Ixabelen meritua

Aurreko mezuan euskaldun berrioi azkenotan botatzen zaizkigun loreak, zorionak eta eskerrikaskoak ekarri nituen zeharka. Gaur Radio Euskadiren Mas que palabras saioan Kutsidazu bidea Ixabel-en estreinaldia dela eta saio berezia egin dute euskaltegiak eta euskaldun berrien inguruan. Filma eta liburuaren egilearekin batera ikasleak eta irakasleak ere ibili dira. Euskara ikasteaz eta ikastearen ingurukoez.

Hedabideetan lantzean behin gurekin akordatzea ez da txarra izango, erdarazko medioetan gehien bat. Gai asko jorratu dira: euskaldun berriak/euskaldun zaharrak dikotomia, euskaltegietako pasadizoak, euskaltegien lana,...Dena dela, denbora guztian ikusten dut ideia bat bueltaka: euskaldun berriok zelako meritu daukazuen!

Ez dut esango duela hogeita hainbat urtetik hona euskara norberak halaxe erabakita ikasi duenak ahalegin makalik ez duenik egin. Ez da erraza, ez, norbera ere jakitun (eta estimatzen da!). Hala ere, meritu hori askotan euskararen moduko hizkuntza "zaila" ikasteagatik baino ez dela aitortzen dirudi. Eta horretan zalantza handiak dauzkat. Egin dezagun konparazio tontoa.

Euskara hizkuntza zaila ei da, ustez arrazoi batzuengatik: aditz-sistema, deklinabidea, hiztegia, "hizkuntzaren egitura berezia"... Horrelakoak erabiltzen dira argudio besteak beste. Zer izango litzateke orduan honelako hizkuntza bat ikastea?

• Aditz-sisteman modu, denbora eta aspekto ugari; pertsona aspektu eta denbora markak ez dira gardenak izaten, hiru konjugazio desberdin eta irregulartasunez beteta.
• Morfologian genero marka, gehienetan azalpen logikorik ez daukana..
• Ama-hizkuntzan ez bezala preposizioez funtzionatzen duten lotura sintaktikoak. Artikulua eta izenordeak erabiltzeko ez dago asmatzeko arau errazik gainera.
• Hiztegi aberatsa eta erregistro eta aldaeren arabera sinonimia handikoa (kultismoak, teknizismoak, erregistro formalak eta ez hain formalak, hizkera kolokiala, argot-a, dialektoak,...).
• Azentu tonikoa eta fonema ezezagunak ("z", "j",..).
• Ortografian hots berdina errepresentatzen duten grafiak, azentu arauak, ...
• Oso hizkuntza landua eta bizia, etengabe hiztegia (hitzak, esakuneak, espresioak) sortzen eta berrizten dabilena eta tradizio literario eta idatzi handikoa..

Ixabelen modukoek horrelako hizkuntza ikasi eta kasu gehienetan ederto baten erabiltzera heldu dira gainera. Hori ere ez da meritua?

Bai, badakit kontua ez doala hortik, hain zuzen ere euskaldun berri askok hizkuntza bera baino zailago beste gauza batzuk aurkitu ditugu bidean eta, loreak lore, asko hor daude oraindik. Hortxe uste dut izan dela klabea Ixabelen modukoen laguntza, eta hori da hori estimatzekoa.

Gomendiotxo bat amaitzeko: lantzean behin egin kukutxo bat gaztelania irakasten dutenen buruko minei (edo frantsesa, edo ingelesa, edo wolofa,... edo euskara...).