 5. pausoen artean dabiltzala sumatzen dut. Hau horrela bada (zer diozue?) interesgarria izango litzateke azken pausu horietara ailegatzeko estrategiak aztertzea.