bertsolaritza

Gente que bloguea bloga aurkeztu digu Iñakik. Gaztelaniaren irakaskuntzan ezaguna den Gente 2 materiala web2.0ra egokitzeko eta osatzeko saio interesgarria egin dute han. Inbidia apur bat sentituta, probatxoa egiteko kili-kilia izan dut. Gurera ekarrita zer izan liteke 2.0 ataza bat? Honelako zerbait?

AEKren ataza honetatik abiatu naiz.

Bertsolariak eta bertsoak

Hiztegi apur bat

Bertsoplaza.tv gunea aurkitu dugu internet-en. Bertsoen munduko gauza asko, elkarrizketak adibidez. Hau irakurri dugu han:

Bertsolari, bertsozale, aditu, gai-jartzaile... eta bertsoarekin zerikusia dutenei egindako elkarrizketak dauzkazu hemen ikusgai, Hitzetik Hortzerak eta Bertsoplazak grabatuak. Nahi baduzu, komentario bat utzi.

• Bertsolaritzaren munduan oso erabiliak diren hitz batzuk azpimarratu ditugu. Seguraski gehienak ondo ezagutuko dituzu honez gero. Buelta bat emango diegu dena dela. Esaguzu zerbait bakoitzari buruz. Baina lasai, kontsultatu egin ahal duzu. Hemen dituzu pista batzuk:
  • Wikipedia euskaraz
  • Elebila.eu. Euskaraz interneten bilatzen du.
  • Harluxet hiztegia. Bilatu hitzaren esanahia eta hitz horren adibideak.
• Ondo da. Orain hitz bakoitzari buruz dakizuna edo ikasi duzuna iruzkinetan (komentarioetan) idatzi ahal duzu. Eta besteek idatzi dutena zuzendu eta osatu ere egin ahal duzu. Bertsolaritzari buruz gauza asko ikasiko ditugu gaur.

Egon zara inoiz bertso-saio batean? Ez? Orain ikusiko duzu bat.

Bertso-saio hau bertsoplaza.tv-tik atera dugu. Datu batzuk behar ditugu:

• Bertsolaria: nor da? Zer dakigu hari buruz?
• Gai-jartzailea: nor da?
• Bertsozaleak: nortzuk dira? Nongoak?
• Bertso-saioa. Non? Zergatik?

Bilatu informazio hori ahal duzun lekuan, internet guztia daukazu eskura. Iruzkinetan ipini informazioa, edo osatu besteek ipintzen dutena.

Gustatu?

Bideo originala aurkitu baduzue galdera hau ikusiko duzue azpian: Gustatu zaizu? Eta bost izar dauzkazu baloratzeko. 1: ez, 2: tira!, 3: ondo dago, 4: oso ona, 5: ikaragarri ona. Ipini zure puntuazioa hemen behean:

• Bertso-saioari:
• Bertsolariari:
• Gai-jartzaileari:
• Bertsoari:
• Bertsolaritzari:

Honelakoa izan daiteke 2.0 ataza bat?

Argia aldizkariak paperezko edizioko edukiak sarean ere eskaintzen ditu. Orain idatzizko testua ez ezik elkarrizketetako pasarteak entzuteko aukera ere ematen du. Honek euskara ikasteko aukera asko zabaltzen ditu.

Iñaki Muruari, Bertsozale elkarteko lehendakaria, egindako elkarrizketa batekin hasi dira. Honekin hasiko naiz lanean.

Lehenengo eta behin testu idatzia eta audioa konprobatuko ditugu. Segidan konturatuko gara elkarrizketa guztia ez dagoela audioetan, eta horren ostean beti barruntatu dugun baina kazetari ez garenok egundo frogatu ezin izan dugun beste gauza batez konturatuko gara: idatzizko elkarrizketetan ez da elkarrizketatuak esan dena hitzez hitz transkribatzen, gauza bera esan (manipulaziorik ez badago behintzat ), baina testuak eta hitzak ez dira berdin-berdinak. Ez daukagu beraz elkarrizketa osoaren transkipzioa, pasarte batzuen grabazio orijinala baizik. Ea ba, ikus dezagun honekin zer egin daitekeen.

Testu idatzia eta audioa edukitzeak zertzuk aukera ematen dizkigu?

Nik neuk aspaldi egin dut ametsetan honelako baliabide bat edukitzearekin. Zergatik?

• Ondo ezagutzen ez duzun hizkuntza baten perpaus luzeak irakurtzean topatzen den zailtasunetako bat ahozko hizkuntzan elementu paralinguistikoek eta prosodikoek perpausaren elementuak eta testuaren konexio baliabideak identifikatzeko eta bere lekuan jartzeko ematen diguten laguntzaren falta izaten da (orain idatzi dudan esaldi honetan zuei faltako zaizkizuen bezala, irakurtzen ito ez bazarete). Hau da, irakurgaia norbaiti entzuteak, hark ematen dion entonazioa eta deklamazioarekin, ulertzen laguntzen du, eta, nire ustez, teknika honen erabiliaren erabiliaz irakurtzen dena hobeto ulertzen eta kokatzen trebatzen du.
• Alderantziz, eta hori denok daukagu mila biderrez konprobatuta, entzuten duguna "idatzita" ikusteak  entzuten ditugun hotsak, hitzak, perpausak eta testuak identifikatzen, antolatzen, ordenatzen eta, azken baten, ulertzen eta interpretatzen laguntzen digu. Proba egin bestela, eskolatik ikasi duzun ingelesarekin DVD bateko ingelesezko bertsioa ulertzen duzun? Gutxi seguruenik. Jarri ingelesezko azpitituluak eta ingelesa pentsatu duzun baino gehiago ulertzen duzun iritzia hartuko duzu, eta eginaren eginaz, beharbada, une baten entzuten dituzun hitzak eta testu-zatiak ulertzen ere hasiko zara. Hortik Proficiency-ra saltotxua baino ez daukazu .
• Zuei ez dakit, baina niri ikasten nabilen hizkuntza baten entzuten dudanetik zerbait ulertzeko kapaz naizela edo irakurtzeko gauza naizela sentitzeak sakadatxu morala ematen dit. Motibazioan eragingarria izan daiteke duda barik. Gehien bat, jasotzen dituzun testuekin zerbait egiteko gauza zarela ikusita. Trebetasun hartzaileak lantzeko ariketa askotan hotsak, hitzak edo perpaus zatiak identifikatzean geratu ohi gara (hutsuneak bete, transkripzioak,..). Interesantea da beraz esanahira heltzea.

Zer egin?

Nik AOI moduko ataza egingo nuke, bere hiru parteekin. Hasi gaitezen ataza pentsatzen.

Ataza

Atazaren ataza pentsatzen hasteko ikus dezagun hemen zer daukagun

• Gaiak, temak, topikoak,..:
  • bertsolaritza duda barik, hala ere elkarrizketa honetan kontatzen direnak eta agertzen diren kontuak bertsolaritzaren mundua nahikoa ondo ezagutzea eskatzen dute, ez dira azaleko kontuak, are gutxiago bertsolaritzaren inguruko dibulgazioa. Gaiarekiko interesa piztu nahi bada edo zerbait ulertzea girotze eta kokatze lan handia egin beharko litzateke. Ohiko euskaldunarentzat urrun geratu daitezke hainbat kontu, are gehiago euskara ikaslearentzat. Eduki soziokulturalekin egin ote dugu topo? Aukera izan daiteke berauek lantzeko, baina ahalegina egin beharko da erreferente guztietan kokatzeko.
  • Beste topiko batzuk topa daitezke, oso zeharkakoak hala ere: elkarte baten antolaketa, euskal kulturaren mundua, bertsolari baten bizimodua,... Ez dirudi erraza hortik jotzea.
• Testua, diskurtsoa:
  • Elkarrizketa generoa da hau dudarik gabe. Egitura ezaguna: galdera-erantzuna, eta galderek kazetariak ezarritako hari bati jarraiturik, baita elkarrizketaren bilakaerak markatuta. Aurreikuspen lana egiteko aukera ematen du adibidez: zer galdetuko zenuke zuk orain? edo elkarrizketako galderak prestatu, edo erantzunak ikusita galderak asmatzen saiatu,...
  • Ahozko testua eta testu idatzia dauzkagu. Ez dira berdinak gainera. Ahozkotik idatzikorako salto horrek ahozko hizkuntza eta idatzizko hizkuntzaren arteko aldeetan sakontzeko aukera eman diezaguke. Bertsio biak konparatu, bertsio batetik bestea asmatzen saiatu, kazetariak egin duen lana berriro egin (transkribatu eta egokitu), idatzizkotik abiatuta ahozkoa berreraikitzen hasi,..
• Trebetasunak, azpitrebetasunak, ikas-estrategiak
  • Trebetasun hartzaileak dira hemen protagonista duda barik. Bietan sakontzeko aukera. Testu osoa eta esanahiduna dugu gainera.
  • Identifikazio azpitrebetasunetan fokalizatu daiteke kontua. Baina hotsak eta hitzak ez ezik perpaus mailara pasatu daiteke. Sintagmak edo bloke morfosintaktikoak identifikatzen egingo nuke nik ahalegina. Baita testu pasarteak identifikatzean, zentzua daukaten unitate minimoetan, titularrak bilatzearen antzeko zerbait.
  • Esangura ateratzeko azpitrebetasunekin hasierako ahalegina egin daiteke: pasarteak interpretatu euskarri biak erabilita (audioa eta idatzia).
  • Iritzia egiteko azpitrebetasunak era maila basikoan erabili daitezke: elkarte bateko lehendakaria izatea edo besterik gabe horrelako lan boluntarioen balioa, bertsolaritzaren oraina eta geroa, ....
  • Aurkitutakoa erabiltzeko azpitrebetasunak forma mailara gehiago lerratu daitezke esangura mailara baino. Hau da, aurkitu daitezkeen esakuneak, espresioak, formulak norberaren hizkuntzara ekartzeko estrategiak, hausnarketa,..

jarraitzeko