aditza

Nor-nori-nork-en jaiotza?

Aste honetako Argian (2101 zbkia.) Gontzal Fontaneda euskara irakasle beteranoari egin diote elkarrizketa.

Euskal aditzaren gaineko teoria heterodoxoa garatu du, eta teoria haren gainean aditza lantzeko metodoa egina dauka: Euskal euskara. Liburuan argitaratuko ei diote laster, baina aspaldian jarri zuen sarean.

Teoriaren eta Gontzalen irakasle-esperientziaren gorabeheren artean, pasarte batean kontatutakoa egin zait deigarria:

Nola ikasi zenuen euskara?
Araban bazen Araiako Urrestarazu [Andoni Urrestarazu, Umandi, 1902-1993]. Euskaltzale fina zen eta gramatika bat egin zuen, nolako gramatika! Oraciones objetivo-pronominales, alegia, lehen ez zegoela nor-nori-nork. Urrestarazuren hiruzpalau ikasle Gasteizen zortzi bat ikasleri irakasten hasi ziren. Horrela hasi nintzen ni.
Urrestarazuren gramatikarekin hasi zinen orduan.
Gero azaldu zen nor-nori-nork, Elvira Zipitriaren bidez. Estibalizko priorea bere ikaslea zen, nire adiskidea eta liburuxka bat idatzi zuen: Nor-nori-nork el secreto del verbo vasco.

Ez dut inoiz pentsatu edo kontsultatu izan ohiko egin zaigun terminologia hori -nor-nori-nork, nor-nork eta enparauak- nork-noiz sortu zuen. Ez da garrantzi handiko kontua izango, baina eduki duen arrakasta ikusita jakin mina pizten da.

Orduan sortu ote zen euskal aditzaren mitoa ere?