Auskalogarren maila

Helduen euskalduntzearen inguruan albisteak eta elkarren berri jakitea ez da erraza izaten, eta apur bat adi egon nahi baduzu Interneten informazioa kudeatzen duten kontakatiluekin tratua egin beste erremediorik ez da izaten. Hala, osaba Google-i esanda diot "euskaltegi" hitza nonbait aurkitzen duen bakoitzean abisua emateko, eta jakiten dira gauzak horrela.

Gaur esate baterako kontatu dit Javier Madrazo EJko kontseilari ohia politika utzi eta, besteak beste, euskaltegira joan dela bueltan.  Ordu eta erdi egunean, jariotasuna hartzea kostatzen zaio, eta laster zortzigarren mailara heltzea espero ei du.

Madrazo euskaltegietan ari diren 40.000 horien artean askoren antzera ibiliko da seguru asko, baina zenbakiak entzuten hasita pentsatzen jarri naiz: 8. maila gainditzea espero du, seinale dabilen euskaltegian (ofizial edo ez-ofizial, irakasleen edo ikasleen artean) gutxienez 8 mailatan neurtzen dela euskara ikateko ibilbidea. Etxera begiratu eta 1a, 1b, 2, 3 eta horrelako izenak entzuten ditut, izenak diot, ze sarri "altua", "baxua" eta horrelako abizenekin bereizten dira neba-arrebak. Sarean apurtxo bat gehiago endredatu eta oinarrizkoa, erdikoa, EGA eta teknikoa abizenak darabiltzan euskaltegiaren berri izan.

Letra/zenbaki-zopa baten traza hartzen hasita dago hau. Euskara ikasten duten pertsona horiek argi dute nondik nora gabiltzan hemen? Gogoan ditut udan gurekin barnetegia egitera datozenak, etorri eta kokatu aldera orain arte zer egin duten galdetu eta zer mailataraino heldu diren. Erantzunak zenbakiak gehienetan, eta, non ibili diren-eta, zenbaki hori gure zenbakiekin ezkontzeko interrogatorio-ikerketa moduko bat behar izaten dugu, edo zuzenean mailaketa proba bat egin, bestela ez da modurik egoten.

Eta normala da hau? Euskara ikasten duen jendeak non dabilen bere mailarako izen-abizen desberdina eduki. Batzuek 12 urratsen klasikoarekin, beste batzuk HEOKen mailaketaren aldaerekin, beste batzuek bertoko produktuari bertoko izena, eta egon, Europako estiloko letra-zenbakiak datoz lapikora laster, porrusalda konpletoa egiteko.

Horrela daude gauzak, tradizio eta izendapen asko batu dira urteetan, eta nahaste hori argitzen edo artezten ez da inor jarri. Akaso ez da hain larria izango, baina -neure uste apalean- ez da itxura onekoa eta, gainera, ez dut uste ezer onaren seinalea denik ere.

Hala ere, gauza bat argi izatea komeni da: mailak ez dira ikastaroak, eta erreferentzia-mailetarako izendapen eta deskribapen homologatua egon beharko luke lehenago. Une honetan EEMren bidera jarrita gaudela dirudi, eta baliokidetzeak eta parekatzeak jarri dira abian, baina HABEren 12 urrats tradizional horiek fitxa-plantiletan bueltan dabiltzan bitartean ez dute asko lagunduko argitzen.

Bestalde, euskaltegi-erakunde bakoitzak eskaintzen dituen ikastaro-zerbitzuek ere izen argia izan beharko lukete. Hemen zailagoa izan daiteke homologazioa, ze -barruntaten dut- une honetan euskaltegien eskaintza ez da batere homogeneoa eta estandarra. Modulazio, ordu-kopuru eta osaketa desberdin askoko taldeak eta ikastaroak daude martxan ordea.

Baina sikiera pertsona baten maila deskribatu eta izendatzeko orduan ahalegintxoa egin beharko genuke terminologia bat erabiltzeko, ezta? Guk erabili, eta jendeak berak ezagutu dezan eta zoratu ez dadin/gaitezen.

Ala ez?