08
Ots
2017
Benito

Lorem ipsum

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi.

Expetenda tincidunt in sed, ex partem placerat sea, porro commodo ex eam. His putant aeterno interesset at. Usu ea mundi tincidunt, omnium virtute aliquando ius ex. Ea aperiri sententiae duo. Usu nullam dolorum quaestio ei, sit vidit facilisis ea. Per ne impedit iracundia neglegentur. Consetetur neglegentur eum ut, vis animal legimus inimicus id.

His audiam deserunt in, eum ubique voluptatibus te. In reque dicta usu. Ne rebum dissentiet eam, vim omnis deseruisse id. Ullum deleniti vituperata at quo, insolens complectitur te eos, ea pri dico munere propriae. Vel ferri facilis ut, qui paulo ridens praesent ad. Possim alterum qui cu. Accusamus consulatu ius te, cu decore soleat appareat usu.

Est ei erat mucius quaeque. Ei his quas phaedrum, efficiantur mediocritatem ne sed, hinc oratio blandit ei sed. Blandit gloriatur eam et. Brute noluisse per et, verear disputando neglegentur at quo. Sea quem legere ei, unum soluta ne duo. Ludus complectitur quo te, ut vide autem homero pro.

Vis id minim dicant sensibus. Pri aliquip conclusionemque ad, ad malis evertitur torquatos his. Has ei solum harum reprimique, id illum saperet tractatos his. Ei omnis soleat antiopam quo. Ad augue inani postulant mel, mel ea qualisque forensibus.

Lorem salutandi eu mea, eam in soleat iriure assentior. Tamquam lobortis id qui. Ea sanctus democritum mei, per eu alterum electram adversarium. Ea vix probo dicta iuvaret, posse epicurei suavitate eam an, nam et vidit menandri. Ut his accusata petentium.

10
Api
2013
Eneko

Gramatikak hiztuna itotzen duenean

Hona ekarri nahi dudan eztabaida galdera sinple bat eginez has daiteke: hizkuntza bat zerk osatzen du, hiztunak bere eguneroko jardunaren bitartez ala hizkuntzaren arau gramatikalek?

Eta erantzuna, gehienentzat, sinplea eta argia da segur aski: hizkuntza hiztunek etengabe eraikitzen duten errealitatea da lehenik, eta era analitiko batean -edo zientifiko batean, nahi bada- aztertzen eta jasotzen den arau eta ezaugarri multzo bat bigarrenik.

Baina, hain ebidentea dirudien hori -edo agian ez?- askotan ez da errealitatearekin bat etortzen. Are gehiago irakasleon jardunari erreparatzen badiogu: zenbatetan ez ote gara itsutu gramatikarekin? Zenbatetan jarri dugu gramatika hiztunaren aurretik?

Argi dago, ikaslegoaren gehiengoarentzat euskalduntzeko ezinbesteko tresna da gramatika, ez dut hori ukatu nahi. Ni ez naiz horietaz ari, ni jada euskaldunak direnez ari naiz: nork ez du izan inoiz hiztun “peto” bat -dela trebetasunen bat hobetzeko, hiztegian sakontzeko, euskaraz gai “berriez” hitz egiteko, jendea ezagutzeko...- euskaltegira hurbildutakoa? Eta zenbatetan jarri izan zaie euren hizkera ezbaian, adibidez, “zergatik...” erantzuten dutenean? Ez ote da hori tresna (gramatika) helburu (hizkuntza, hiztunen eraikuntza behar lukeena) bilakatzea? Ez ote da garbizalekeria bigun batean erortzea?

Jakina, ez da erraza mugak non diren zehaztea: zein da hiztun egokia? Hiztun “petoak”, hau da, normalean euskaraz mintzo ohi diren guztiak hiztun egokiak dira? Norbaitek esan lezake, eta arrazoi osoz, ezetz. Baina, era berean, gramatikaren sakralizazioan erori nahi ez badugu, ezezkoa beharko luke honako galderaren erantzunak ere: gramatika arau guztiak ez betetzeagatik hiztun kaxkarrak dira? Zein dago zeinen zerbitzura?

Badakit, erantzunak baino gehiago galderak ekarri ditut hona. Baina, hain zuzen ere, uste dut horixe dela beharrezkoena: hausnarketa eta eztabaida, gramatikaren eta hiztunen errealitatearen arteko oreka zaila egoki kudeatzeko, iparra ez galtzeko, hiztun “petoak” ez uxatzeko -frustrazioagatik (“nirea ez da euskara”) edo mesfidantzagatik (“egun darabiltena ez da euskara”). Azken batean, ahalik eta jende gehien euskarara hurbiltzeko.

27
Ots
2013
Benito

XXI. mendeko ikaslea

Bufa! Ia urtebetea joan da hemen azken mezua idatzi nuenetik. Blogari karneta kentzeko iraungitzet datatik gertu egon behar da hori. Eskerrak zerbait idazteko aitzakia-motiboa-arrazoia eman didatela Argiako lagunek.

Askok jakingou duzue urte sasoi hau AEK-n lan egiten dugunontzat Korrika sasoia dela, eta hortxe ibiltzen gara gauza batekin ez bada beste batekin endredatuta.

2013 honetan pentsatu genuen Korrika Kulturala deitzen den horren barruan euskara ikastea eta irakasteari buruzko programa bat sartzea, "Euskara ikasi XXI. mendean" leloa hartuta lau mahai-inguru (edo tertulia) eta irakasleon topaketa bat antolatu dugu.

Mahai-inguru horietako bat "Nola ikasi" zuen izenburua, asmoa datozen ikasteko eta irakasteko erak identifikatzea eta geure lanera hausnarketa hori nolabait ekartzea.  Gonbidatuak Abel Camacho, Ainhoa Ezeiza, Maite Goñi eta Josu Perales, moderatzailea mezu hau sinatzen duen hau berau. Otsailaren 14an Gasteizen batu eta hantxe jardun genuen. Hemen behean duzue zuzenean egin zen grabazioa (soinua ez da ona, baina testigantza behintzat geratu da).

Saioak Twitter-en eduki zuen isla, nola ez! Storify honetan bildu ditut batzuk.

Honezaz gain, saioaren harira, Abel Camachok bere blogean batu eta azaldu ditu han esandakoak:  Euskara ikasi XXI: mendean (Ireki)

Dena den, oraingoan ez naiz idaztetik libratu, Argiako lagunek mahai-inguruaren laburpena eskatu zidaten Termometroa atalerako, eta hala publikatu da 2.359 zenbakian: Nola, noiz, non, norekin... euskara ikasi?

Kazetari fidagarria izan ez eta norberak akorduan (eta bideoan) geratu zaiona bildu eta paratu du. Hemen daukazue neure kronika-edo Argian publikatu den modura:

XXI. mendeko ikaslea

Atzera begiratzeko unea ohi da omenaldia, omenduaren merituen memoria ekartzeko unea. Gu, berriz, gerora begira joan ginen omenduaren bila, neguko ostegun batean, arrastian Gasteizko Kutxin ezagutu nahi izan genuen Korrikaren omendua: euskara ikaslea. XXI. mendeak ekarriko digun euskara-ikaslearen erretratuaren bila abiatu ginen bada.

Soslai hori zirriborratzen laguntzeko lau marrazkilari batu genituen: Josu Perales, Maite Goñi, Ainhoa Ezeiza eta Abel Camacho, eta galdera hauen bueltan jarri genituen marrak ehuntzen: Nola ikasiko da euskara XXI. mendean? Nolakoa izango da euskara ikaslea? Zer egingo du? Zer eskatuko du?

Handik ordu pare batera ez geneukan argazki garbirik, ezta erretratu robot baliagarririk ere, bai ordea marra ugari, nork bere irudia egiteko adina. Hona hemen utzi zizkiguten marrak eta borroak. Hartu nahi dituzunak eta egizu zeure marrazkia.

Gomendatu zigun Josu Peralesek ingelesa ikasten duenari erreparatzeko, hizkuntzak ikastea ingelesa ikastea da batik bat gaur egun munduan, eta hortik datoz gero datozen gehienak, euskara-ikaslearen soslaia ere bai agian. Dena den, gurera ere begiratzeko abisua egin zigun: euskara praktikatzen ari diren mintza-berba-solaslagun horiek guztiak oraina ez ezik geroa ere izan daitezke. Hizkuntz-ikasleen artean gero eta gehiago apreziatzen (eta ordaintzen) da ikasi nahi den hizkuntzako solaskidea. Hezur-haragizko irakaslea ez da galduko baina ekosistema horretan bizi beharko du.

LED pantaila batean hasi zen Maite Goñi marrazten, makinen clip art-ak, zuzentzen duten makinak, gurekin hitz egiten duten makinak, baina aldi berean milaka gauza egiteko aukera ematen diguten makinak ere badira: hainbat lagunekin gauzak egin eta jarduteko, hamaika mila irakasle aurkitzeko, baita hamaika irakasleren lana egiteko ere, edo irakasle baten lana hamaika aldiz egiteko.

Pintzel iluna hartu zuen Abelek orduan. Pintura geruzatxo bat baino ez ei zaie eman hainbat gauzari, eta geruza horren azpian aspaldiko horma dugu nonbait, betiko edukiak, betiko bideak nagusiki. Ikasleak berriz baditu hainbat gauza lehen ez zituenak: testuak, materialak, aukerak... horiek guztiak kudeatzen trebatu behar da etokizuneko ikaslea: bere prozesua gidatzen eta ebaluatzen. Etorkizuneko ikasleak gero eta botere gehiago izango baitu.

Tonu biziagoetara egin zuen salto Ainhoa Ezeizaren paletak. Marrazkia mihisearen mugatik harago eroatea aldarrikatu zuen, ikaskuntzaren alderdi informalera, eta batez ere sozializaziora. Hizkuntza sozializatuaz ikasten da eta ikasiko da, eta sare sozialak behar dira, Interneten eta porlanezko munduan, bietan. Akaso ikasleen sareak eraiki beharko dira, une honetan faltan-edo sentitzen direnak, izan ere, euskaldunok gutxi izan, baina sareak erraz ehuntzen ditugu.

Bi orduren buruan etorkizuneko irakaslea hasi da agian bere burua ere zirriborro horiekin marrazten.

Eta pentsatuko du igoal batez ere ikaslearen solaskidea izan beharko duela, edo harentzat komunitate baterako zizerone lanak egin beharko dituela. Hizkuntza pertsona horien zer egin eta harremanetan kokatu behar duela ere pentsa dezake. Hizkuntzari forma barik zentzua eman behar diola ondorioztatuko du baten batek.
Pentsatuko dute beste batzuek makinek lekua kendu ez diezaieten borroka egin beharko dutela. Makinak gobernatzeko modua topatu beharko dutela beste batzuek. Baten batek makinari lan astunak nola eman pentsatuko du bitartean. Inguruan dituen makinei probetxu nola atera beste batzuk. Makinatzen denak.

Ikaslearekiko erlazioaz hasiko dira pentsatzen, euskaltegitik kanpora hedatuta marraztuko dute batzuek: sarera edo kalera. Beste irakasle batzuekin konpartituta ikusiko dute beste batzuek euren burua. Eta ikasleak boterea hartuta irudikatuko dute batek baino gehiagok, zer eta nola ikasi nahi duen argi, ebaluatzeko gai ere bai, irakaslearekiko menpekotasuna galduta neurri handi batean.

Dena orain bezalaxe ikusiko dutenak ere izango dira, horrela nahi dutelako batzuek edo geroa dagoeneko hemen dagoela ikusi dutelako beste batzuek.

Kutxira irten eta neguko zeru beltzari begira geratzea nahiago du baten batek, bere marrazkiaren tonu nagusirako aproposa. Beste batzuek berriz, ostegun gauean Kutxin irribarrez dabiltzan gazteen aurpegietatik aukeratuko dute euren erretraturako aurpegia.

07
Urr
2012
Josu Lezameta

Helduen euskalduntzea amaitzeko tentazioa

Bon, honezkero nahi izan duenak irakurri du aurreko barikuko predikua Berrian, Sustatun edo ZuZeun; edozelan ere, hementxe ere kargatu dut, berton gremiokoak -bereziki, ez bakarrik- errazago edo erosoago eztabaidatuko dugulakoan.

Eztabaida zabalik dago:

Helduen euskalduntzea amaitzeko tentazioa

Aspalditik datorren joera da, baina esango nuke azken boladan inoiz baino handiagoz ari dela zabaltzen helduen euskalduntzeak bereak egin duelako sentsazioa. Iragartzen hasiak dira ikasleen beherakada eta helduen euskalduntzearen beharrik eza. Helduak euskaldundu? Krisi garaiotan gure diruak horretan xahutu?

Helduen euskalduntzea hil behar bada, hil dezagun behingoz. Gainera, eskatzen hasita, izan dadila heriotz duina, oinazerik gabeko eutanasia merezi du-eta. Eta egin diezaiogun hileta hunkigarri bat: eresiak, erostariak... parafernalia guztiarekin.

Hil behingoz ala bizi berri bat eman, aukeratu beharrean gaude. Franco duela 37 urte hil zen, Eusko Jaurlaritzak 32 bete ditu eta HABEk 31. Euskalduntzea estrategikotzat geneukalakoan honaino heldu gara eta hauxe da daukaguna: gure eskola eta institutuetatik ateratzen diren gazteen euskara maila ez da -aitortzeak mesede egingo digu- espero genuena, aitortuko dieten maila aitortuko dietela ere. Eusko Jaurlaritzak plazaratutako V. Inkesta Soziolinguistikoaren arabera oraindik ere gehienak dira euskaraz moldatu ezin diren Euskal Autonomia Erkidegotarrak: % 27 baino ez dira elebidunak, laurdena baino ez!! Badago, beraz, nori irakatsi -herritarren % 73- eta badago nork: nonahi ditugu euskaltegiak. Egiaren erdia baino ez da hau, ordea, garaian garaiko Jaurlaritzaren menpeko HABEk estu lotuta dauzka euskaltegiok eta dirulaguntzak beherantz doaz, aspaldion era basatian.

Elebidun kopurua herritarren laurdena bakarrik izanda ere, duela urte batzuetatik hona jomuga erabileran jarri da eta honek lasaitze moduko bat ekarri du, nire ustez, euskalduntzean. Eta, barkatu, baina herritarren erdiek ere ez dakitenean ezin dugu jakitea gutxietsi; gustuko izan ala ez, hauxe dugu errealitatea. Eta errealitatea, lagunok, oso oso oso -baina oso- egoskorra da. Gauzak honela, datozen hauteskundeetatik aterako den Jaurlaritzari egokituko zaio euskalduntzeaz erabakiak hartzea: Helduen Euskalduntzeari azkena ematea ala erronkari ganoraz heldu eta zereginari indar berriz ekitea.

Ez dira gutxi datozen urteotan helduen euskalduntzeak erantzun beharreko erronkak; baten batzuk aipatuko ditut, beste batzuk ere izango dira, jakina: 

  • Euskalduntze sare publikoa: Helduen euskalduntzerako aukera publikoa eta doakoak eskubide eztabaidaezina behar luke EAEko biztanleentzat eta dauden aukerak mantendu ezezik sustatu behar lirateke: Udal Euskaltegiak dauden herrietan aukera honen alde egin beharko luke administrazioak, eskuak lotuta dituen neurriraketa bertan behera lagata. Gainera, hiriburuetan berreskuratu beharko litzateke euskara ikasteko aukera publikoa. Hamarkadak joan dira jada HABEk bere euskaltegiak itxi zituenetik eta orduz geroztik hiriburuetako ikasleek ez daukate euskaltegi publiko batean ikasteko aukerarik. Ez, ez daukate. Jaurlaritza berria osa lezake(t)en alderdi(ar)en lehentasunen artean egon beharko litzateke hiriburuetan aukera publikoa sortuz hirietan helduen euskalduntzeari indar berrituz ekitea.
  • Zertifikazio sistema bateratu eta serioa eratzea ere badago, nire ustez, hurrengo legegintzaldiaren ajendan. Berraztertu beharko da, esaterako, aurreko aprilaren 17an onartutako dekretu sonatua, "erdia edo gehiago euskaraz ikasi dutenei" B1, B2 edo -kasuan kasuko- C1 tituluak lortzeko azterketarik egin behar ez izatea ekarri zuena.
  • Teknologia berriak: Euskalduntzea lehendabizi pentsatu zenetik jauzi erraldoia eman du teknologiak: alkoholez zebiltzan multikopistetatik tablet eta smarphoneetara etorri gara: teknologia berriak ez dira jada hain berriak. Online ala online/presentzial ikastaroak ez dira etorkizuna, oraina behar lukete. Bestalde, hezkuntzan hain ezagun eta erabiliak diren Berritzeguneen moduko zerbait antolatu beharko litzateke sare guztietako euskaltegientzat.
  • Modulazio malguagoa: Bizimodua azkartu egin zaigu eta ikasleak gero eta denbora gutxiagoz dabiltza. Honek guztiak ikastaroen modulazioan aldaketak eragin behar lituzke: izan gaitezen malguak eta, esaterako, fokuratu dezagun prozesua helburuen betetzean eta ez hainbeste orduetan. Aurreko puntuan aipatutako online/presentzial ikastaro mistoak egokiak lirateke bide honetan abiatzeko.
  • Doakotasuna aipatu dugu gorago ere: eskandalagarria da gaur egun 400-800 € ordaindu behar izatea ikastaro baten truke, zer eta euskara ikasteko? Euskalduntzeak doakoa behar du. Hau irakurtzean baten bat aztoratu balitz, esan behar litzaioke doakoak ez duela ordaindubakoa derrigor adierazten eta badirela moduak ordaindutakoa itzultzeko.
  • AEK: Gordin esatearren, AEKrekin zerbait egin beharko da, ezta? Nago sekulako desproporzioa dagoela AEKk euskalduntzeari eman/ematen dion eta jaso/jasotzen duenaren artean. Ez dut ondo ezagutzen, baina uste dut ez nabilela oker esaten badut AEK bokazio publikoa duen erakundea dela eta sortze beretik izan dela; agian hortik abia gintezke.

Eta zergatik nioen hasieran hau guztia hurrengo Jaurlaritzari egokituko zaiola? Bada, uste osoa dudalako hurrengo hauteskundeetatik gehiengo desberdin bat aterako dela eta herri honen euskalduntzean sinestuta gauden apurrok zer esana izango dugula. Aspaldi-aspaldian lehenengoz euskararen aldeko neurriak hartzeko gehiengo osoa izango da Eusko Legebiltzarrean. Aitzakiarik bat ere, beraz.

Gerta daiteke ezetz, hurrengo gobernua -eta hurrengoa, eta hurrengoa...- orain artekoen antzeko bideetatik ibiltzea; kasu horretan orain arte bezala jarraituko dugu: ikasleak, indarrak eta aukerak galtzen, baina garaian garaiko gobernuaren estatistiketan gero eta euskaldunago agertuz. Eta horrela ez bada ere, beti geratuko zaigu Europako sudur handienen herria izatearen kontsolamendua. Gaitzerdi.

P.S.: Euskaldunon Egunkarian idatzi nuen honetaz duela 10 urte ere antzeko kontuak aipatuz. Egunkaria gaur ez dago, baina Sustatuk gorde zuen ordukoa eta hemen daukazue, nahi izanez gero: http://sustatu.com/1037004436

29
Mar
2012
Josu Lezameta

Iñaki Uribe HABEko Zuzendariari gutun irekia

Zuzendari jaun hori:

Etsipenez, ezen ez harriduraz, zoritxarrez, irakurri ditut zure hitzak Argia aldizkariko 2.317. alean. Laster langintza honetan 30 urte beteko ditudanez eta urte hauetan guztietan HABEren pean lan egin dudanez, hartu dut beta iruzkin batzuk egiteko, gaizki ez baderitzozu.

Diozu: "Partaidetza handia izan da; barruko teknikariek, euskaltegiek, irakasleek eta ikasleek hartu dute parte. Denei galdetu zaie zer aldatuko luketen, hori izan da abiapuntua." Jakin beharko zenuke partaidetza handia izatea ez dela, berez, ezeren bermea: hainbesteri galdetzea alferrikakoa gerta liteke hainbeste horien erantzunetan islatutakoa kontuan izaten ez bada. Bestalde, aukera anitzeko galderen eredua egokia da oso dauden erantzunen artean aukeratzeko. Daudenen artean.

Diozu: "Besteak beste, HABE dena agintzen ari zela ikusi genuen, dena erregulatzen eta arautzen euskaltegiekiko." Ez naiz oso abila hitzen bigarren zentzua harrapatzen, baina esango nuke iradoki nahi duzula orain bestela jokatzen duela HABEk, orain ez duela "dena agintzen". Ez dut adibiderik jarriko, hau irakurriko duen edozein euskaltegi-irakaslek jarriko lizuke sorta bat, baita sorta bat sorta ere.

Diozu: "Udal euskaltegietakoak funtzionarioak dira, nolabait esateko" eta beherago "Euskaltegi pribatuetan irakasle denak ez dira finkoak". Pentsatu nahi dut hau ez duzula asmo txarrez esan, baina, ezjakintasuna kenduta, ez zait beste arrazoirik bururatzen neurri honetako arinkeria esateko. Udal Euskaltegi gehien-gehienetan ez dago funtzionariorik, bat ere ez. Eta zin dagizut Udal Euskaltegietan irakasle "ez finko" asko eta asko dagoela, batzuetan kontratu eta lan-baldintza lotsagarrietan. Eta HABE, Zuzendari jaun hori, horren jakitun da.

Diozu: "On-line ikastaroek, beharbada, ikasgelako ikastorduak murrizten lagunduko digute". Ederto! Ados! Baina galdera bat: Nora joan dira "talde mistoak"? Non daude, zein larretan?

Diozu: "On-line sistemak arazo oso inportantea dauka, mintzapraktika gutxi egin daiteke." Hemen ere ados, hoba ez! Beraz, ulertu behar dut hemendik aurrera online ikasleei mintza-saio eta tutoretza ordu gehiago eskaini ahal izango dizkiegula, ezta? Bai, ezta?

Diozu: "Problema da adin batetik aurrera oso zaila dela hizkuntza ikastea. Ondo aztertu behar da. Batzuetan pentsatzen dugu alferrikakoa dela irakaskuntza mota hori."  Elkarrizketa honetan diozuzan arinkeria guztietatik hauxe begitandu zait larriena, Helduen Alfabetatze eta Berreuskalduntzeko Erakundeko Zuzendariaren ahotik atera delako batez ere. "Loro viejo no aprende a hablar" esan zuenari arrazoia ematen helduen euskalduntzeaz arduratzen denak; hamaika ezezik, hamabi ere ikusten ari gara, baiki. Zer nahi duzu esatea, ikusi ditut nik euskaldundu diren helduak eta ez bat eta ez bi. Baina, tira, zeuk ere jakin zenezake horrenbeste.

Besterik gabe, eta esan dudan guztia ezerezean galduko den uste erabatekoan, agurtzen zaitut.

Josu Lezameta, euskara irakaslea.

25
Mar
2012
Benito

Kazetarien gremioari

Lehengo egunean urtetik urtera topatzen duzun senide horietako batekin juntatu nintzen, eta badakizue, halakoetan norberaren bizimodua, umeak, lana eta abarren partea elkarri ematea izaten da ohitura.

Umea dauka senideak, hamar urte ingurukoa, eta jakinda ni zertan nabilen "umea euskaltegian daukagu, HABEra joaten da" kontatu zidan. Umearen adina jakinda eta euskaltegiaren jabea entzunda "HABEra? Nora ba?" galdetuko nuela suposatuko duzue.

Alderdi politiko baten egoitzaren izena izan zen erantzuna. Umeei klaseak ematen dizkien euskaltegi edo akademia modukoa dago bertan. Bilbo inguruan behintzat aspaldian dira ezagunak alderdi horren ingurumarian antolatzen diren euskara-klaseak.

Suposatuko duzue gaizki ulertua argitzen saiatuko nintzela: "Ez, hori ez da HABE", "Hori X da", "HABEk helduen klaseak kudeatzen ditu, 16 urtetik gorakoak", "Horiek ez daukate zer ikusirik HABErekin orduan", eta "gainera, HABEk ez dauka euskaltegirik", "euskaltegi asko daude, baina HABErenak ez", "HABEk diru-laguntzak kudeatzen ditu eta horrela, Gasteizko gobernuaren erakunde bat da, baina eurek ez dute klaserik ematen", "euskaltegi publikoak eta pribatuak daude, HABEk batzuk homologatzen ditu, gureak, AEKrenak adibidez", "Nik AEKn egiten dut lan, baina beste "enpresa" batzuk daude, hemen inguruan X, Y eta Z dauzkazu adibidez" eta abar.

Senideak baiezko keinua egin eta ulertu zuela ulertarazi zidan, pertsona ikasia da eta ez nuen dudarik egin. Gure mundu honi arreta handirik ez dio ematen eta segurutik euskaltegien eta oro har euskararen irakaskuntzaren inguruko topiko zabalekin geratuta egon da, hainbat eta hainbat bezala.

Onartu beharra dago agian helduen euskalduntzearen ingurumari osoan ez diogula arreta eta ahalegin berezirik eman izan geure who's who hori herritarren eremu zabalenera hedatzeari, edo ez dugula asmatu behinik behin. Baina ez da erraza izango gure asmoekin, lanarekin edo hizkuntzarekin interes edo erlazio hurbilik ez duten askok eta askok horretaz jabetzea eta arreta ematea bestalde.

Okerragoa da berriz guretik gertuago dauden, eta gure berri izan eta ematearen ardura duten kolektibo batengandik honelakoak etortzea:

Aste honetan berton jasoak bi hauek:

Klase gehienak eguerditan izaten dira HABE eta AEK-ko euskaltegietan

Bilboko dendariak bezeroari begira (Argia)

HABEko euskaltegietan, ikasleen laurdenek 16-20 urte dituzte

Isabel Zelaa EAEko Hezkuntza sailburuari elkarrizketa Berrian  (kazetariaren galdera).  

Kasu honetan HABEko eta HABEren arteko ñabarduraz konturatuta idatzi du kazetariak agian, baina edonola ere anbiguotasuna geratu dela esango nuke.

Bide batez, Zelaa sailburuak galdera horri erantzundakoak ez du argitzen lagunduko, ez:

Edo segitu nahi dutela, edo hobetu. 400.000 ikasleri buruz ari gara, eta HABEra joaten direnak proportzio txikia dira. Gure sisteman ondo funtzionatzen du euskarak.

Ez dira lehenengo kasuak izan. Duela gutxi Twitter-en oharra egin zuen @jozulin-ek Argiaren erreportaje honetan irakurritakoaren harira.

Eta aspaldiago, duela ia lau urte, hemen berton bota genituen batzuk Radio Euskadin entzundako batzuen ondorioz.

Euskal Herriko kazetariekin ez dut senide batzuekin bezala urtetik urtera jesarri, kafea hartu eta berriketan jarduteko zorte hori, baina bazkalostean familia artean eman nituen azalpen horiek guztiak kazetarien eta komunikatzaileen gremioarekin ere konpartituko ditut hemen plazer handiarekin.

Argazkia: Titulu barik. Egilea: hitzak_soberan. Lizentzia.

23
Mar
2012
Benito

Dekretuak eta ebazpenak

Hiztegi juridikoa praktikatzen eta ikasten da gure sektorean aspaldian: ebazpena, xedapena, dekretua... Urtero halako pare baten edo gehiagoren pentsuan ibiltzen gara hain zuzen ere, ohikoak izaten direnak (diru-laguntzak, azterketak...). Lantzean behin zerbait berria dakarren baten bat edo dena hankaz gora ipintzen duenik ere izaten da ordea.

Eta etorri dira halakoak azkenotan:

Martxoaren 2an otsailaren 13ko bat etorri zitzaigun (hiztegi juridikoa ikasten gabiltza, baina denbora-paradoxa juridikoen jabe izateak goragoko maila bat eskatzen du). Urterokoa, HABEren azterketak nolakoak izango diren arautzen dituen ebazpena. Nobedadea han: ulermena eta irakurmena neurtzen dituzten probak euskaltegian bertan egingo direla-edo dio ebazpenak.

Interpretazioak, nahasteak eta saltsak ekarri ditu honek hasiera batean. Gerora neurriarekin pozik agertu dira euskaltegi batzuk. Euskaltegien lanaren eta gaitasunaren onarpena da haien iritziz. Beste euskaltegiek ez dute oraingoz iritzirik plazaratu honetaz. Ahots kritikoren bat entzun da ordea, eta interesgarria izan daiteke argudio eta jarrera desberdinak entzun-irakurtzea agian.

Nik neuk ez dut uste neurri honek berez aparteko ezer dakarrenik. Orain arte ekarri behar zuenetik aparte. Beste kontu bat da azterketak, zertifikazioak eta kristo hori guztia nola ari den gure jarduna baldintzatzen. Agian hor dago gakoa, ez probak euskaltegian, BECen edo San Mamesen egiten diren.

Bigarren bat ere etorri da. Ez dut honen erreferentzia juridikorik aurkitu, HABEren mezu telegrafiko bat baizik.

2012 urtearen barruan ez da egongo dirulaguntza-deialdirik, Eusko Legebiltzarrak onartutako aurrekontuetan ez baita horrelakorik jasotzen.

2013an HABEk dirulaguntza-deialdi hauek berreskuratzeko ahalegina egingo du.

2013ko aurrekontuetan aztertuko da 2012an HABEren mailaren bat gainditzen duten ikasleek dagokien dirulaguntza eskatzeko aukera izatea.

Bai, aurten euskaltegian ikasten dutenek ez dute matrikulan ordaindutakoa konpentsatuko dien diru-laguntzarik jasoko HABEtik. Matrikulan gastatutakoa hortxe joan da, gainditu zein gainditu ez. Euskaltegi pribatuek zerbait esan dute honetaz, hala jaso dute lehen ekarri dudan albistean.

Deigarria egiten zait, euskara ikastea garestiagoa izango da, eta ez da apenas ezer esan honetaz. Eta esango nuke euskara ikasi nahi duenarentzat oztopo eta faena handiagoa dela hau aurreko guztia baino. Faena ederra.

Proben eta azterketen basoko arbolen artean galdu da hau nonbait. Edo euskalgintzari oro har aplikatu zaizkion murrizketen basoan beste arbola bat baino ez da izan, baina ez garrantzi gutxiagokoa.

Eta gaur etorri zaigu hirugarrena. Aspaldian iragarritako filmaren estreinaldia: hezkuntza sisteman euskaraz ikasitakoei euskara agiria konbalidatzeko dekretua iragarri dute Zelaak eta Urgelle-ek.

Apirilaren 3an jarriko da indarrean eta 2008ko apiriletik aurrera ikasketak burututakoei aplikatuko zaie.

Iragarrita aspaldian, eta polemika ere ugari ekarri du, euskalgintzan oro har. Kontrako argudioen artean bat nagusitu dela esango nuke: hezkuntza-sistemak une honetan ez du ikasleen euskara maila egokia bermatzen, ez ikasketa ertainetan ez unibertsitatean.

Euskaltegien aldetik mehatxu modura ikusten da gehien bat. Agiria automatikoki eskuratuko duten pertsona horiek guztiek ez dute euren euskara maila hobetzeko euskaltegietara jo beharko, eta horrek ikasleen galera ekar dezake.

Honen harira interesgarriak IKAko Jon Zabala eta Mailu Lasateren hitz hauek, Argiako erreportaia honetan jasotakoak.

Bost urtean %30eko ikasle galera izango dugula. Plan estrategikoak dio hori, EAEko euskaltegiez ari dela. Zerk eragingo du jaitsiera? Besteak beste, dekretu zirriborro honek, hau da, hainbat lagun agiriak aurkeztetik salbuesteak. Bestalde, hor da beti krisia. Ekonomia. Gure galdera zera da: %30eko galera izango omen dugu ikasleetan. Hori horrela gertatuko da, ala hori gerta dadin bideak jarriko dira? Azken finean, egiten den hizkuntza politikaren gorabeheran dago hori

HABEren plan estrategikoak berak kontsideratu du %30eko galera bat horren arabera beraz. Arrazoien artean dekretu hau, baina duda barik, diru-laguntzak kentzeak ere izango du pisua. Eta horri beste hainbat faktore gehitu: krisia bera, euskara ikastearekin pertsona nabarmen batzuek erakusten duten jarrera, hizkuntza-eskakizuna behar duten lanpostuen eskaintzen murrizketa (administrazioan gehien bat)... eta enparauak.

Hain beltza dator? Euskaltegietan noraino igarriko dugu? Noiz? Prospektiba ariketak egiten hasi behar da nonbait, baina hileta jotzen abilak izaten gara eta ezkortasuna nagusituko den susmoa daukat.

Baikortasunari atea ireki guran, badira mehatxuak azken batean aukerak direla diotenak, edo horrela euskara benetan ikasi nahi duenak ikasiko duela pentsatzen duenik ere bai. Baliteke, baina aukerak aurkitzen jakin egin behar da batetik, eta bestetik ez dakit euskara ikastea "benetan" nahi dutenengana soilik eramanda inoiz euskara nahi dugun lekura eramango genukeen, horrez gain ikasi nahi duten horiek "ahal" ere izan behar dute, eta ez dute hain erraza izango.

Ez dakit zer gertatuko den, baina nola edo hala gertatuta gertatzen den hori traumatikoa izatea erraza da une honetan.

Hau guztia EAEri dagokiola noski, beste leku batzuetan beltz dago kontua aspaldian.

16
Mar
2012
Josu Lezameta

Ikasleen ikastaroak hornitzen

Lola Izagirre eta Josu Lezameta, Galdakaoko Udal Euskaltegiko Autoikaskuntza

Aurreko batean kontatu genizuen zelan hornitu eta aberastu izan ditugun ikastaroak. Azken aldion denboraz estuago gabiltza, badakizue, eta bestela planteatu dugu ikasleen eskura jarriko duguna zelan aurkeztu, honetarako ematen dugun denbora aurrezte aldera.

Moodle plataformaren bitartez sartzen dira gure ikasleak Boga ikastaroetara. Goitik behera hasita, behin ikastaroaren barruan, halako mosaikoa ikusten du ikasleak.
 

estekamosaiko2

Irudi bakoitzaren gainean klik eginda, aukeratutako lekura joango da ikaslea: Berria, Sustatu, Euskaljakintza... Moodle-n bazabiltzate, ez da zaila halakoa txertatzea: Baliabidea gehitu => Etiketa gehitu => Testu editorean HTML aukeratzeko botoia <> sakatu eta hemen daukazuen kodea itsatsi; irudien neurria alda dezakezue, argazki eta esteka gehiago erantsi... nahi duzuena.

Goian eta eskuin aldera bideo bat jartzen dugu, noizean behin -astero, ahal delarik- aldatzen duguna. Hemen kodea, berdin egin nahi izanez gero.

Bideoaren azpian "Urteko egun bakoitzeko esaera zahar bat". Hortik zehar aurkitutako javascript tuneatu bat da: kutxatxo baten agertuko da automatikoki -voilà!- egun horretako data eta atsotitz desberdin bat. 365 ez daude, baina ia hirurehun esaera zahar izango dira, udako oporretakoak eta beste zenbait egunetakoak kenduta. Hemen duzue kodea, zuek ere inon txertatu nahi baduzue. Eta urtea osatu arte falta diren atsotitzak jartzen badituzue, ez ahaztu guztioi horren berri ematea ;-)

Urteko egun bakoitzeko esaera bat

Ikastaro bakoitzaren beheko aldean jarri ditugun karpetetan dauzkate ikasleek geuk sortutako HotPotatoes edo Webquestions tankerako ariketak (aditza, deklinabidea, entzunaren ulermena, birpasa...) Boga-ko ariketak egiten gogaitu direnerako edo bereziki zer edo zer landu nahi badute. (klik handiago ikusteko)

 

 

birpasa

Azkenik, hemen duzue iazko udan ikasleei jarri geniena, aspertuz gero nora jo zezaketen erakusteko. Hemendik hartu genuen ideia, tunning apur bat eta... honatx kodea!


 
 
03
Mar
2012
Plisti-plasta

Badaki euskara?

Plisti-plasta | 2012, Martxoa 3 - 12:57

Lehengo egunean irakasle-bilera batean bigarren mailako azterketako idazlan bat aztertzen ari ginen. Ebaluazio zertifikatzailean ari ginen, azterketariak maila ematen zuen ala ez ebazten. Ebaluazio irizpideei jarraiki egokitasunaz, koherentziaz, kohesioaz, aberastasunaz eta zuzentasunaz hitz egin genuen. Aberastasunean eta zuzentasunean denok ados samar, justuan bazen ere maila ematen zuen, baina egokitasunera, koherentziara eta kohesiora heldutakoan oso iritzi ezberdinekoak ginen: ‘gai’ batzuentzat, ‘ez gai’ beste batzuentzat. Halako batean, irakasle batek zera galdetu zuen: ‘Baina badaki euskara?’

Galdera ohikoa izan arren, ez da hutsala. Harrezkero, buelta asko eman dizkiot eta artikulu hau idaztera ere bultzatu nau.

Badaki euskara? galdetzea ‘badaki historia?’ edo ‘badaki geografia?’ galdetzearen parekoa da; hizkuntza bera, eta ez komunikazioa, hartzen du ikas-irakaskuntzaren subjektutzat. Beraz, nahikoa genuke hizkuntzaren beraren ezagutza testatzearekin. Hor ez dute lekurik egokitasunak, koherentziak eta abarrek.

Baina, egia esate aldera, zalantza egin nuen gero. Ez nuen ondo gogoratzen ‘badaki euskara?’ ala ‘badaki euskaraz?’ galdetu zuen irakasleak. Eta orduan hasi nintzen pentsatzen galdera horrek gordetzen zituen elipsietan. Zer dago ‘badaki euskaraz’ horren atzean? Kasu honetan, ‘badaki euskaraz idazten’ egon liteke batzuentzat. Hauen ustean, nahikoa luke azterketariak gaitasun minimo bat erakutsita. Gaia kontuan hartu, eskema estandar bat (sarrera: gaiaren garrantzia/ lehen-orain / abantailak-desabantailak/ bukaera: iritzia) aplikatu eta aurrera.

Beste irakasle  batzuentzat, ostera, elipsia luzeagoa, konplexuagoa eta, egitekoak horretara bultzatuta, aldakorragoa eta zehatzagoa da. Adibide baterako, honelakoa: ‘Badaki euskaraz tabakoaren legea onerako ala txarrerako izan den eraginkortasunez adierazten?’

Hiru galdera, hiru ikuspuntu, hiru paradigma. Bitxia da antzeko hitz ‘korporatiboak’ erabilita ere, zenbat ideia ezberdin ezkutatzen diren elipsi baten atzean. Baina nork du arrazoi?

Baten batentzat harrigarria izan daitekeen arren, hementxe hasten da nire arrazoibidea lausotzen. Ideologia didaktikoak hirugarren bidea hautatzera narama, zalantzarik gabe. Baina, ai lagunak!, idazmenaz ari gara. Ebaluazio zertifikatzaileak nabarmen gehiegizko pisua aitortzen dion trebetasun bati buruz, hain zuzen. Eta nik badakit zenbat eta zehatzago jokatu, orduan eta estuagoa eta zailagoa izango dela bidea; eta horrek trebetasun honen berrindartzea ekarriko duela. Hortxe hasten dira nire zalantzak eta beste irakasle askorenak.

Zalantzok argitze aldera bi dira hartu beharreko bideak. Batetik, norberaren sena eta eskarmentua abiapuntu, asko hitz egin, formazioa areagotu eta sarritan egiten ditugun elipsi horien atzean geratzen dena azaleratu. Eta, bestetik, trebetasunen  pisua eta jitea (interakzioari askoz gehiago erreparatuz) berauen erabilera errealari begira orekatu (baita maila zertifikatzailean ere).   

Imajinatzen al duzue bateratze-saio batean entzumenaz, irakurmenaz edo elkarrizketa-mekanismoez aritzea? Horixe da nire ametsetako bat.

09
Ots
2012
Benito

Epailea eta iturgina

robo dunny dino

Materialen artean ikaslearentzako orrien subgeneroan bada ohiko figura bat. Zutabe biko taula edo grafikoa, eskuin-ezker “ongi” eta “gaizki” (edo haien sinonimoetariko bat) izenburu eta goitik beherako zerrendetan item bilduma sarri luzea, bostetik gorakoa normalean.

Lehengo egunean halako bat suertatu zitzaidan aurrean irakasle baten galderaren harira. Hark “baina hori “ondo”/”txarto” dago?” galdera bota zuen zalantzatan, eta kukutxoa egin nion zerrendari. Argitzen hasi nahi eta ez zitzaidan erraza egin item asko zutabearen alde batean edo bestean kokatzea, ez.

Eta une batean ongia eta gaitza apartatzen sentitu nuen neure burua, epaile paperean ustekabean. Norbait neure ebazpenak halako jurisprudentzia emango ziola esperoan zegoen, hark lege idatzi haren gainean eman beharko zuen-eta sententzia beste epaitegi batean, lehen auzialdiko auzitegian seguru asko.

Baina legea konplexua ei da, maila eta ñabardura askotakoa, ezin dena berdin arautu eta epaitu, eta item haien artean aldeak ikusi nituen:

  • Lege gorena, oinarrizko eskubideak edo konstituzioren baten kontrako “gaizkiak” batzuk. Zentzunak ere onartuko ez lituzkeenak. Argi.
  • Eskubide administratiboaren urradurak. Izapide jurdiko-administratiboetan onargarriak ez, baina bizimodu arruntean halako zorroztasunik eskatzen ez dutenak.
  • Delitu eta falta komunak, pena luzea merezi dezakete batzuek, isunik ere ez beste batzuek, beti ere delituaren nork, nori, nor, non, noiz eta nolakoaren arabera juzgatzekoak.
  • Auzi pertsonalak, moralak edo norberaren ideologiaren islak. Inondik inora ere eskubide orokorrak araututakoak, eta sarri bake-epaitegian bideratu beharrekoak, edo “Legearen” mundutik kanpokoak besterik gabe: sinismena, ideiak edo usteen arloko auzi hutsak.
  • Lege-ohitura lokalak, tokian tokikoak, helbiderik eta norabide argirik ez daukan paper batean idatzita.

Hauek guztiak arautegi uniforme batean agertzen ziren, lege-liburuen erreferentzia barik eta arloaren edo larritasunaren arabera sailkatu gabe.

Eta epaileak sententzia guztiak autoritate berdinarekin botatzen dituela, zein den konstituzio, zein den lege sendoa, zein behin-behineko xedapena, zein ohitura eta zein lege-hutsune... ez da harritzekoa izango hiritar etorri berriari hiri berria legez eta arau zorrotzez betetakoa iruditzea, estua, konplexua...

Baina epaileari ez zaio errezagoa lege-iturriak aurkitzea. Arlo bateko lege-arau batzuk ezartzen ditu batek, haren helmena eta eskumenaren gainean bertsio kontrajarriak egoten dira baina nolabaiteko autoritate ofiziala duen bakarra dela dirudi.

Hura ez da bakarra hala ere, ez dago legelarien kolegiorik baina hainbatek autoritatea hartu dutela dirudi: besteak beste ospe zientifiko-literario-soziala, erudizioa, togaren dotorezia, epaiak botatzeko abilezia edo sententziatzeko afizioa izaten dira autoritate-iturri.

Oinarri juridiko printzipal bat ei dago legegintza honetan hala ere: oinarrizko legea hiritarrek eurek menderik mende egin dute eta lege gorena huraxe dela. Baina lege hori ez dago idatzita eta hiritarrak hasi dira segurtasun hori galtzen sarri, legelarien kopuruak eta aniztasunak ez diete asko laguntzen horretan.

Eta zer egin epaileak? Berak epaitu behar ditu hiritar berrien egintzak eta esanak, hiriko biztanle izateko lain diren ebatzi gorago edo beheragoko auzitegietan, eta legearen bidea erakutsi bidenabar. Konplexua epaile-lana, bai. Hiritarren eta hiritargaien epaiketan edo aholkularitza juridikoan beti, eta sarri legegile ere bai.

Toga erantzi barik ibili behar nonbait. Hiritargaiaren obrak onaren edo gaizkiaren zutabeetan kokatu eta kokatu, epaia bota eta hurrengorako gaztigatu. Hiritargaiak "Amen!" normalean, baina erreintzidentzia tasa handia izaten du epaileak, erori eta erori egiten dira, haiek hiritartzerik ez dagoela etsipenaz sinisten hasi arte.

Epailea eta hiritargaiak hirian murgildu dira egun batean, hiritar bizimodua egiten denak maila berean: auzitegiko kafetegian, aurreko parketxoan edo aretoan bertan epai eta epai artean... Hiritargaiak ziudadano ahaleginean eta epailea toga erantzita, txamarraren azpian gordeta egia esanda, epaigintza ez, baina aholkularitza jurdikoa beharko baita segurutik. Eta une horretan konturatu da hiritargai horiek epailea bezainbat iturgina behar dutela ziudadania berrira ailegatzeko.

Ez diote ongiaz eta gaizkiaz galdetu apenas, ez da euren kezka une honetan, badakite inoiz gorago edo beheragoko aretoren batean euren hiritartasuna ebatziko dela, bai, baina hiriko kaleetan dorpe ibiltzen direla eta atasko horietatik irteteko seinaleak eskatzen dizkiote epaileari: "nola esaten da...?" hasten da galdera bat, nahi duen lekura joateko nora jo ez dakiela trabatuta beste bat, kalearen beste aldera pasatu ez pasatu zalantzan beste bat... atasko asko, ugari. Hirian berria zarelarik naturala da hori guztia bestalde.

Mailua atera eta mahaia jotzeko tentazioa izaten du epaileak sarri, baina mailua togaren barruko poltsikoan gorde, mantenu-gelara joan eta desataskadorea hartu du handik.

"Hiri honek iturginak behar ditu" idatzi du sententzia liburuan, "edo prebarikazio gehiago" oharretan.

Argazkia: robo dunny dino. Egilea: mugley. Lizentzia.

Sindikatu edukia