Irakasleak eta filologoak

Oraingo CAP ikastaroaren ordez datorkigunaz - Gaur egun unibertsitate ikasketak bukatu dituen batek, Bigarren Hezkuntzan irakasle gisa jardun nahi badu, lehenago Irakaskuntzarako Gaitasun Ziurtagiria (CAP famatua) lortu behar du, ... [Filoblogia]

Ricardo Gomezen blogean eztabaida piztu da CAP kendu behar dela eta ez dela hasita eta filologoak irakaskuntzarako prestatuta ote dauden amaituta.

Euskaltegiak ez dira aipatzen, baina jakina da gurean jarduteko unibertsitate-titulazio ertaina behar dela eta tituludun horien artean asko gara filologiatik gatozenak.

Eztabaida horrek gure sektoreko irakasleen formazioaz haria zabaltzera animatu nau. Hona buelta pare bat emateko kontu batzuk:

Euskaltegietako irakasle hasteko zer formazio behar da?
Unibertsitatetik datorren jendea ondo prestatuta dator?
Formazio espezifikorik beharko litzateke? AEK-k eta IKAk glotodidaktika ikastaroa eskatzen dute nik dakidala. Hasierako formaziorako besterik badago? Zelan bideratzen da?

Esan dudan legez neu ere filologoa naiz, eta euskaltegiak, filologook eta hizkuntzaren ikuspegia direla eta inoiz gauza batzuk ibili zaizkit buruan:

Filologoa izatea abantaila da euskara klaseak ematen hasteko ala bizio gehiegi ekartzen dituzte? .
AEKn glotodidaktika ikastaroen inguruan gabiltzanok inoiz komentatu dugu filologiatik datozen batzuei ulertaraztea kostatzen zaigula hizkuntza irakastea ez dela hizkuntza ikertzea, edo ikasleek ez dutela euskararen gainean dena jakin nahi izaten.
Euskaltegietan badabil irakasle-klase bat, "Txillardegi" edo "Euskaltzandia" deitzen izan zaiona ezizenez. Irakasle hauek hizkuntzaz asko jakiteagatik-edo jeneralean goi-mailetan eta EGAn ibiltzen dira. Ez dira beti filologoak izaten, askotan hizkuntzazaleak baino ez dira. Seguru halakoen inguruan botatzeko zerbait daukazuela.

Kantxa zabala daukagu. Bota beldur barik.

Euskaltegien mundua

Kazetaritza ikasi nuen arren, uste dut eskarmentuak asko irakatsi didala eskolak emateko orduan. AEKn ibilia naiz hainbat urtetan eta orain Â¨batzuetan Â¨udal euskaltegietan. Filologia ikasi izanak lagundu egiten duela uste dut, eta askotan eskolak emateko beste hainbat ezaugarri izan behar ditugu, esate baterako, motibazioa.. azken bolada honetan faltan somatzen dudana ( ez bereziki nigan baina bai, nire inguruko jendearengan ).

erantzun honi

Eta ni azkenotan pentsatzen ibili naiz komunikazioarekin lotutako ikasketek (kazetaritza, publizitatea,..) hizkuntza lantzearen inguruan bestelako ikuspegia eman behar dutela. Azken baten, karrera baino aipatu duzun bigarrenak edukiko du pisu handiagoa nonbait.

Dena dela, zerk desmotibatzen du jendea zure ustez?

Bide batez, publizitatea aipatu dudala eta, gomendiotxoa eduki dut aspaldian emateko: Euskara eta publizitatea bloga. Gustura irakurri eta ematen dituen ideiekin motibazioa ere altxatzen du.

erantzun honi

Bat nator zurekin. Komunikaziorekin lotutako ikasketek bestelako ikuspegi bat ematen diote irakaskuntzari, eta ni antzerkian ere ibilia naiz eta horrek ematen dizu eskolak emateko bestelako modu bat ; Â¨taula gainean egongo bazina bezalako ikuspegia Â¨, alegia. Finean, irakasleok Â¨nolabait Â¨aktore-aktoresak gara hein handi batean, eta ikasleak nolabaiteko ikuslegoa, eta ikuslegoak pozik eta motibatuta egon behar du emaitza ona izan dadin.
Irakasleon motibazio eza leku ezberdin askotatik datorrela uste dut. Gaurko gizartean eta gaurko egoeratan gauzak oso korrika egin behar ditugu, eta horrek desmotibazioa pizten duelakoan nago.

erantzun honi

Nire ustetan euskara irakasleak bi gauza menperatu behar ditu, batik bat: euskara eta glotodidaktika (bat bitan banatzen da). Biak ala biak.
Beste kontu bat da horrekin batera bakoitzak duen mundu ezagutzak ( dela kazetaritzaren mundukoa, dela literaturarenekoa, dela dena delakoa) eransten dion kalitate gehigarria. Nik ezagutzen ditudan irakasle geletan asko hitz egiten da arau morfosintaktiko eta lexikalei buruz eta ezer gutxi jarioaz edo didaktikaz. Zergatik ote?

Konforme nago Itzak antzerkiarekin egiten duen paralelismoarekin. Azken finean ikasgelan berezko egoera komunikatiboez gain, beren lekua izan behar dute ikasleak bizitza errealean izan ditzakeen komunikazio egoeren simulazioak.
Baina ez nago batere konforme irakaslea aktore eta ikaslea ikusle paper banaketarekin. Ikaslea ez da ikuslea, ikaslea da aktorea, berak jokatzen du antzezlanaren paper garrantzitsuena eta hau argi baino argiago izan behar dugun kontua da.

Motibazioari dagokionean, norberaren lana gustukoa izateak, lan horretan seguru sentitzeak (formazio aldetik, lan baldintzen aldetik, laneko giroari dagokionez...) eta egindako lanak emaitzak ematen dituela ikusteak pizten du ilusioaren eta motibazioaren kandela (batzuetan hauetako batzuk kale egin eta kandelatxoaren argia motel antzean dabilkigun arren).

Antzerkiaz aritu garela-eta, nola jarriko diogu izena antzezlanari?

erantzun honi

Nik inoiz egin dut musikarien eta euskara irakasleen arteko paralelismoa, eta tipologia batzuk antzeman ditut:

Irakasle sinfonikoa: prestatuta daukan partituratik ez da milimetro bat ere urruntzen. Obra ona edukiz gero arrakasta. Txarra bada, kaput! Apur bat aspergarria gerta daiteke interprete ona ez bada edo errepertorioa noizean behin aldatzen ez badu.
Berbeneroa: klasea hasten denetik amaitu arte dantzan eta algaran gelditu gabe: sueltoa, arrimatekoa, biribilketa, pasodoblea, arin-arin,... Ikasleak gustura ibiltzen dira, baina egun guztia dantzan eta parrandan.... biharamonak gogorrak izan daitezke.
Free jazz: inprobisazioa eta inprobisazioa, aurretiaz ezer prestatu gabe, gehien-gehienez erritmo-oinarria ... Instrumentua ondo kontrolatzen ez badu arriskutsua izan daiteke. "Soloak" behin eta berriro errepikatzeko arriskua dauka. Honen bariantea "bertsolaria" tipoa izan daiteke: botatzen diren gai guztiei kopla pare bat jartzen dizkie.
Folkie: txistua, trikitia, bertsoak, fandangoa, kantuak,... ondo dago euskal kultura zabaltzea, baina batzuetan ikaslea dudan egon daiteke euskaltegian ala dantza taldean apuntatu den.
Heavy-a: ez du atsedenik ematen, kaña, kaña eta kaña, erritmo gogorra, gitarra solo luzeak eta baladarik ez. Ez dute halako txupabeltz tximaluzeak zertan izan.
Mary Poppins: jolasa, jokua, olgetea, txaloak eta korroak. Ume izpiritua berreskuratzen laguntzen du. Gogoangarria.
Raperoa: klase guztia rapeatzen, isildu barik. Ahozko input ugaria emateko aproposena. Lantzean behin feedback apur bat...
Technoa: espezie berria eta urria, baina bideo-proiektorea, dvd-a, ordenagailu eramangarria, mp3-a, powerpoint-a, e-posta eta internet barik gero eta autonomia gutxiago dauka. Honen azpibariantea "geek" klasea: bloga, wikia, pokastina, LMSa eta webdosazero guztia. Top-aren azken postuetatik gorantza doa ziztu bizian.

Enfin, musikan bezala, hemen ere inportateena interpretatzen den sentimendua izaten da, ezta? Ala manager ona edukitzea?

erantzun honi

Uste dut euskara irakaslea espezie berri bat dela irakaskuntzaren munduan. Nire ustez, ikasteko gogoa eta irakasteko gogoa duen edozeinek eman ahal ditu eskolak, bihotza eta ahalegina ipintzen baditu. Nik ez dut uste karrerek profesional onak egiten dituenik halabeharrez, hor dugu, karreradun mediku txar andana edo irakasle txar andana. AEKn genbiltzanok HABE legea sortu zutenean, istorio hau (eta beste batzuk ere) jasan behar izan genuen eta guk "herria irakasle" leloa aldarrikatzen genuen arren beste batzuek ez zuten inolako arazorik HABEk eskatzen zuena itsu-itsuan onartzeko. Arazoaren sorrera hor dago. Jende askok bihotza jartzen zuen euskara eskolak emateko, herritik aterarako irakasleak ziren, euskara maite zuten eta euskara irakasten ikasteko prest zeuden. Legearen ondorioz, euskararen irakaskuntza ez zen profesionalizatu, alderantziz, hein haindi batean burokratizatu eta instituzionalizatu egin zen honek berekin dakarren guztiarekin.Nire ustez, bakoitzak ikusi behar du, profesionala ona den ala ez. Hala ere, eta legeen izaerari jarraikiz zentzu hertsian, nik ez dut ulertzen zergatik hain zorrotz jokatu bazuten euskara eskolak emateko zergatik onartzen den "instrusismo profesionala". Ni medikua ez naizenez ez naiz sartzen medikuntzan eta legeak ez dit uzten medikuntza lanak egiten...beraz....

erantzun honi

Euskara irakasleak espezie berria izateko urte askoko bidea eginda dauka dagoeneko eta helduentzako hizkuntz-irakaslea antzinako lanbidea-zer egina da, antzinarotik datorrena.

Seguruenik euskara irakaslea normalizazioren agentea den neurrian une honetan oraindino gogo eta bihotzetik asko beharko du, baina alde horretatik, eta irakaslea den neurrian, zerbait gehiago ere beharko du: prestakuntza, ezagutza eta trebakuntza.

Beste kontu bat HABEk duela hogeita.. urte indarrean jarri zuen arau hori da. Argi dago une hartako saltsetako ondorioa izan zela, bestelako joko eta azpijokoen fruitua, ez langintza honek eskatzen zuen logikarena. Hala ere, arinago edo geroago den-denek onartu zuten. Profesionalizazioa ez dakit hark ala zerk ekarri zuen, baina gaur egun ia euskara irakasle guztiak dira profesionalak, hau da, euren lana egiteagatik sari ekonomikoa jasotzen dute. Beharbada profesional hitza esanahi zabalagora ekarrita, sariaz aparte, prestakuntza eta lanarekiko jarrera ere aipatzen duena, konforme egon naiteke zurekin. Horrek ez du ziurtatzen benetako profesionalak izatea. Benetakoak egon badauden arren, asko egon ere, baina ez dago ezer errekonozitzen dituena.

Hala ere, lege haren ondorioetan, nire ustez, harrigarrienetariko bat tituluazioaren eskakizunarekin batera prestakuntza berezitua garatu ez izana da. Duela urte batzuk unibertsitate mailako diplomatura ibili zen funtzionatzen. Hiruzpalau promozio egon ziren oker ez banago. Titulu batzuk eman zituen. Lehenagotik homologatu barik egon ziren batzuk hala homologatu ziren. Eta derrepentean kendu egin zuten. Gaur arte. Bitartean inork ez du halako formazio biderik berriro aldarrikatu. Areago, gaur egun edozein lanetan ibiltzeko oinarrizko formazioaren eskakizuna gero eta orokorragoa denean, baita unibertsitate mailatik beherago ere.

Gauzak honela, intrusismoaz hitz egitea zaila da. Nor da intrusoa? Nor da irakasle kualifikatua? Zerk frogatzen du kualifikazioa objektiboki? Zer errekonozimendu klase daukate irakasle "onek"? Zer lege...? ...Zer da euskara irakaslea izatea "ofizialki"? EGA (laster 4 maila seguruenik) eta edozein karrera nik dakidala, besterik ez.

Burokratizazioa eta instituzionalizazioa aipatu dituzu. Konforme egon naiteke, baina nire iritzian, larriena gure lanbidea (ez gure soldata) zehazteko eta errekonozitzeko daukagun anabasa da: erakundeen partetik, jendartearen partetik, eta geure partetik ere bai.